Περιπλάνηση

Δεν προφητεύω τον έρωτα εγώ.

Τον ιερουργώ με όσα μ’ απόμειναν

Χρώματα

Ακολουθώ τ’ αχνάρια της ψυχής

Στα αέναα ταξίδια του ονείρου.

Αρμονικά δεμένα

Κι όπως τα ζώα, με την φυσική αρμονία

Του ένστικτου και της ομορφιάς,

Έτσι κι εγώ τον έρωτα ορμηνεύω

Τον ύπερο ευλογώ και ιερουργώ.

Τον στήμονα λαχταριστά

Περιφέροντας στο διαδύκτιο.

Αυτό τον κόσμο που έζησα πολύτροπα

Με ρίγη ηδονών

Ανασυνθέτοντας τον τώρα,

Απουσιάζω

Στην απέναντι όχθη

Πως περιμένει να με περάσει,

Χωρίς ψευδαισθήσεις

Ξέρω…

ΑΙΩΡΕΙΤΑΙ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ

Αλεξάνδρα Ζαμπά

Αιωρείται το βλέμμα αιώνια αναζητά
και τα χρώματα

- δεν αρκούν οι καμπυλωτές γραμμές

η ταχύτητα των καταβροχθισμένων σκέψεων
λάμψη μες στη σκότη

κατάμαυρη ενός κόσμου παλιού
και πριν ακόμη

ΤΟ ΝΕΡΟ ΤΩΝ ΑΘΑΝΑΤΩΝ

Αθηνά Τεμβρίου

Δώσε το δώρο των θεών
να πιούμε στην τιμή της αγάπης.
Κραυγαλέο σημάδι στα χείλη
η κηλίδα τον κόσμου.
Η μάχη η τελευταία
οιωνός φοβερού πολέμου,
αχίλλειος πτέρνα της ζωής.

Ο θάνατος είναι κοντά
και το νερό της λήθης
σε αιματηρό πηγάδι.
Εκεί τα φίδια ξεδιψάνε
στον ίσκιο του πνιγμένου θνητού.

Δώσε των αθανάτων νερό
να πιούμε στην τιμή της γαλήνης,
αλάργα η νεκρανάσταση
να αλλάξουμε τον κόσμο.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟ της Αλεξάνδρας Γαλανού

Πρωί.
Τινάζεις τη σκουριά από τα κόκαλα.
Ξυπνάς τ’ άγρυπνο πρόσωπο.
Με βλέφαρο ανοικτό
καθορίζεις το χρώμα της μέρας.
Κάποτε κόκκινο, άλλοτε γκρίζο.
Σήμερα σίγουρα πράσινο.
— Τους τολμηρούς συνδυασμούς
κρύβεις στο βάθος του ερμαριού
για ειδικούς εορτασμούς —
Φοράς μανδύα περιβολής,
βάζεις τα παπούτσια σου ανάποδα
και περνάς το υπόλοιπο της μέρας
προσπαθώντας να περπατήσεις ίσια.

ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ

Ένοιωσα ρίγος να περνά,
Την ραχοκοκκαλιά μου,
Όταν σε πήρα αγάπη μου,
Μέσα στην αγκαλιά μου,

Ήταν η πρώτη μου φορά,
Που άγγιζα το κορμί σου,
Ήταν στιγμή ονειρική,
Σαν πήρα το φιλί σου,

Πέταξα ως τον ουρανό,
Φτερά είχα στην πλάτη,
Για νάβρω του παράδεισου,
Τ΄ωραίο μονοπάτι....

Πρώτη φορά σε φίλησα,
Κι΄ένοιωσα ευτυχία,
Πρώτη φορά σ΄αγκάλιασα,
Και είδα πόση αξία,

Έχει η αγάπη στην ζωή,
Και πόσο σου γεμίζει,
Καρδιά ψυχή μα και μυαλό,
Και πόσα σου χαρίζει,

Πρώτη φορά αγάπησα,
Και δεν το μετανοιώνω,
Μα ο έρωτας με έκανε,
Σαν το κερί να λειώνω.

ΑΝΘΙΜΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ

Κύπρος, 1974: τυχοδιωκτισμός, απομόνωση και καταστροφή

της Ελληνικής Πολιτικής. 

" Στο Κυπριακό συγκρούστηκαν δύο βασικές αντιλήψεις: η μία ήθελε τη διατήρηση των δεσμών με τη Δύση και η άλλη προέκρινε μια συγκρουσιακή λογική απόλυτης εθνικής <<αυτοτέλειας>> δηλαδή απομόνωσης" *

*του Ευάνθη Χατζηβασιλείου Αναπληρωτή 

καθηγητή στο Τμήμα Ιστορίας και 

Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών

Σημαντικές Χρονολογίες

Φεβρουάριος 1959

Οι συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου προβλέπουν καθεστώς της δεσμευμένης ανεξαρτησίας για την Κύπρο.

Αύγουστος 1960

Εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας

Νοέμβριος 1963

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος προτείνει τα δεκατρία σημεία για την αναθεώρηση του κυπριακού συντάγματος. Η πρόταση απορρίπτεται αμέσως από την Τουρκία. 

Δεκέμβριος 1963

Έκρηξη  νέας Κυπριακής κρίσης και των συγκρούσεων μεταξύ των δύο κοινοτήτων.

Ιούνιος 1964

Τουρκική απειλή για εισβολή στην Κύπρο. Οι ΗΠΑ παρεμβαίνουν δια του  πρέσβη Λ.Τζόνσον ο οποίος κατορθώνει και την αποτρέπει. 

Αύγουστος 1964

Κρίση της Μανσούρας

Απρίλιος 1967

Εγκαθίδρυση της Δικτατορίας στην Ελλάδα

Νοέμβριος 1967

Κρίση στη περιοχή της Κοφίνου

Νοέμβριος 1973

Οι Τούρκοι διατυπώνουν διεκδικήσεις το Αιγαίο όσο αφορά στην υφαλοκρηπίδα. Δικτατορία του Ιωαννίδη.

2 Ιουλίου 1974

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ζητεί την απόσυρση των Ελλαδιτών αξιωματικών της Κυπριακής Εθνικής Φρουράς.

15 Ιουλίου 1974

Πραγματοποιείται πραξικόπημα της Χούντας εναντίον του Μακαρίου

20 Ιουλίου 1974

Η Τουρκία εισβάλλει στη Κύπρο. Στην Ελλάδα διατάσσεται γενική επιστράτευση. 

23-24 Ιουλίου 1974

Αποκαθίσταται η Δημοκρατία στην Ελλάδα.

Τέλη Ιουλίου - μέσα Αυγούστου

Συνδιάσκεψη της Γενεύης για το Κυπριακό ζήτημα. Δεν αποτρέπεται η προώθηση των θέσεων του τουρκικού στρατού. 

14 Αυγούστου 1974

Δεύτερη τουρκική εισβολή- αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.

Πηγή: Ειδική Έκδοση της εφημερίδας "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" (Κυριακή 17 Μαίου 2015)

Λευκωσία άνοιξη 1980 μ.χ

Πάλι σε νιώθω που κατεβαίνεις
ήλιος πυρφόρος
στην τρικυμία της νύχτας
καθόμαστε στο πεζούλι
της έρημης γειτονιάς
γαρύφαλλο στ΄ αυτί
έλα να πιούμε ένα καφεδάκι 
η πόλη τεντώνεται νωχελικά 
τα σπίτια της πράσινης γραμμής 
περιμένουν τους ξεχασμένους ενοίκους
π΄ όλο μηνάν πως θα΄ ρθουν 
κι όμως δεν έρχονταν ποτέ.

