Η Σχολή των Νεογραμματικών, το κήρυγμα του Ψυχάρη και ο απόηχος στο έργο και στις στάσεις των Βασίλη Μιχαηλίδη και Δημήτρη Λιπέρτη/ Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Λάρνακας στις 8 Νοε 2018

 Το θεωρητικό υπόβαθρο της παρέμβασης του Ψυχάρη στην Ιστορία της Νέας Ελληνικής εντοπίζεται σε προγραμματικές υποθέσεις εργασίας της Σχολής των Νεογραμματικών που ξεκίνησε γύρω στο 1870 στη Γερμανία, κυρίως στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας, έδρασε για μισό αιώνα, ξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη και στην Αμερική και είχε ανεξίτηλη επίδραση στην εξέλιξη της Γλωσσολογίας παγκοσμίως.

Οι πρωταγωνιστές των Ευαγγελικών και τα Ορεστειακών, ακόμα και η Ομάδα Τριανταφυλλίδη, έχουν όλοι σπουδές στα κέντρα των Νεογραμματικών στη Γερμανία. Το γλωσσικό ζήτημα που έφερε την Ελλάδα δύο φορές στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου και κληρονόμησε στον ελληνισμό δύο σφοδρά αλληλομισούμενες παρατάξεις, είχε ισχυρό απόηχο και στην Κύπρο, όπου εντοπίζω συγκλονισμό και σημεία αντίδρασης στη γλωσσική συμπεριφορά, λογοτεχνική παραγωγή και σε γενικότερες στάσεις των Βασίλη Μιχαηλίδη και Δημήτρη Λιπέρτη. Ψυχαρικού προσανατολισμού ήταν και το λογοτεχνικό περιοδικό Αβγή της Λεμεσού με 12 μηνιαία τεύχη το 1924/5 που έχει τον δικό του απόηχο για την Κύπρο.

Με την εισήγηση αυτή ρίχνεται φως σε άγνωστες και άδηλες πτυχές του γλωσσικού ζητήματος και της κυπριακής λογοτεχνίας.

Η Φωνή : Ποιητική Συλλογή της Πίτσας Γαλάζη εκδοθείσα το έτος 2017: Τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο ποίησης της Κύπρου

Και μή μου άπτου

Έλεγε η φωνή

Θρηνώντας το γλυκύτατό της έαρ

Μην το αγγίσετε εσείς που το φιλήσατε

Το σκοτεινό ανοίγοντας

Στο μέτωπό του φρέαρ

Αφήστε να κολλάει ανεξίκακο

Το αυτί των αλλοφύλων το κομμένο

Με βάγια να περάσει τ’ αεράκι του

Ώς την συκομορέα του Ζακχαίου

Με τις ουρές χελιδονιών

Ψαλίδισε τον θάνατο

Με χαίρε απ’ τις λαύρες τις αγίες

Το σώμα του ὁ Μαχαιράς το μύρανε

Των ορεινών του Ευαγόρα βαφτιστήρι

Έαρ γλυκύ μου, έκλαιγε η φωνή

Από Αλέξανδρο σ’ Αλέξανδρο αγιασμένο

Το κάλλος σου αβασίλευτο

Χαρτί και καλαμάρι ιστορημένο

Με τα καρφιά στα χέρια της

Τραβούσε από τις ίνες της

Κι έραβε το πλευρό το λογχισμένο

Ό,τι πονούσε κι έσφαζε

Αλάλητο το κράταγε

Για να λιπαίνει

Μες στα δόντια αλεσμένο

Σ’ άλλη πλευρά ηλιόλουστη

Το νήπιο που ετοίμαζε

Έρωτα σ’ επιτάφιο ανθισμένο

Και μή μου άπτου ολόλευκη

Δραπέτευε η φωνή

Στους Εμμαούς να κόψει το ψωμί της

Και στα παλιά λημέρια της

Να βρει την αντοχή της

Γκιώνης τις νύχτες έκλαιγε

Μα η αυγή την εύρισκε με κυλισμένο λίθο

Να; μπαίνει στα φυλλώματα

Κι αθέατη κι απότακτη

Του άλλου έαρος πουλί

Να ετοιμάζει ήχο.

