της πίκρας μου βιολί (μικρό απόσπασμα)

Άπλωσε το χέρι

μες στης μνήμης τ΄ άνθισμα.

Σφύριγμα του χρόνου η απαντοχή.

Τρεμοπαίζουνε οι φθόγγοι

δίχρωμη αρμονία.

Στάλα  στάλα το μαχαίρι 

και  στα πλήκτρα ο σφυγμός.

……………………..

Ψυχή το χώμα λήθαργος

πηγάδι αναμονής.

Του πόνου πόνος σιγαλιά

μικρό σπουργίτι κι άφωνο

στο πελαγίσιο θρόνο

Φευγάτο τρέχει το νερό

σε λίμνη αγριεμένη

Άλογο η σπίθα του τραχιά

καμιόνι αλαφιασμένο

……………..

Αποπλάνηση του ήχου η καρδιά

το εκκρεμές , το γήρας.

Κύκλωπες μελαχρινοί

φεγγάρια ρόδινα της νιότης

καθώς βραχίονας εσύ

της ποίησης φωτοβολίδα.

Σπόροι πέταλα χωράφια

το συνταίριασμα ζωής

και τ΄ αμάραντου πανέρι

σήμα σήμαντρο φωλιάς

…………………………………….

Ξεδιάντροπα το σκούφο του φοράει

γλιστράει το σύνεργο δε φεύγει.

Το σώμα να μ΄ αγγίξει θέλει

την πλάγια μου θωριά

κι΄ έτσι δειλά, απονήρευτα

θεριό που βασιλεύει την καρδιά του

το αίμα μου ρουφάει.

……………………….

Δεν ξύπνησαν ακόμα τριαντάφυλλα

της νύχτας κατακόκκινα πουλιά.

 Μονόχορδη φωνή στο ερημοκλήσι

κι εκείνος σαν βελούδινη χορδή

τραβάει το τόξο στο βιολί του .

……………………….

Χρονόμετρο οι κτύποι της καρδιάς

μέρα του έρωτα το σώμα.

Το γιασεμί, παρήγορο ζουμπούλι

μάτια σπινθήρας η φωτιά

αργό ηφαίστειο Θεού.

Το πράσινο, το κούτσουρο

ζευγάρωμα φυτού.

……………………………

Χιόνι βρεγμένο δάκρυα

φτωχή πολιτική.

Ψηλά ο κέδρος όραση

θρησκευτικό τραγούδι.

Καντήλι ανάβει προσευχή

ο γέρων μοναχός

Καθώς καμπάνα παντοκράτορα

αγίου εικονοστάσι.

…………………….

Όταν οι δείκτες μας κτυπούν

και τα σκυλιά γαυγίζουν,

να θυμάσαι: ο Ιλαρίων ο άγιος

φτιάχνει αυτοσχέδια τραγούδια.

…………

Παραλλαγή  του θρήνου η ζωή

της νύχτας καταφύγιο τροχάδην.

Βόρειος Πόλος παγερός

ψυχρή ματιά ηφαιστείου.

Σταγόνα δάκρυ αγίασμα

κερί της πέτρας λήθη.

Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΧΩΡΚΑΤΩΝ

γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας

Μπήκα σε κάποιο βιβλιοπωλείο της Λευκωσίας και κατευθύνθηκα στην ράφι με την ποίηση. Ήθελα να αγοράσω ένα βιβλίο ποίησης, όχι κάποιου ποιητή συγκεκριμένα αλλά ως κριτήριο είχα τα χρήματα στο πορτοφόλι μου. Θα μου πείτε ότι αυτό δεν μπορεί να αποτελέσει κριτήριο. Στην παρούσα στιγμή αποτελούσε σίγουρα προυπόθεση, αφού δεν μπορούσα να διαθέσω πάνω από 10 ευρώ.

Ανακατεύοντας τα βιβλία και μη βρίσκοντας κάτι ενδιαφέρον (οι συλλογές μεγάλων ελλήνων και ελληνοκυπρίων ποιητών που υπήρχαν λίγο πολύ είχαν διαβστεί ) το μάτι μου έπεσε σε ένα βιβλίο που δεν ανήκει στην ποίηση, αλλά ο τίτλος του : Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΧΩΡΚΑΤΩΝ μου προκάλεσε το άμεσο ενδιαφέρον. Το έγραψε ο φιλόσοφος και κοινωνιολόγος Καίσαρ Μαυρατσάς που διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου.