Εντός των τειχών 1983

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΙΑΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ

Ελένη Αρτεμίου Φωτιάδου

Έχουν εκλείψει πια τα κεφαλαία γράμματα
στο καθημερινό μας λεξιλόγιο
γράφουμε μόνο τις μικρές μας πράξεις
χωρίς τελείες και εισαγωγικά
πάμπολλα τα ερωτηματικά που παραλείπονται
χωρίς να είναι ευκόλως εννοούμενα
παρά μονάχα προσποιούμενα
πως δήθεν συνοδεύονται από θαυμαστικά

GAR OU CHGAR (ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ)

Νόρα Νατζαριάν (Nora Nadjarian)

Ξαναπές μου εκείνο το παραμύθι, πατέρα.
Το παραμύθι για την ακρωτηριασμένη χώρα
και τα όνειρα της που εξοντώθηκαν.
Για την εκκλησία που έκλαψε,
την αλήθεια που κατηγορήθηκε πως έλεγε ψέματα,
τις φωνές που ξεσχίστηκαν σαν άκρα του σώματος.

Πες μου για την χώρα όπου δεν γεννηθήκαμε
αλλά που εκεί πεθαίνουμε κάθε μέρα της ζωής μας.

Πες μου για άλλη μια φορά
γιατί οι Αρμένικες ιστορίες είναι τόσο θλιβερές
και γιατί υπάρχουν τόσα πολλά γράμματα που σε πνίγουν
όταν οι λέξεις σου σβήνουν και τα χείλη σου τρέμουν.

Πες μου πόσο θα ήθελες να μην υπάρχουν όλα αυτά,
αλλά υπάρχουν. Και δεν είναι παραμύθι
Είναι η ιστορία μας.
Gar ou chgar.
Υπήρχε μια φορά, και δεν υπήρχε.
Είναι τόσο πολύ πιο εύκολο ν’ αρχίσει κανείς

‘Μια φορά κι έναν καιρό’ και να τελειώσει ‘ ...αυτοί καλύτερα’.
Αλλά τίποτα δεν είναι εύκολο στα παραμύθια που μου λες..

ΓΝΩΘΙ Σ' ΑΥΤΟΝ

Ανδρεανή Ηλιοφώτου

Ένας φωτεινός θεός, το εντέλλονταν:
Γνώθι σαυτόν.
Γραμμένο με γράμματα χρυσά στην πόρτα του.
Κι ένας ασκημομούρης γέρος
Πολύ στα σοβαρά το πήρε
Και ξημεροβραδιάζονταν
Στις αγορές και τις παλαίστρες
Καλύτερους να κάμει τους ανθρώπους
Ταρακουνήθηκαν λοιπόν
Οι μεγαλόσχημοι: σοφοί,
Πολιτικοί, ποιητές και δικολάβοι.
Και την ξαπόστειλαν
Την αλογόμυγα* που εννοούσε
Να ενοχλεί και να εξετάζει:
"Ο δ' ανεξέταστος βίος ου βιωτός ανθρώπω.
Μα τι, θαρρούσε πως λογίζεται
Ζωή, με δίχως αυταπάτες! 


* Ο Σωκράτης στην "Απολογία" του παρομοιάζει τον εαυτό του με αλογόμυγα ταγμένη από τον θεό να ξυπνά τους Αθηναίους από τον πνευματικό τους λήθαργο.

Επειδή είμαι άνθρωπος...

 

Αθηνά Τέμβριου

Πόσο πολύτιμη εμπειρία θα ήταν για μένα, για σένα αν για μια μέρα αθόρυβα βγαίναμε απ’ το ασταμάτητο παιχνίδι της ζωής για να γίνουμε απλοί παρατηρητές. Να αντιληφθούμε τι συμβαίνει γύρω μας, να ερευνήσουμε λιγάκι το θολό εαυτό μας. Είναι ωραίο το να ψάχνει κανείς την αλήθεια μέσα από τα καθημερινά δρώμενα και να συλλογίζεται το γιατί... , το να κάνει μια αυτοκριτική χωρίς τάσεις υπεροψίας ή έλλειψης αυτοσεβασμού και να μην φοβάται... . Είναι ευτυχία τελικά η αισθητή εναρμόνιση με αυτά που μας περιβάλλουν, τους άλλους ανθρώπους και φυσικά τη δική μας οντότητα. Όλοι γνωρίζουμε ότι ανακαλύπτει ο άνθρωπος την εσωτερική του διάσταση με συνεχόμενη αυτογνωσία, αλλά πόσοι συνειδητοποιούμε ότι ο ενδόμυχος αυτός κόσμος δεν είναι μια αφηρημένη έννοια αλλά αυτό που καθημερινά χτίζουμε πάνω σε κάποια θεμέλια...

