Η ποίηση του Άθου Χατζηματθαίου

Από το Νίκο Πενταρά

Όλη η μνήμη του κόσμου χωράει μέσα στην Ποίηση. 'Η, τουλάχιστον, αυτή τη μαγική εντύπωση μάς δίνει η τέχνη της Ποίησης. Όλα όσα έχουν χαθεί κι εκείνα που θα έρθουν και θα περάσουν και θα χαθούν, θα μείνουν για πάντα μέσα στην Ποίηση. Η ευθύνη της ποίησης και των ποιητών έναντι του κόσμου είναι μεγάλη και αφορά τις ελάχιστες αντιστάσεις που μπορούμε να προβάλουμε στους πυροβολισμούς που δεχόμαστε καθημερινά για την αισθητική που μας παιδαγωγεί. Η κοινωνία έχει ανάγκη την Ποίηση και την Ποιητική πράξη. Γι’ αυτό ο ποιητής, ο γνήσιος ποιητής, πρέπει να είναι ένας αφοσιωμένος της Ποίησης και της Ζωής. Είτε τον γεμίζει χαρά, είτε τον θλίβει η Ζωή, είτε τον πάει στον Ουρανό, είτε τον κατεβάζει στην Κόλαση, αυτός πρέπει να μένει πάντα ο αφοσιωμένος της και να εκφράζει τη μυστήρια αγάπη του για τη Ζωή, μέσα από τα ποιήματά του.

Η Ποίηση είναι Λόγος Ιερός και οφείλει να Λειτουργείται από τους Ποιητές με αφοσίωση και ευλάβεια. Ο Άθως Χατζηματθαίου, ως γνήσιος και αφοσιωμένος εραστής της Ποίησης και της Ζωής, νιώθει ενδόμυχα το βάρος αυτής της ευθύνης. Προσεγγίζει με συνέπεια και αγάπη την ψυχή του κόσμου, μια ψυχή που καθημερινά ορφανεύει όλο και πιο πολύ από τη Σκέψη και το Όνειρο, που τη συντήρησαν στους αιώνες, και μαρτυρεί το είναι της.

Η ποίηση του Άθου Χατζημαθαίου προσλαμβάνει το μυστικό της ανθρώπινης φύσης και το διαθλά απειροδιάστατα στο κοσμικό κάτοπτρο. Αιωνίζει την κοσμική περιπέτεια με όρια το αιώνιο και άρρητο και το εφήμερο και φθίνον. Μεταξύ Ζωής και Θανάτου ανασταίνει ξεχασμένες αλήθειες, φωτίζει εμπνευσμένα κρύφιες διαστάσεις της καθημερινότητας και αποκαλύπτει θεσπέσιες πλευρές της προσωπικής ζωής. Είτε είναι συμβολική, είτε είναι ρεαλιστική, είτε είναι εξπρεσιονιστική ή υπερρεαλιστική, υπερβαίνει τα στεγανά των σχολών και των κριτικών και γίνεται μουσικό φθέγγεσθαι πλήρες νοήματος.

Ο Χατζημαθαίου εισδύει με πάθος και φιλοσοφική διάθεση στον ιερό συρμό των κοσμικών δρώμενων με τις βαθιά μεταφυσικές προεκτάσεις και πολιορκεί το μεγάλο γεγονός της ύπαρξης στον κόσμο, για να αναπλάσει ποιητικά τα βιώματά του. Έτσι, πάρα πολλά από τα ποιήματά του μαρτυρούν τους τραγικούς προβληματισμούς του και αναμοχλεύουν συντελεστικά τις ηχηρότερες δυνάμεις της συνείδησης. Ο ποιητής επιλέγει το σκηνικό του προσεκτικά και ταυτίζεται με τους ήρωες του, τα πρόσωπα και με τα πράγματα, όπως οι λάτρεις του διονυσιακού χορού, όπως οι μύστες και οι μυσταγωγούμενοι στα ελευσίνια μυστήρια, όπως οι στρατευμένοι ιππότες και οι θεουργοί.

Μέσα από χρώματα πολλά και ευωδιά, έχοντας την άθραυστη γλυκύτητα νεογέννητου παιδιού, η ποίηση του Άθου Χατζημαθαίου οδεύει κατ’ ευθεία στην ουσία, συγκεράζοντας ψυχική ευπάθεια και στοχαστική διάθεση. Κύρια χαρακτηριστικά της είναι η έντονη αίσθηση της ζωής και η δίψα να αγγίξει το αιματηρό βάθος των πραγμάτων και των ιδεών, να αφομοιώσει τις δύο αιώνιες αξίες τον έρωτα και τον πόνο, που ζυμώνονται με το πάθος και γίνονται στίχος. Μια ορατή ευαισθησία και μια αδιόρατη θλίψη αναδύονται μέσα από τους στίχους του. Τραγουδά με ειλικρίνεια και αυθορμησία σε όλους τους τόνους, από την τραυματισμένη τρυφερότητα ως το σφοδρό πάθος.

Εκείνο που προκαλεί ιδιαίτερη αίσθηση στον αναγνώστη της ποίησης του Χατζημαθαίου είναι η ασυγκράτητη ρομαντική διάθεση, η αφοπλιστική ειλικρίνεια και ο πυκνός λυρισμός. Η πηγαιότητα, επίσης, η ευαισθησία και ο πλούτος των εναλλασσόμενων εικόνων τής δίνουν περίσσια χάρη. Είναι μια ποίηση που συγκινεί μα και που, συνάμα, προβληματίζει. Μια ποίηση που προσφέρει παρηγοριά και λύτρωση μέσα στην ψυχρή, την απάνθρωπη εποχή μας.