Το διάβασα ειλικρινά μέσα σε δύο ημέρες και κάθε φορά που σταματούσα θεωρούσα ότι ήταν άστοχη ενέργεια αφού το έπιανα ξανά στα χέρια μου προκειμένου να μάθω τι λέει στην επόμενη σελίδα. Ανάλογο βιβλίο είναι το: Νεοκύπριοι Πλουτοκράτες ή Νεόπλουτοι Αρχοντοχωριάτες του κου Φοίβου Νικολαίδη που όμως τα κεφάλαιά του δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν επιστημονική διατριβή ή μονογραφία. Φυσικά ο κος Νικολαίδης προσεγγίζει με έναν ιδιαίτερο και μοναδικό τρόπο της ήθη και τις συνήθεις των ΚυΠρίων και δημιουργεί ένα ευχάριστο βιβλίο όπου η τραγικότητα συναντά το χιούμορ. Η ματιά του κου Νικολαίδη εμβαθύνει εξαιρετικά στην σύγχρονη Κυπριακή Πραγματικότητα και διακομωδεί τα πάντα. Όπως και πρέπει.

Αντίθετα στο βιβλίο του κου Μαυρατζά: Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΧΩΡΚΑΤΩΝ διακρίνεται εμφανέστατα μια προσέγγιση της Κυπριακής Κοινωνίας χρησιμοποιώντας έννοιες που για πρώτη τουλάχιστον φορά εμφανίζονται στην υπάρχουσα βιβλιογραφία των Κοινωνικών Επιστημών κυρίως για την Κύπρο. Για να κατανοήσει κανείς όμως το βιβλίο και τα αναγραφόμενά του θα πρέπει να ζήσει την Κυπριακή Καθημερινότητα. Να δει με τα μάτια του όλους αυτούς τους γλαφυρούς΄ανθρώπινους τύπους που αποτελούν τον χαρακτηρισμό του ΧΩΡΚΑΤΟΥ. Όχι του Χωριάτη, όχι του Αγρότη ή του βοσκού (των ανθρώπων δηλαδή που ζούνε στο χωριό) αλλά ΤΩΝ ΧΩΡΚΑΤΩΝ των αγροίκων δηλαδή συμπολιτών μας, των ανθρώπων εκείνων που ζούνε ανάμεσά μας και η συμπεριφορά τους όχι μόνο είναι κατακριτέα και δακτυλοδεικτούμενη αλλά μας προκαλεί γέλιο αλλά και εκνευρισμό 

Σε πολλές περιπτώσεις ίσως ο αναγνώστης παρατηρήσει επανάληψη της επιχειρηματολογίας Τούτο όμως δεν κουράζει διόλου το αντίθετο μάλιστα. Εν ολίγοις στο βιβλίο Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΧΩΡΚΑΤΩΝ που χωρίζεται ουσιαστικά σε τρία κεφάλαια μπορούμε να δούμε τον κόσμο των Ελληνοκυπρίων τόσο διάφανα, που σε κάποιο κεφάλαιο θα βρεθούμε και μεις μέσα του. Δυστηχώς αυτή η πραγματικότητα κρατά εγκλωβισμένους το σύνολο των κατοίκων του νησιού, που θεωρούν ως κέντρο της γης το νησί αυτό και δεν μπορούν να βγάλουν την ακίδα από το μάτι τους για να δουν μια διαφορετική οπτική της ζωής  και να πούνε τα πράγματα με το όνομά τους.

Συγχαρητήρια στον κο  Καίσαρα Μαυρατσά για την πληρότητα της μονογραφίας του. Ένα βιβλίο που πιστεύω ότι μπορεί να διαβαστεί από τον σύγρονο Κύπριο για να εξάγει τα δικά του συμπεράσματα πάνω στην ΧΩΡΚΑΤΟΣΥΝΗ που κυριαρχεί στην ζωή του

Στην αγαπημένη μου κόρη (απόσπασμα)

Στη δύση της ζωής 

μόνο εσύ κοντά μου 

μοναδική ελπίδα 

μοναδική χαρά μου. 

Σαν έρθει η στερνή ώρα 

τα μάτια μου να κλείσω 

εσέ θα 'χω στη σκέψη 

για ν' αποχαιρετήσω. 

Κύπρος, το δίκιο σου ζητάς (απόσπασμα)

Όμως αδίκως προσπαθείς 

την Κύπρο να τουρκέψεις. 

Η Κύπρος είν' ελληνική 

μια λέξη τόσο μαγική 

θα δεις και θα πιστέψεις. 