Ποιος είμαι? Ποιος είσαι? Δεν είναι παρά καθημερινά ερωτήματα όλων μας. Ας διαλέξουμε τι θέλουμε να είμαστε και ας γίνουμε... Ας μην ξεχνούμε ότι καθημερινά γινόμαστε,..... ότι καθημερινά ζωγραφίζουμε την ύπαρξη μας. Άλλωστε η επιλογή είναι δική μας.
Ο Σαίξπηρ είχε κάποτε πει ότι «η ζωή δεν είναι παρά μια σκηνή θεάτρου και εμείς οι ηθοποιοί της». Αυτό καλείται ζωή? Αυτός είναι ο άνθρωπος? Ίσως η ζωή δεν εκπέμπει θεατρικότητα αλλά είναι μια έννοια που της αξίζει περισσότερη σοβαρότητα. Ίσως δεν μας δίνονται σενάρια κοσμικά να υποδυθούμε, απλά τα γράφουμε μόνοι μας συνειδητά και ασυνείδητα. Γιατί αν μια άλλη δύναμη τα συγγράφει, τότε δεν θα υπάρχει λόγος να ζητούμε ελευθερία ψυχής. Έχουμε τη δύναμη να αμφισβητούμε για να γίνουμε ποιο σοφοί επειδή είμαστε άνθρωποι και η ελεύθερη βούληση μας ταξιδεύει και σε άλλους δρόμους. Αν όμως δεχτούμε τα γεμάτα σκεπτικισμό λόγια του άγγλου αυτού συγγραφέα, ίσως σαν ατελείς άνθρωποι ανασκάψουμε τις αλήθειες που κρύβει κάθε μεγάλη ψυχή. Και αν τελικά ο καθένας μας υποδύεται μια φιγούρα «θεατρική» έχει πνοή να επιλέγει τον ρόλο του στον μικρό μας κόσμο. Ποιος μπορεί άλλωστε να καταφύγει στα παρασκήνια και συνάμα να πλάθει τον μύθο του? Ποιος δύναται να ορίζει χωρίς την άρνηση και να υπάρχει χωρίς κατάφαση?
Έτσι απλά, αν είναι να μάθουμε πραγματικά ποιοι είμαστε πρέπει να ισορροπούμε ανάμεσα στον άνεμο μιας καταιγίδας και στη γαλήνη του καλού καιρού. Να ψάχνουμε το νόημα της ζωής ανάμεσα στα ποιο μικρά και πιο μεγάλα. Ας μην ξεχνούμε στίχους δοσμένους μέσα από πόνο και λύτρωση, στίχους αγαπημένους:
«Τι το καλό? Τι το κακό? Ένα σημείο Ένα σημείο
και σ’ αυτό πάνω ισορροπείς και υπάρχεις
κι απ’αυτό πιο πέρα ταραχή και σκότος
κι απ’ αυτό πιο πίσω βρυγμός των αγγέλων
Ένα σημείο Ένα σημείο
και σ’αυτό μπορείς απέραντα να προχωρήσεις
ή αλλιώς τίποτε άλλο δεν υπάρχει πια
Κι ο ζυγός που, ανοίγοντας τα χέρια μου, έμοιαζε
να ζυγιάζει το φως και το ένστικτο ήτανε
Αυτός
ο κόσμος, ο μικρός ο μέγας!» (Οδυσσέας Ελύτης, ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ)

Βρέχει

Σχεδόν με θράσος
Άρα η ανατροπή
δεν είναι πλέον
απλή πιθανότητα
Να μπαίνει το καλοκαίρι
με κλαυσίγελο
κι εσύ να ξοδεύεις
αντηλιακά με δείχτες

