Ανεξάρτητη Δημοκρατία Κύπρου (1960- 1974) Σημαντικά Ιστορικά γεγονότα

• 1963 Σημειώνεται Τουρκοκυπριακή Ανταρσία 
• 1964 (Μάρτιος) Αποστολή Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών με βάση ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας
• 1964 (Αύγουστος) Μάχες στην Τηλλυρία. Βομβαρδισμοί από την Τουρκική Αεροπορία. 
• 1967 Η Ελληνική Μεραρχία εγκαταλείπει την Κύπρο
• 1974 (15 Ιουλίου) Σημειώνεται Πραξικόπημα
• 1974 (20 Ιουλίου) Α΄Φάση της Τουρκικής Εισβολής 
• 1974 (14 Αυγούστου) Β΄Φάση της Τουρκικής Εισβολής

Τα δεκατρία (13) σημεία του Μακαρίου Γ΄

Με τη συγκατάθεση της συντριπτικής πλειοψηφίας των Ελλληνοκυπρίων βουλευτών και άλλων παραγόντων του νησιού, παρέδωσε ο Μακάριος Γ΄(Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας)  στις 20 Νοεμβρίου 1963 στον αντιπρόεδρο Φαζίλ Κουτσιούκ μνημόνιο που περιείχε τα παρακάτω 13 σημεία για την τροποποίηση του Κυπριακού Συντάγματος. Σκοπός αυτού του μνημονίου να περιοριστούν και να καταργηθούν ουσιαστικά τα διαιρετικά και αρνητικά στοιχεία του Συντάγματος και να αμβλυνθούν οι αντιπαραθέσεις σε όλα τα επίπεδα μεταξύ των δύο κοινοτήτων 

Η Τουρκική απάντηση για την τροποποίηση του συντάγματος δόθηκε στις 16 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους, από τον Τούρκο Πρέσβη στη Λευκωσία στον Μακάριο και ήταν απορριπτική. Μάλιστα η Τουρκία διατύπωσε και απειλή στρατιωτικής επέμβασης στη περίπτωση διατάραξης της ισορροπίας που επιτεύχθηκε με τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου. 

Τα 13 σημεία 

1. Να καταργηθεί το δικαίωμα βέτο του προέδρου και του αντιπροέδρου της Δημοκρατίας. 

2. Ο αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας να εκπροσωπεί και να αντικαθιστά τον πρόεδρο της Δημοκρατίας σε περίπτωση προσωρινής απουσίας του ή αδυναμίας του να εκτελεί τα καθήκοντά του. Κατά συνέπεια όλες οι συνταγματικές προβλέψεις για την από κοινού δράση του προέδρου και του αντιπροέδρου της Δημοκρατίας πρέπει να τροποποιηθούν αναλόγως. 

3.  Ο Ελληνας πρόεδρος της Βουλής των αντιπροσώπων και ο Τούρκος αντιπρόεδρος να εκλέγονται από τη βουλή συνολικά και όχι όπως σήμερα ο πρόεδρος από τους Ελληνες βουλευτές και ο αντιπρόεδρος της Βουλής από τους Τούρκους.

4. Ο αντιπρόεδρος της Βουλής των αντιπροσώπων να εκπροσωπεί και να αντικαθιστά τον πρόεδρο  της Βουλής σε περίπτωση προσωρινής απουσίας του ή αδυναμίας του να εκτελεί τα καθήκοντά του. 

5. Να καταργηθεί η συνταγματική πρόβλεψη που επιβάλλει χωριστή πλειοψηφία για τη ψήφιση νόμων από τη βουλή των αντιπροσώπων.

6. Να καταργηθεί η συνταγματική πρόβλεψη που επιβάλλει την καθιέρωση χωριστών Δήμων στις πέντε κυριότερες πόλεις. Να υπάρξει πρόβλεψη ώστε:

α. Το Δημοτικό Συμβούλιο σε καθεμιά από τις παραπάνω πέντε πόλεις να αποτελείται από Έλληνες και Τούρκους Συμβούλους κατ΄ αναλογία προς τον αριθμό των Ελλήνων και Τούρκων δημοτών κάθε πόλης από τους οποίους αντιστοίχως θα εκλέγονται. 

β. Στον προυπολογισμό καθεμιάς από τις παραπάνω πόλεις, μετά την αφαίρεση των απαιτούμενων για κοινές υπηρεσίες δαπανών, ένα ποσοστό του υπολοίπου, ανάλογο προς τον αριθμό των Τούρκων κατοίκων κάθε πόλης, θα απομονώνεται και θα διατίθεται σύμφωνα με τις επιθυμίες των Τούρκων συμβούλων. 

7. Να καταργηθεί η συνταγματική πρόβλεψη που επιβάλλει δικαστήρια αποτελούμενα από Έλληνες Δικαστές για να δικάζουν Έλληνες και Τούρκους Δικαστές για να δικάζουν Τούρκους και μεικτά δικαστήρια απαρτιζόμενα από Έλληνες και Τούρκους Δικαστές για να δικάζουν υποθέσεις όπου οι διάδικοι είναι Έλληνες και Τούρκοι. 

8. Να καταργηθεί η διάκριση των δυνάμεων ασφαλείας σε αστυνομία και χωροφυλακή. Να γίνει πρόβλεψη ώστε σε περίπτωση που ο αρχηγός της αστυνομίας είναι έλληνας, ο υπαρχηγός να είναι Τούρκος και αντιστρόφως. 

9. Η αριθμητική δύναμη των δυνάμεων ασφαλείας και του στρατού να καθορίζεται από νόμμο και όχι με συμφωνία προέδρου και αντιπροέδρου της Δημοκρατίας. 

10. Η αναλογία συμμετοχής Ελληνοκυρπίων και Τουρκοκυπρίων στη σύνθεση της δημόσιας υπηρεσίας και των δυνάμεων της Δημοκρατίας δηλαδή της αστυνομίας και του στρατού, να τροποποιηθεί κατ΄αναλογία προς τον πληθυσμό Ελληνοκυρπίων και Τουρκοκυπρίων. 

11. Ο αριθμός των μελών της επιτροπής δημόσιας υπηρεσίας να μειωθεί από δέκα σε πέντε ή επτά.

12. Όλες οι αποφάσεις της επιτροπής δημόσιας υπηρεσίας να λαμβάνονται με απλή πλειοψηφία. Αν υπάρχει ισχυρισμός περί διακρίσεων, με την ομόφωνη αίτηση είτε των Ελλήνων είτε των Τούρκων μελών της Επιτροπής, ο πρόεδρός της να υποχρεώνεται να αναφέρει το ζήτημα στο ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο. 

13. Να καταργηθεί η Ελληνική κοινοτική συνέλευση 

(Κληρίδης, τ.α , σ, 188) 

Πιστή αντιγραφή από το βιβλίο : ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ (Μεσαιωνική- Νεώτερη)  (1192-1974) του Υπουργείου παιδείας και Πολιτισμού (Διεύθυνση Μέσης Εκπαίδευσης)

Δημήτριος Γκόγκας