ΗΡΩΪΚΟΙ ΑΠΟΗΧΟΙ: Ποιητική Συλλογή της Μυριάνθης Παναγιώτου Παπαονησιφόρου εκδοθείσα το έτος 1983

ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟ ΜΝΗΜΑ

Φυλακισμένο μνήμα τί κρατάς;
εκείνο το χαρούμενο παιδί
σου ξέφυγε σ’ ένα φύλλο της ιστορίας
στο στίχο του στοχαστικού ποιητή
στο στόμα του δάσκαλου και του παιδιού

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ : Ποιητική Συλλογή της Παναγιώτου – Παπαονησιφόρου Μυριάνθης εκδοθείσα το έτος 1978

ΤΟ ΦΩΤΙΣΜΕΝΟ ΣΠΙΤΙ

Το φωτισμένο σπίτι
με τ’ ανοιχτά φιλόξενα παράθυρα
με τη βρύση να στάζει ρυθμικά στο νεροχύτη
-δε θυμάμαι αν άφησα την κατσαρόλα στη φωτιά-
τη μουσμουλιά π’ ανθίζει και καρπίζει μοναχή
Τη βουκαμβύλια ακλάδευτη και ξέφρενη
τη γυάλα με το ψάρι
τα περιστέρια που ψάχνουν για σπυριά
από δωμάτιο σε δωμάτιο
τα χελιδόνια
-λέτε να γύρισαν τα χελιδόνια; –
Κάθε τέτοιες μέρες
κάτι τέτοιες συνήθειες που μας λείπουν
που μας πονάνε
Ο ξεριζωμένος εαυτός μας εδώ
κι οι ρίζες μας εκεί
οι πιο βαθιές μας ρίζες

**

ΦΡΙΚΗ

Αυτό τo θέμα δεν είναι για την ποίηση
Η φρίκη
μόνο η φρίκη το τολμά
όπως καλπάζει αλλόφρενη
παραβιάζοντας τα σύνορα του νου
όπως η φύση δρέπει
απ’ τον μαστό της σκοτωμένης μάνας
το αίμα της ζωής

Άρια του περασμένου καλοκαιριού / Μυριάνθη Παναγιώτου- Παπαονησιφόρου

Βουβό τ΄ αηδόνι στα φυλλώματα
τα δένδρα τάφοι ωραίων
ονείρων που στοιχειώσανε
ανεμικά παράπονα μετρώντας
Άσμα δεν είναι πια κανένα
να τραγουδήσει ο ποιητής
τις νύχτες με φεγγάρια
Άρια του περασμένου πια καλοκαιριού. 

Αν είσαι / Μυριάνθη Παναγιώτου- Παπαονησιφόρου

Αν είσαι έρωτας
άσε τα βέλη στη φαρέτρα 
τραύματα άλλα δε μου πάνε πια 
Αν είσαι αγάπη πάλι 
άλλη δεν είναι εσθήτα να ντυθείς 
θυσία δεν είναι άλλη 
λύτρωση δεν είναι καμιά
μια λέξη είσαι 
σε χλωρό χαρτί 
Της μοίρας που με δέρνει 
είσαι πλάνη

Βότσαλα / Μυριάνθη Παναγιώτου- Παπαονησιφόρου

[...]

Πόσες φορές να σου το πω;
Δεν πίνεται 
δεν πίνεται το δάκρυ

Φόρεσα την αμυγδαλιά 
κι ήρθα κλωνί μες τη βροχή 
να σ΄ αγαπήσω 

Λευκό 
κατάλευκο το χιόνι 
το πρώτο μου όνειρο 
παγώνει

ΑΚΛΟΥΘΑ ΜΟΥ ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΟΥ / Παναγιώτου – Παπαονησιφόρου Μυριάνθη

Ακλούθα μου μαυρομματού να πάμεν στο Βαρώσιν
ν' αγαπηθούμεν στον γιαλόν ώστι να ξημερώσει
τζαι νάκραν νάκραν του γιαλού να πάμεν στο Καρπάσιν
Γιαλούσαν τζαι Λυθράγκωμην τζαι Ταύρου τζαι Πογάζιν.