"Ανάδρομα", Ιούνης, 5/6/15

Η ΞΩΤΙΤΖΙΗ

Ερκεται τακτικά στον νου μου τζιαι μοιάζει σαν το ξωτικό
Τζιαι καθη νύχτα τυρανιά με σαν ανεράδα, σαν στοισιό
τζιαι κράζει με ...., Το γέλιον της τζιαι της μμαδκιάς της θάλασσα
σε τζιείνην την κορμοστασιάν φαίνεσται μου παλάβιασα
'Μεινίσκω γιώνι ξηστικός τζιαι στην θωρκάν της βόβωσα
τζι ούτε ναν λόον να της πώ, ούτε που το εξόρτωσα.
Μα'νι το όρομαν γλυτζιήν, Θέ μου τζιαι νάταν βολετό
να' τουν να την εξαναδώ τζιαι με φτερά 'τουν να πετώ.
Σαν την οσιάν της να γενώ τζιαι μέσα στην αγκάλην της
που έρωταν να ξηψυχώ τζι ήτουν να πώ “χαλαλιν της”,
Τζιήρτεν το φως της ημερούς σηκώθηκα τζιαι λαμνισα
μέμπα τζιαι βρώ αναπαμόν, αφ ούτις ενε κάμμησα.
Τζι επιαχα στράτες τζιαι στενά τζιαι μονοπάθκι'ακαθθερά
ππέρκιμον ξαναμπλάσω της να γιάνει τούτος ο σεβτάς
πο'σιει που τότες κάβκουμε τζιαι πιον εν αναπαύκουμε
σαν να τζιαι μάγια μού καμεν να μεν ηβρίσκω αμάντα
όμως γλυτζιής εν ο καμός της,τούτη αγάπη εν για πάντα
Να κόψω μούτιν εγ γενέται τζι οτι τζιαν θέλετε εσεις πέτε.
Για μέναν μόνο τζιείνη ένι τζι' άλλη καμιά εμ μπόν της μοιάζει
σαν τον πελλόν τον έρωτάν της θέλω,τζιαι τρώμε το μαράζι

Προδιαγραφή Γ' / Νικολάου Πολύβιος

Σηκώνεσαι ελάχιστα 
και βλέπεις στον άλλο Πενταδάκτυλο
Φλαμούδι Δαυλό ιερή Ακαθθού

μικρές πατρίδες της μέλισσας
που δεν τες τρυγάει κανείς
ξεροί βολβοί κυκλάμινων
που δεν τους χωρά η γη 
σημεία των πολυβολείων
τώρα 
ν΄ αδιαφορούν

λιοχώρια των αιώνων 
ν΄ αποστρέφονται τον άνεμο
και τη μάνα του 
και τη γενιά του
καρτζί στην άλλη θάλασσα

Προδιαγραφή για τους νέους ποιητές 

από την Αμμόχωστο 1976

50 ΧΑΪΚΟΥ της Μαρούλλας Πανάγου στη Κυπριακή Διάλεκτο

1

Τα αμμάδκια σου

γιαλλούρικα, ουρανός

καθαρά σιόνι

2

Τα σιειλούδκια σου

κότσιηνα σαν κκεράζι

λαγού το γαίμα.

3

Τα αμμάδκια σου

του ουρανού τα άστρα.

Ενι το φως μου.

4

Η αγάπη σου

φωδκιά ,αστροπελέτζηιν

με τσουρουφλίζει .

7

Είσαι ο ήλιος .

Σαν εν μπορω να σε δω

σκότος πισσούρι

8

Άστρα τα μμάδκια

φεγγάριν το πρόσωπό

μέρα εσούνι

9

Φίλος πον πιστός

αδέλφι στην ψυσιή σου

πάντα κοντά σου .

10

Αν ήβρες φίλον

πον' αληθινός ,ίσιος ,

είσαι πάμπλουτος

11

Μέτρα τα λόγια

σκέφτου πρώτα τα λαλείς

τότες σύντησιε.

12

'Ηντα μπού ζητάς;

'Οφκερη πκιον η καρκιά

να σου την δώκω.

13

'Οφκερη η ψυσιή

τα φκιώρα μαραμμενα

έμπορ' αθθίσουν.