Κρατικό Βραβείο Ποίησης για εκδόσεις του έτους 2017 στην Κύπρο

Το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για εκδόσεις του έτους 2017, απονεμήθηκε στην Πίτσα Γαλάζη για το έργο: Η φωνή (εκδόσεις Αρμός).

Κατάλογος των 5 επικρατέστερων έργων (αλφαβητικά) στην Κατηγορία Ποίηση:

• Ελένης Αρτεμίου-Φωτιάδου, «Χειμερία ζάλη» (εκδόσεις Μανδραγόρας)
• Πίτσας Γαλάζη, «Η φωνή» (εκδόσεις Αρμός)
• Παντελή Κακολή, «Η καρκιά τον νουν ν’ ακούει» (εκδόσεις Κ. Επιφανίου)
• Γιώργου Μοράρη, «Το ποίημα-πορτρέτο» (εκδόσεις Καστανιώτη)
• Κωνσταντίνου Παπαγεωργίου, «Υπερκαινοφανής» (εκδόσεις Μελάνι)

Αντωνίνη Σμυρίλλη (μικρό βιογραφικό)

Η Αντωνίνη Σμυρίλλη γεννήθηκε στην Κύπρο το 1987. 
Σπούδασε Φιλοσοφία, Παιδαγωγική και Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. 
Στη συνέχεια πραγματοποίησε  μεταπτυχιακές σπουδές στην Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και στη Φιλοσοφία της Εκπαίδευσης, στο ίδιο Πανεπιστήμιο. 

Ποιητικές Συλλογές:

Βλέπω Ακόμα Παιδικά (Θράκα, 2017) 

Βλέπω ακόμα παιδικά: Ποιητική Συλλογή της Αντωνίνης Σμυρίλλη από τις εκδόσεις Θράκα, 2017

Όσο θόρυβο
Κάνει ένα πριόνι
Στο τέλος
Αφήνει πριονίδια
Κατέληξα τι δεν αντέχω
Σ' αυτόν τον κόσμο
Τον κόσμο

**

-Τι θα κάνεις σήμερα;
-Θα κλάψω

Καταλαβαίνω
Όλοι θέλουν να είναι φυσιολογικοί
Πώς να τους το χρεώσω;
Το άλλο είναι το ανώμαλο
Το δικό μου

**

Χαζεύω
Τις γάτες να γλύφουν
Η μια την άλλη
Ξέρω•
Άνδρας
Ποτέ
Με τόση μαεστρία

**

Halloween

Ζωγράφισα

Τον πίνακα της ζωής μου

Τόσο μίνιμαλ

Που στους άλλους

Φαίνομαι άνιμαλ

Εξαφάνισα τους ανθρώπους

Άφησα μόνο γάτες

**

Παιδική Χαρά

Θέλεις να παίξουμε:

-Έχω παρέα

Τις λέξεις μου

Δεν είναι αρκετές για να φτιάξουν

Μια ολόκληρη παιδική χαρά;

Εύα Γεωργίου ( βιογραφικό σημείωμα)

Η Εύα Γεωργίου γεννήθηκε στη Δερύνεια, της επαρχίας Αμμοχώστου. Γράφει ποίηση από τα μαθητικά της χρόνια, ακολουθώντας τα χνάρια του προπάππου της Ελευθέριου Παπαδόπουλου που ήταν και ο πρώτος ποιητής της Δερύνειας.

Όπως η ίδια αναφέρει: "Για μένα ποίηση σημαίνει κραυγή…

Όταν δεν γράφω, σημαίνει αυτόματα πως όλα γύρω μου λειτουργούν κανονικά

και έτσι κι εγώ κάπου μπορώ να «επαναπαύομαι» αν μπορώ να το πω έτσι…"

Ποιήματα της έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς σε διάφορες εφημερίδες, έχουν απαγγελθεί σε διάφορες εκδηλώσεις, ποιητικές βραδιές και έχουν ακουστεί από διάφορες ραδιοφωνικές εκπομπές.