Ακλούθα μου μαυρομματού να πάμεν στην Τζερύνειαν
ν'αγαπηθούμεν ταίριν μου στα κάστρη τζαι στο τζύμμαν
σιερκές σιερκές να πιάσωμεν να πάμεν εις την Όρκαν
στην Λάπηθον στον Καραβάν στην Μόρφου τζαι την Ζώθκιαν.

Μαυρομματού, μαυροβρυού "τζι ότι φορήσεις παν σου"
έλα να πάμεν κατά τζει.
Φόρησε ρούχα του πρεπού ρούχα της φορησιάς σου
κροκοτσινίζει η αφκή
τζι αθθίζουν οι πορτοκκαλιές κόρη στην γειτονιάν σου
έλα, να πάμεν κατά τζεί.

Σε μια γωνιά του Παραδείσου / Παναγιώτου – Παπαονησιφόρου Μυριάνθη

Σε μια γωνιά του Παραδείσου

που αργοσταλάζει το νερό

εκεί, καρδούλα μου, κοιμήσου,

κι εγώ είμαι δω και καρτερώ.

Πώς γαληνεύει η μορφή σου,

τα φρύδια φτέρουγες πουλιών,

ρόδα που βιάζονται ν’ ανοίξουν

οι όχθες των μικρών χειλιών.

Κοιμήσου ήσυχα, κοιμήσου,

και τ’ αεράκι δροσερό

θα κοιμηθεί κι αυτό μαζί σου.

Στου ύπνου τ’ απαλό φτερό,

φεγγάρι κι άστρο μου, κρατήσου

και σαν ξυπνήσεις, θα ’μαι εδώ.

Ποιητική Συλλογή: Ανάδρομη πλεύση

Αετός / Παναγιώτου – Παπαονησιφόρου Μυριάνθη

              (με αφορμή μια επίσκεψη σε πάρκο πουλιών)                            

Έκπτωτος  μοιάζει των αιθέρων βασιλιάς

μέσα σε σιδερόφρακτο παλάτι

φωλιά του τώρα το κουφάρι μιας ελιάς

παράθυρο κλειστό το αετίσιο μάτι.

Μα ξαφνικά τεντώνει ως πέρα το φτερό

τάχα πως σαν και πρώτα θα πετάξει

κι εκειό το δέντρο  ροκανίζει το ξερό

ψαύοντας μια σχισμή για να περάσει.

Το ράμφος του πονά κι έχει ματώσει

μα ο πλατύς τον περιμένει ουρανός

κι είν’ η λαχτάρα της καρδιάς του τόση!

Ύστερα κάθεται στην άκρη μοναχός

κλείνει το δάκρυ μήπως τον προδώσει

που ήταν κάποτε περήφανος αετός.          

Ο σκοτωμένος Αύγουστος / Μυριάνθη Παναγιώτου- Παπαονησιφόρου

Κι εγώ 
μια παλλακίδα τ΄ Αυγούστου από την κούνια μου
μετά το χαλασμό 
τον σκότωσα 
τον έθαψα
τον έκλαψα 
κι ακόμα κλαίω.

«Σε κλίμακα Ελάσσονα» ΕΚΑΤΟ ΧΑΙΚΟΥ : Νέα Ποιητική Συλλογή της Μυριάνθης Παναγιώτου Παπαονησιφόρου

 Απόπειρα προσέγγισης

γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας

Η νέα Ποιητική Συλλογή της ποιήτριας Μυριάνθης Παναγιώτου Παπαονησιφόρου : Σε κλίμακα Ελάσσονα ΕΚΑΤΟ ΧΑΙΚΟΥ  από τις εκδόσεις  : ΓΕΡΜΑΝΟΣ,  αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη στην ποιητική.

