Η Αύρα, η Λαύρα και η Λάβα έλεγαν χρώματα,
γελούσαν κατακόρυφα, γεννούσαν κιγκλιδώματα.
Μπροστά η βασίλισσα, ο Δούρειος Ίππος, ο τραγουδοποιός.
Μέσα στο πλήθος η Αλικαρνασσώ, η Χρυσόθεμις,
η Σαλώμη — μορφές υπαρκτές.
Τ’ απόγευμα γέμιζαν τις τσέπες με χρησμούς,
στους κήπους κατέβαιναν με τα χρυσάνθεμα.
Κάθε που νύκτωνε, η Χρυσόθεμις ξάπλωνε
στη γαλήνη του προσώπου, άφηνε τον ύπνο να σκεπάσει
το ερυθρόμορφο κορμί.
Δεν ξέρω αν το ποτήρι ήταν άδειο και η κλεψύδρα της μισή,
όμως η αύρα της ψυχής της είχε ένα χρώμα θαλασσί.
**
Η Ευρώπη μ’ άσπρο νυφικό
παραπατάει ανεβαίνοντας τα σκαλοπάτια
ξαναβαμμένης αθυροστομίας.
Κάθε Κυριακή (μέρα γενικού καθαρισμού)
ξεσκονίζει επιμελώς το εφήβαιο,
ξεπλένει αμαρτίες με νερό θαλασσινό,
ενδύεται την απουσία της.
Δευτέρα θυμώνει με τα όνειρα,
Τρίτη καταριέται τους ανθρώπους.
Τετάρτη πηγαίνει σινεμά με φίλες κολλητές,
Πέμπτη σοδομίζεται μπροστά σ’ έναν καθρέφτη.
Παρασκευές πετάγεται ως το ταχυδρομείο,
παραλαμβάνει δέμα με συστημένη βόμβα,
που δεν εκρήγνυται ούτε και τώρα.
Τα βράδια περιοδεύουσες παραλίες
μεταναστεύουν στον οίκο ανοχής της·
με το πρώτο φως της μέρας πάει στον φούρνο για ψωμί.
**
Τετραγωνίζεις τον κύκλο της πατρίδας,
παίρνεις γομολάστιχα,
σβήνεις κόκκους απ’ το κορμί της·
αυτή μονολογεί πως δεν υπάρχουν χυδαίοι πολίτες,
μόνο αισχρές πατρίδες.
Δημόσιος χώρος άγνωστου πατρός,
δημόσιος πόνος αγνώστου μητρός,
στα χαλάσματα λείψανα ανώνυμων παιδιών.
Καλογυαλισμένες ιαχές, γυαλιστερά δρεπάνια,
άρματα μάχης στα δόντια περιούσιου λαού.
Σκοτάδι με γυμνασμένους προσαγωγούς,
ιδεολογίες με τακούνια και κόκκινα κραγιόν,
πολύγλωσσος θάνατος, ανέσπερο φως σε ρηγματώσεις,
αλμυρή θάλασσα, μύθοι και πτυχώσεις.
Πατρίδα οι αισθήσεις και το ύφος σου,
καΐκι σε κελεύσματα διαιτητών,
ήλιος που εισέρχεται από τη χαραμάδα,
κύμα στο μαξιλάρι.
Πλεονάζον προσωπικό
οι διαβάτες που οχλαγωγούν ποικιλοτρόπως.
Κύκλωπες Πολύφημοι κυκλοφορούν στους δρόμους.
Στο Μεταγωγών πλειστηριασμός ανθρώπων,
πολυφωνικό τραγούδι οι σιωπές τους.
Ιερόδουλες μέρες εσώκλειστες σε παρθεναγωγεία,
νυχθημερόν ο Ηρώδης παίζει Play Station.
Πλανόδιος θίασος στα πέριξ των ατμών
συντάσσει περιγράμματα συνόρων,
μνήμη πεζεύει τ’ άλογό της.
Κι όταν ηχούν σειρήνες του πολέμου,
ξεχνά τα κουβαδάκια της στην άμμο.
Στο πίσω μέρος της αυλής ανάσκελα οι νεκροί
κι εσύ να ψιθυρίζεις:
«Δώσε μου, λίγο δυόσμο απ’ τα μάτια σου».