Στίχοι της έχουν μελοποιηθεί από τον Αντώνη Θαλασσέλη. Το Ποίημα της με τίτλο ‘’Ο χορός’’ έχει βραβευτεί το έτος 2017 με το Γ’ βραβείο από την Ε. Π.Ο.Κ

Σε προδίδουν οι λέξεις… / Εύα Γεωργίου

Σε προδίδουν οι λέξεις…
Ναι, αυτές που μιλάνε εν ώρα απουσίας σου…
Λένε ονόματα…
Φωνάζουν σιωπές…
Αποχαύνωση κυττάρων!
Αραχνιασμένος στα γρανάζια
συστήματος που για σένα
άλλοτε ίνδαλμα σου ήταν!
Σήμερα… έμελλε να γίνει αθέατος
σφετεριστής απογόνων σου!

Άτιτλο της Εύας Γεωργίου

Έτσι θα περάσει και τούτη η νύχτα
όπως και οι προηγούμενες
χωρίς κουβέντα.
Κανείς δεν έχει να σου πει τίποτα
κι η γη δεν λέει να στεγνώσει
η βροχή δεν σωπαίνει.
Κρύφτηκαν πάλι οι άνθρωποι
τον μαύρο ουρανό φοβήθηκαν.
Ατέρμονες ώρες έξω λογομαχούνε
ποια θα φυγαδεύσει την ανελέητη βροχή,
ποια θα καταλαγιάσει τον θυελλώδη βοριά.
Χορεύουν αδιάκοπα οι αστραπές,
τα πουλιά καταφύγιο ψάχνουν,
τα δένδρα σωριάστηκαν.
Κατάκοπος κι εσύ, σε ένα κλειστό δωμάτιο.
Μάκρυναν πολύ τα γένια σου, κατάλευκα πια.
Βαθιά χαραγμένες στο πρόσωπο οι ρυτίδες,
χρόνια πολλά μαρτυράνε.
Σούφρωσες πάλι τα φρύδια.
Ναι, γιατί αλλιώς σου φάνταζε κάποτε ο ήλιος.
Τώρα, παρηγοριά σου η πρώτη ηλιαχτίδα.
Κάποτε, προσπερνούσες τις ώρες,
και των αλλονών τα χρόνια
πίσω από τα δικά σου έτρεχαν.
Τώρα, πλάι σου η σιωπή.
Πίσω σου, μια χούφτα μονάχα ανθρωπάκια.
Παρών εσύ με μόνιμη διεύθυνση,
κι αυτοί αχαρτογράφητοι στον πλανήτη.

Χρίστος Γενακρίτης (μικρή αναφορά)

O Χρίστος Γενακρίτης είναι κύπριο ποιητής και στιχουργός

Τρία ερωτικά ποιήματα του Χριστόφορου Παλαίση

https://static1.squarespace.com/static/5bace06e29f2cc26bbd581b5/t/5bc72f91eef1a12e14c8310d/1539780497374/%CE%95%CE%A1%CE%A9%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%91.pdf

Χριστόφορος Θ. Παλαίσης ( βιογραφικό σημείωμα)

Ο λαϊκός ποιητής Χριστόφορος Παλαίσης  γεννήθηκε στο Αυγόρου το 1871 και απεβίωσε σε ηλικία 78 ετών το 1949. Καταγότανε από πολυπληθή (7 παιδιά) αγροτική οικογένεια (γονείς του ήσαν οι: Θεοχάρης και Παρασκευή Τσαγγάρη)  και λόγω της ανέχειας και της φτώχειας, δεν κατόρθωσε να σπουδάσει. Η εκπαίδευσή του περιορίστηκε σε αυτή του Δημοτικού Σχολείου, το οποίο τελείωσε με άριστα. Το έναυσμα για την ποιητική του ενασχόληση, λέγεται πως ήταν η μεγάλη του αγάπη για τη σύζυγό του, στην οποία αφιέρωσε και το πρώτο του ερωτικό ποίημα. 