Οι εικόνες που αναδύονται μέσα από τους στίχους της ποιήτριας, αποτελούν εξειδικευμένες εικόνες του νου, μα παράλληλα αναδεικνύουν  την ομορφιά της ανθρώπινης πραγματικότητας. Έτσι  λοιπόν βρίσκουν πρόσφορο έδαφος να γεννηθούν συναισθήματα, σκέψεις, πράξεις, γεγονότα κτλ.  Η λακωνικότητα των στίχων, βασικότατο στοιχείο της Ιαπωνικής Ποίησης ΧΑΙΚΟΥ, υπηρετείται με μια θαυμαστή ειλικρίνεια και διαφάνεια από την κα Παπαονησιφόρου. Μέσα από τις θαυμάσιες μεταφορικές εικόνες, μεγιστοποιείται η δυναμικών των στίχων και το συγκινησιακό συναίσθημα λαμβάνει πρωτεύοντα θέση στο προσκήνιο.

Από τεχνικής απόψεως η Ποιητική Συλλογή, των 100 ΧΑΙΚΟΥ, σε προδιαθέτει για την γλυκύτατη περιδιάβαση ανάμεσα στους στίχους. Και η  επιλογή ενός δένδρου Μπονσάι για την κόσμηση του εξωφύλλου είναι τόσο χαρακτηριστική…… Η Συλλογή χωρίζεται  στις παρακάτω θαυμάσιες ενότητες, όπου η ποιήτρια αποτυπώνει με την παραστατική γραφή της και κατορθώνει με απόλυτη ευκρίνεια τον στόχο της.

Τα  κλασσικά

    Της φύσης και των εποχών

Στον άσπρο κρίνο

Ψίθυροι και μυστικά,

Η πεταλούδα

    Της νύχτας

Στην ανηφόρα

Το λαμπερό φεγγάρι

Φλέγουσα μνήμη

 Των πουλιών

Φυλακισμένο

Το πουλί μες στο κλουβί

Μη με κοιτάς!

Τα σύγχρονα

    Κραυγές

Σε περιμένω

Της νύχτας της αγρύπνιας

Και της συλλογής

    Ερωτικά

Όταν σωπαίνεις

Ουρανοί χαμογελούν

Βαθειά τα μάτια

    Επίλογοι

Καινούργιοι κόσμοι

Μα τα δικά μου ρούχα

Έχουν παλιώσει

Στην πρώτη ενότητα, έχει ετοιμάσει ένα ποιητικό παιχνίδι με την φύση και τις εποχές, στα Χαϊκού της  νύχτας πρωταγωνιστούν όλα τα φεγγάρια μας, στην ενότητα των πουλιών  οι φυλακισμένες ψυχές μας με την αγωνία της φυγής και της λύτρωσης.

Θα κάνω μια μεγαλύτερη στάση στην ενότητα κραυγές. Μικρές ηχητικές κραυγές. Ίσως και να είναι οι δικές μας κραυγές ή οι κραυγές του κόσμου όλου. Η ποιήτρια παίζει με τους ήχους των στίχων κι είναι σαν να ανεβαίνουν τα στήθια και να κραυγάζουν, σαϊτεύοντας την κάθε ψυχική κατάσταση διαφορετικά.

Στα ερωτικά της η δυνατότητα που  δίνεται είναι αυτή των επαναληπτικών αναγνώσεων. Ξανά και ξανά, μέχρι ότου η δράση του έρωτα να ανθίσει  στα χείλη μας, μια ηλιοφώτιστη άνοιξη. Τέλος οι επίλογοί της είναι το τέλος μιας κατάστασης και η αισιόδοξη έναρξη του καινούργιου.