Ο Ρήσος Χαρίσης, κατά κόσμον Ρήσος Χαραλαμπίδης, γεννήθηκε το 1969 στη Λευκωσία. Σπούδασε Ελληνικό Πολιτισμό στη Σχολή Ανθρωπιστικών ’Επιστημών του Ελληνικού ’Ανοικτού Πανεπιστημίου, σκηνοθεσία κινηματογράφου-τηλεόρασης και δημοσιογραφία. Δημοσίευσε ποιήματα του και συνεντεύξεις με ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης σε περιοδικά της Ελλάδας και της Κύπρου (Χάρτης, Λογοτεχνικά Θέματα, Νέα Ευθύνη, Ποιείν, Φρέαρ, the book.gr, Diastixo, Bibliotheque, Fractal, Πόρφυρας, Νέα Εποχή, Ακτή, Άνευ, Το Καταφύγιο, Ρέμβη, Cyprus Today και άλλα).
Ποιητικές Συλλογές:
Το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για εκδόσεις του έτους 2020, μετά από κατά πλειοψηφίαν απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στον Ρήσο Χαρίση για το έργο του «Θάλασσα εσωτερικού χώρου» (εκδόσεις Κίχλη).
Σκεπτικό βράβευσης:
Η ποιητική συλλογή του Ρήσου Χαρίση, με τίτλο «Θάλασσα εσωτερικού χώρου», κινείται γύρω από δύο άξονες: την αναζήτηση του καίριου ως συναισθηματικής και αναγκαίας διατύπωσης και την εξεικόνιση συναισθημάτων και ιδεών ως βιωματικού υποστρώματος, ως ζέουσας πρώτης ύλης, από την οποία εξακτινώνονται ποιητικές μεταφορές. Ο ποιητής με επινοητικότητα δημιουργεί ένα στέρεο προσωπικό και βιωματικό πεδίο, το οποίο με τέχνη και μεγάλη προσοχή καταγράφει καταστάσεις και ατελείωτες προοπτικές βιωμάτων και μνήμης. Με λόγο αναστοχαστικό, λιτό, κοφτό, χωρίς λυρικές εξάρσεις, υφαίνει ένα πυκνό σε νοήματα και στοχασμούς πλαίσιο που εντυπωσιάζει για τη γόνιμη φαντασία, τη μαθητεία στη νεωτερική γραφή, την καθαρότητα των εικόνων και την πρωτοτυπία της ποιητικής φωνής. Οι στίχοι ενεργοποιούν τη συνείδηση, εκπέμποντας την εσωτερικότητα του υποκειμένου. Μέσα από την επιλογή της κάθε λέξης διαχέεται η εκλέπτυνση της ποιητικής έκφρασης. Η ποιητική κατάθεση του Ρήσου Χαρίση έδωσε γόνιμους καρπούς και φανέρωσε πλήθος ευοίωνες υποσχέσεις για το μέλλον.
Κατάλογος επικρατέστερων έργων (αλφαβητικά) στην Κατηγορία Ποίηση:
Μου έτυχε και βρέθηκα σε τούτη τη ζωή
Και η ζωή μου οφείλεται εις την αναπνοή.
Χαίρομαι κι αγάλλομαι, νοιώθω τη χαρά
Που όταν κάποτε η ζωή μου χαμογελά.
Η ζωή είναι πρόσκαιρη δεν ζει παντοτινά
Όσο τη χαιρόμαστε αυτή αγαλιά
Ζήσε ανθρώπινη ζωή, όλοι να σε αγαπούν
Πρόσεχε να μην μισής, γιατί θα σε μισούν.
Πρόσεχε τα λάθη σου και τον πειρασμό
Και αγάπα τον πλησίον σου όσον τον εαυτόν
Αγάπα τον πλησίον σου σαν τον εαυτόν
Τζι’ όλοι οι συνάνθρωποί σου θα σε εκτιμούν.
Αυτός ο κόσμος έχει λύπες, πίκρες μα έχει και χαρές,
Μα να το γνωρίζουμε πως εν προσωρινές.
‘Οσακαι να αποχτήσουμε θα μείνουνε στη γη,
Τίποτε δεν θα πάρουμε στην άλλη τη ζωή.
Αγαπώ μα και λατρεύω τον Ελληνισμό
Σέβομαι και εκτιμώ τον χριστιανισμό
Που με δίδαξαν πάρα πολλά κι έχω προορισμό.