Κατέχει τον τίτλο του πρωτοποιητάρη. Αντλούσε τα θέματά του από την ίδια τη ζωή.  Ασχολήθηκε επίσης με τη συγγραφή θρησκευτικών ποιημάτων, σατυρικών, "μυλλωμένων"  καθώς και τσιαττιστών. 

Ποιητικές Συλλογές: 

α. Συλλογή διαφόρων Κυπριακών ποιημάτων (1913)
β. Συλλογή διαφόρων εκλεκτών εθνικοιστορικών και σατιρικοερωτικών ενεκδότων ποιημάτων και τραγουδιών (1931)
γ. Τα ηλιοβουτήματα (1946)

πηγή πληροφοριών: 

α. http://www.bigcyprus.com.cy/el/destinations/23077-mnimeio-xristoforou-palaisi-sto-avgorou

β.   Ανθολογία Κυπριακής Λογοτεχνίας (Μέρος Α΄) Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

γ. https://www.christophoros-paleshis.com/

Αντώνης Γεωργίου (βιογραφικά στοιχεία)

Ο Αντώνης Γεωργίου γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1969. Σπούδασε νομικά στη Μόσχα. Εργάζεται ως Δικηγόρος. Το θεατρικό του έργο "Αγαπημένο μου πλυντήριο" ανέβηκε από την Πειραματική Σκηνή του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου το Γενάρη του 2007 και βραβεύτηκε το 2008 με το Βραβείο Θεάτρου ΘΟΚ (2005-2007) στην κατηγορία Θεατρικής Συγγραφής.

Έργα του: 

• "Πανσέληνος παρά μία" (ποιήματα), Γαβριηλίδης 2006, 
• "Γλυκιά bloody life" (διηγήματα), Το Ροδακιό 2006,  ( Κρατικό βραβείο διηγήματος 2006)
• Ένα άλπουμ ιστορίες Το Ροδακιό 2014
• Σαν πεταλούδ είμαι / Το ροδακιό/2019

ΧΩΡΙΣ ΠΑΛΤΟ / Γεωργαλλίδης Ανδρέας

Mου λες

να βάλω το παλτό σου.

Μα - δεν χιονίζει πια το καλοκαίρι

Μου λες

να κουβαλήσω πέτρες

και να φτιάξω

το νόμο της επαγωγής

των άστατων χρωμάτων

Μα – τα πινέλα τα φοβάμαι

ΑΛΗΘΕΙΑ / ΑΘΩΣ ΧΑΤΖΗΜΑΤΘΑΙΟΥ

Κι εσύ μου μιλάς για αλήθεια
Ποια αλήθεια;
Αυτή που κρέμασε την κουρτίνα της
Για να μην την ακουμπά ο ήλιος
Γιατί δεν μπορούσε να αντέξει το φως;
Η αλήθεια στις μέρες μας ζει μόνιμα στο σκοτάδι
Βγαίνει σεργιάνι μόνο τα μεσάνυκτα
όπως κι οι νυκτερίδες
που κυκλοφορούν μοναχά στις μικρές ώρες
και πεθαίνουν όταν αντικρίσουν το φως.

ΑΜΑΡΤΩΛΌς / Πανάγου Μαρούλλα

Πόσο σε θέριεψαν τ'άδικα λόγια,
Δεν θέλεις πιά να τους ξέρεις
καθώς δεν υπάρχει συγγνώμη
στην συνεχή σας διαφορά.
Δεν είσ' εσύ Χριστός που'πε "συγχώρα τους
δεν ξέρουν τι κάνουν"
Θνητός υπάρχεις , αμαρτωλός.
Που καμώνεσαι τον δίκαιο
στην δήθεν αγνότητά σου , Τόσο απατηλή.
Μες τις κρυφές σου αμαρτίες
να σου βαραίνουν την ψυχή .
Κι όταν συγγνώμη ζητάς στην προσευχή ,
ξέρεις πως δεν την αξίζεις
Σαν αύριο θ' αμαρτήσεις και πάλι.

(Από την ποιητική συλλογή μου "Συναισθήματα)