Αγαπητοί αναγνώστες της ποίησης

Η νέα Ποιητική Συλλογή της ποιήτριας Μυριάνθης Παναγιώτου Παπαονησιφόρου, αξίζει μια αξιοπρόσεκτη θέση στον κατάλογο των ελληνικών βιβλίων που αποτελούν τη βάση για την εξέλιξη του χαικού στην Ελλάδα και στη Κύπρο.

Σημείωση: Στην Κύπρο θα πρέπει να αναφέρουμε ότι πρωτοπαρουσιάστηκαν Χαικού από τον Παύλο Κριναίο ο οποίος έγραψε 10 τρίστιχα, με τίτλο: «Χάι-.Κάι», στο περιοδικό «Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλο- παίδεια» (Δεκέμβριος του 1926). Από τότε πολλοί έχουν προσπαθήσει να προσεγγίσουν αυτό τον ποιητικό τρόπο γραφής με ιδιαίτερη επιτυχία. Όπως η  ποιήτρια Ρούλα Ιωαννίδου-Στάυρου, και ο ποιητής Άθως Χατζηματθαίου αλλά και άλλοι. 

Ρόγχος θανάτου / Μυριάνθη Παναγιώτου- Παπαονησιφόρου

Ρόγχος θανάτου στα μαλλιά σου
που κοιμούνται ολάσπρα στο ολάσπρο μαξιλάρι
στα μάτια σου που αργοσφαλνούν
ήλιος που πάει να δύσει το βλέμμα σου.
Ρογχος θανάτου στην ανάσα σου που αργοπαλεύει
ανάμεσα στα χείλη που κλείσαν το τραγούδι
που με νανούρισε.
Μάνα της σαρωτικής αγάπης
του πόνου μάνα, η όποια μάνα, μάνα μου.
Όπως η νύχτα πέφτει, πέφτεις και σε χάνω
και δεν μπορώ πια να σε φωνάζω μάνα
κι η λέξη μόνο σημείο αναφοράς μένει στο στόμα μου.
Παράπονο κρυφό της νύχτας που αργοπορεί
στα φώτα των αντίκρυ δρόμων
παράπονο τώρα που οι δυο μας μείναμε
εσύ πως να κοιμάσαι μοιάζεις ήσυχη
κι εγώ πως να γράφω μοιάζω στίχους.
Σιωπή θανάτου
στα φώτα που λογόστεψαν στους γύρω δρόμους
από μακρυά γαυγίσματα σκυλιών
να μαστιγώνουν τη σιωπή
κι ανάρια βουητά αυτοκινήτων που μακραίνουν
καθώς κι εσύ μακραίνεις και περνάς

Έλα / Μυριάνθη Παναγιώτου- Παπαονησιφόρου

Η νύχτα πήζει τώρα 
ώρα την ώρα τα σκοτάδια της 
άδεια της ειμαρμένης τα χαμόγελα
Έλα, μου γνέφουν οι ωραίοι αγαπημένοι 
Μένει το ναι στα χείλη μου να κρέμεται 
τεφρή κατάφαση 
ύστατο σέλας θανάτου.

Φυλακισμένα Μνήματα / Μυριάνθη Παναγιώτου- Παπαονησιφόρου

Στη μικρούλα τους αυλή

τη νύχτα κατεβαίνουν τ' άστρα

τα καντηλάκια ανάβουνε

και κάθονται στην άκρα

και τους κρατάνε συντροφιά.

Πρωί πρωί με την αυγή

έρχονται οι δεκατρείς αγγέλοι

χτενίζουν τα μαλλάκια τους

με χρυσαφένιο χτένι

κι αστράφτουνε στην ομορφιά.

5 ΧΑΙΚΟΥ για τη νύχτα / Μυριάνθη Παναγιώτου- Παπαονησιφόρου

Γλυκό σούρουπο

πως πέφτει ανάλαφρο.