*
Για τα νιάτα
Πόσο θα το ήθελα να ήμουν νέος
Πόσο ζητώ να γυρίσω ξανά στα παλιά
Κι ας ζούσα κι ας κατοικούσα
Σε μια πολύ πολύ φτωχιά φωλιά
Οι ώρες πέρασαν τα χρόνια έφυγαν και
Έχουμε εμείς οι ηλικιωμένοι γεμίσει με
Άσπρα μαλλιά και νοσταλγούμε μα και
ποθούμε να ζήσουμε έστω και για λίγο τα παλιά.
Μα όμως και τώρα η ζωή είναι ωραία
Στα δικά μας τα γηρατειά και οι παλιές οι
Γλυκές αναμνήσεις μας δίνουνε
Παρηγοριά.
Όλοι θέλουμε να ζούμε ωραία σ’ αυτήν
Την πρόσκαιρη και ψεύτικη την ζωή και
Με καρτερία τα χρόνια να φεύγουν αφού
Δεν μπορούν να γυρίσουν ξανά.
Ας ευχηθούμε να επικρατήσει γαλήνη και
Ελπίδα για όλο τον κόσμο όπου έτυχε κι
Εμείς να βρεθεί
Γιατί στην αγάπη και στην ελευθερία
Αξίζει ο καθένας μας να ζει.
*
Κύπρος
Χαίρε ω! Χαίρε Κύπρος, γλυκιά μας πατρίδα,
Χαίρε ω! Χαίρε Κύπρος, ωραίο μας νησί,
Όπου δεκάδες φορές εσκλαβώθεις
Από βάρβαρα έθνη εσύ.
Ζηλεύουνε τα κάλλη σου,
Τις τόσες ομορφιές σου
Σου κλέβουνε τους θησαυρούς
Και σκλαβωμένη πάντοτε θέλουν για να σε έχουν.
Μα εσύ Κύπρος θαρρείς και αντέχεις,
Έχεις πάντοτε το κουράγιο να ζεις
Και περιμένεις την μέρα που θάρθει
Απ’τα σκληρά σου τα δεσμά να λυτρωθείς.
Το 55-59 αγωνίστηκες σαν το λιοντάρι
Για να πετύχεις εσύ λευτεριά,
Μα οι Άγγλοι σε ρίξανε πάλι
Στης Τουρκίας την μαύρη σκλαβιά.
Στην Ελλάδα κοιτάς κι αγναντεύεις
Απ’ την Ελλάδα ελπίδες γυρεύεις
Κι είναι για αυτήν που μέχρι σήμερα ζεις
Και προσμένεις την ώρα που θάρθει, έστω και μέσω της Ευρώπης
Στις αγκάλες της μέσα για να μπεις.
*
Φεγγάρι
Φεγγάρι μας
πανσέληνε όλη την γη φωτίζεις το όμορφο
Και απαλό σου φως σε όλους μας το χαρίζεις.
Απολαύσουμε, λίγο να σε χαρούμε.
Σου λαμπρότητα τα τόσα θέλγητρα σου.
Την σειρά σου σ΄όλους μας τις χαρίζεις.
Διαβάτες γ΄αυτό και η αξία σου έχει μεγάλες χαρές.
Κόσμου την ομορφιά ποτέ του δεν εχάρη.
Ζωή μου θα είσαι το καμάρι μου ως που να φκη η ψυσιή
Μου.
Φωτίζει χωρίς έξοδα όλη την οικουμένη.
*
Η γλώσσα
Η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει μα κόκκαλα τσακίζει.
Όταν δεν λέει τα σωστά χαλά αντί να χτίζει.
Κουμάνταρε την γλώσσα σου βαρ’της χαλινάρι,
για να έχει γούστο κι ομορφιά
Καλλωπισμό και χάρη.
Μα η γλώσσα πριν να κινηθεί χρειάζεται νουν, καθαρό μυαλό και
Ουδέ ουδέκι αλίμονο, που αν το μυαλό σου δεν λειτουργεί καλά ή είναι
Χαλασμένο ή και πολλές φορές επηρεασμένο τότε,
Το όλον σου λεξιλόγιον είναι καταδικασμένον.
Προσπάθα και συ να λες λόγια καλά και χρήσιμα λόγια αγαπημένα,
Κι αυτοί που σε ακούσιν, ε να σε εκτιμούσιν και θα σε αγαπούσιν.
Τα όμορφα λόγια τα καλά τ’ αγαπημένα, που είναι γεμάτα ομορφιάκι είναι
Καλλωπισμένα, φκάλλουν θεριά από την τρύπα και αυτό δεν το λέω μόνο εγώ,
Το λέει κι παροιμία.