14

Στα λαλείς φόος !

Κάτι μου λαλεί ο νούς .

Πρέπει ν' ακρωστώ.

15

Ξέρω εν ψέμμα

στραβή κουφ' η αγάπη

να δεί αλήθκεια .

16

Εκαρτέρουσ σε

η ´έκτη μου αίστηση

εν εγελάστην

17

Αυτοσεβασμός

Μεν τον καταπατήσεις

ψηλά κράτηστον

18

Μεν βουράς ποττέ

πάντα η υπομονή

φτάνει σίουρα .

19

Μέλι τζι' αγάπη

έρωτά μου σου φέρνω

το “ναι” για να πείς.

20

Δκιώ την καρκιά

χάρισμάν σου αγάπη

μα πρόσεχέ την.

21

Το τι γυρεύκεις

δκιαβάζω στα μμάδκια σου

ζητάς αγάπη .

22

Εν γένεται πιον

να λακτήσει η καρκιά .

εν πεθαμένη.

23

Αγκαλιαστείτε

πάρτε τζιαι δώστε 'αγάπη

Θεού δωρεά.

24

Μες στην σιωπή

πάντα θωρείς, τα όσα

ο άλλος κρύβκει.

25

Πολλά είπαμεν

τωρά τόσην σιωπην !

Εν το καρτέρουν.

26

που εν οι λέξεις ;

τόσο τζιαιρό καρτερώ.

Να πεις κατιτίς.

27

Τρανταφυλιά μου

ποθώ τα τραντάφυλλα

μα' σιεις αγκάθκια.

28

Μουσκοκαρκιά μου

μυρωδκιά στην καρκιά μου

καρτερώ να'ρτεις

29

τα λόγια σου

κρασίν κουμανταρία

που με μεθύσαν

30

Τα μμάδκια σου

μ' όσα λαλούσιν τωρά

εμαγέψαν με.

31

Η αγάπη σου

αντιστύλλι δύναμης

για να κραδκιέμαι.

32

Να μεν σιαίρεστε!

γελά ο τελευταίος

πάντα περίτου.

33

Εν το καρτέρουν

να χαθείς σιελιδόνι

πόσο μου λείπεις

34

Ένι Απρίλης

τρανταφυλιά μου

έλα κοντά μου.

35

Λαλεί η καρκιά

αγαπώσε ψυσιή μου

είσ 'η ζωή μου.

36

Εν το χορταίνω

κάθη μέρα ν' ακούω

το “αγαπώ “σου

37

Να σαι κοντά μου

Τίποτε άλλον εγιώ

εν σου γυρεύκω.

38

Δίχα τον ήλιο

ένι η κάθη μέρα

σαν λείπεις εσού.

39

Εμεθύσαν με

τα γλυτζιά σου τα λόγια

σαν γλυτζιή κρασί .

40

η μυρωδκιά σου

γιασεμί μου θαμπώνει

τα μμάδκια, τον νουν.

41

Εκαρτέρουν σε

νά ' ρτεις ήλιος αυκής

να φέξ' η μερα

42.

Πολλά είπαμεν

λλία καταλάβαμεν

ποιά η αλήθκεια;

43

Αμα σε θωρώ

πελλανίσκω που χαρά

αν όϊ σβύννω

44

Σαν συντυχάνεις

κρέμμουμαι στα σιείλη σου

μεθκιά η καρδκιά .

45

Να σ'αγαπήσω

εν ήθελα μα γίνειν

τωρά τι καμνω ;

46

Πενταδάκτυλε

την καρκιά σου τρύπησεν

ο κατακτητής

47

Τζιερύνεια .Μόρφου

Λάπηθος ,Αμμοχωστος

ως πότε χώρκα .

48

Σε καρτερούμεν

ελευτερκά .Να δκοιώξεις

τον κατακτητή.

49

Ασπρο πεζούνι,

της ειρήνης εχάθης

κλαίει ο τόπος.

50

Τούτος ο τόπος

γρόνια κλαίει στον καμόν

της αδικίας.