Φωνή του γκιώνη

Έχεις προσέξει

πως λάμπουν στο σκοτάδι

τ' άσπρα γιασεμιά

Η νύχτα μόνο.

Τ'αηδόνι του Σεφέρη

γλυκοκελαδεί

Φέξε φεγγάρι

στους δρόμους τ' ουρανού

να περπατήσω

Τραγούδα νύχτα

να κοιμίσω το παιδί

που μ' αγρυπνάει

από ανέκδοτη συλλογή της Ποιήτριας

ΑΠΟΛΟΓΙΕΣ (απόσπασμα) / Μυριάνθη Παναγιώτου- Παπαονησιφόρου

Τώρα που βρέχει 
απλώστε τα σπίτια μας, 
απλώστε τους δρόμους, 
απλώστε τα χέρια μας
κάτω απ΄  τον ουρανό
όσο να τα θωπεύσει η βροχή. 
- Δε βαριέστε. 
Τα κλειστά παραθυρόφυλλα
κρύβουν την ύπαρξη της σκόνης
πάνω στα σκαλιστά μας έπιπλα
και τους ακριβούς μας πίνακες.
Το φως δεν είναι παρά για τα δένδρα
που αφήνονται άνευ όρων 
στη θωπεία της βροχής.

.....

[Τ αθώο ξέγνοιαστο παιδί] / Μυριάνθη Παναγιώτου- Παπαονησιφόρου

Τ αθώο ξέγνοιαστο παιδί

κρύφτηκε πίσω από ρυτίδες και χλωμά μάγουλα.

Όμως τις νύχτες σεριανά όπως τότε

στις όχθες των παραμυθιών

στις ξύλινες κούνιες αλλότριου τόπου

στις αλάνες των ξεπεσμένων καλοκαιριών

στο ραγισμένο πιάτομε το στάρι του άφαντου Άι Βασίλη

στο άδειο πορτοφόλι

που πιστεύει ακόμα στα θαύματα.

Τ' αθώο ξέγνοιαστο παιδί

κυκλοφορεί μόνο τις άγρυπνες νύχτες.

Τις μέρες

τρώει με αγωνία τα νύχια του

μήπως και γδάρουν τη ψυχή του

ΕΡΩΤΙΚΟ / Μυριάνθη Παναγιώτου- Παπαονησιφόρου

Μουχρό το ηλιοβασίλεμα

αίμα σταλάζει

σταλάζει χρώματα και με πονά.

Ω, να μπορούσα να σ' αγγίξω

σώμα της άλλης μου ψυχής

υστερινό μου χτυποκάρδι απρόσμενο

νοερή μου πλάνη έλα πάλι

λησμονημένη αυλητρίδα η φωνή

νυχτερινά τραγούδια

διάφορα για σε να ψάλλει

ΠΡΟΣΜΟΝΕΣ / Μυριάνθη Παναγιώτου- Παπαονησιφόρου

[..]

Το χαρτί δε φιλοξένησε το πόνο.
Στα πλατανόγυλλα
οι μοίρες των ανθρώπων μένουν μυστικές. 

[..]

Βροχή. 
Στη πολιτεία των ξερών φύλλων. 

[Είντα γυρεύκεις πέρτικα] / Μυριάνθη Παναγιώτου- Παπαονησιφόρου

«Είντα γυρεύκεις πέρτικα
με τα πλουμιά τα σέρτικα
ξηφώτιν τζιελαηδώντα;
- Εν τη κρατίζω την χαρά
γιατί έχω ταίριν στην φουλιάν
τζιαι στην φουλιάν μιτσιά πουλλιά
ελάλε μου πετώντα
Είντα που θέλεις πέρτικα
με τα φτερά τα πέττικα
ποσκότιν στην αυλή μου;
- Μήτε φαϊν μήτε νερό.
Το κλάμα το λυπητερόν
εν πο’ χω ταίριν χασιμιόν
γυρίζει τζιαι λαλεί μου».