Το μαρτυρούν τ' αρχαία της 

τα ήθη, η φωνή της. 

Αν όλ’ αυτά δεν σου αρκούν 

αυτό π' αιώνες μαρτυρούν 

το λέει η ψυχή της. 

Ψυχή, γεμάτη ανθρωπιά, 

τιμή, λεβεντοσύνη. 

Κι όσα θαυμάζουν οι λαοί 

χάρες που δεν έχουν πολλοί 

θα βρεις στη Ρωμιοσύνη. 

Στίχοι για την Κερύνεια

Κερύνεια αδούλωτη, κουράγιο τώρα 

η φουρτούνα πέρασε, η τόση μπόρα. 

Κερύνεια αδούλωτη, μη φοβάσαι 

θ' αγωνιστούμε μα ελεύθερη θα 'σαι. 

 

 

...........................

 

 

Μέσ' τη σκλαβιά είσαι το φως, 

στη σκοτεινιά το άστρο. 

Χαίρε εσύ αδούλωτη, 

της λευτεριάς το κάστρο. 

Εσέναν η αγάπη σου / Μόντης Κώστας

Εσέναν η αγάπη σου εν πλάτανος λυσσιάρης
που χάρος εν τον καταλύει
την μιαν ημέρα κόφκεις τον,
την άλλη νασου τον πολυεί.
Εμέναν η αγάπη μου εν” τζέδρος αππωμένος,
που μιαν φοράν εβλάστησεν
τζ” όσον τζιαι να βάστα
άμα τον κόψεις γέρημος μεινίσκει τζιαι καμένος
τζ” εν ιξαναβλαστά.

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΚΑΡΝΕΡΑΣ (1900 - 1986). (βιογραφικά στοιχεία)

Γεννήθηκε στην Ξυλοτύµπου. Δεν πήγε σε κανένα σχολείο. Βοσκός το επάγγελµα. Χαρακτηρίστηκε σαν ένας  από τους κα­λύτερους λαικούς ποιητές της Κύπρου.  Υπηρέτησεστον αγγλικό στρατό το 1917 - 18 .

Ποιητικές του συλλογές:

• "Που την αρκήν ως την υστερκάν», .
• " Τα τραούδκια του βοσκού»,
• "Νερά του Μάρτη»,
• "Ποιητικά άπαντα».

Τα καλά των δεντρών

                                                                         

Θέλεις να δεις γην όµορφην που 'ναι παδκιάν και λίραν;

Έβκα στους κάµπους, στα βουνά τζιαι στάθου παρατήρα.

Τζι’ όπου τζι  αν δεις τζι έχει δεντρά, να πας να τους

κοντέψεις τζιει, εν η γη η όµορφη να δεις τζιαι να πιστέψεις.

Τζι αν πεθυµήσεις σπαστρικόν αέραν µυρωδάτον,

µεν βκεις να πας εις τον γιαλόν, κάλλιον να πας τζιει κάτω

πον τζειν' το δάσος που θωρείς το νωστοφυτεµένον,

να βρεις αέραν σπαστρικόν και µουσκοµυρισµένον.

Τζ αν έρτει µέρα τζι έβρει σε άρρωστον, για καλόν σου,

µεν πέψεις να φέρουσιν γιατρόν που πανωθκιόν σου.

Τζ εν µπορετόν στα σσιέρκα του να γείρεις να πεθάνεις,

κάλλιον να πας µιαν εβτοµάν µες στα δεντρά να γιάνεις.

Πόσα καλά µας φέρνουσιν και πόσα µας χαρίζουν;

Την πρασινάαν, την δροσιάν, την µυρωδκιάν π' ανθίζουν,

τα ξύλα τους εν πον φελούν οξά 'ν τα πωρικά τους; ποιον εν το παρακατινόν; Οι µούττες, τα κλωνιά τους, που

κόβκουµεν και κάµνουµεν στον νικητήν στεφάνιν;

'ξα 'ν που µας φέρνουν την βροχήν όποθεν τζι αν 'νεφάνει;

Καληώρα του πόσσιει δεντρά στον τόπο φυτεµένα,

ένι γονιός πόσσιει παιδκιά και βγκαίνουν προκοµµένα,

τζιαι βρίσκει τα παρηορκάν, ζει κι 'εν ηζιπελλεύκει*,

 έτσ' εν τζιείνος που 'βαλε δεντρά τζιαι που φυτεύκει.

* ηζιπελλεύκει: ζητιανεύει

Διόδια

Τώρα θα δεις τα χρώματα ν’ αλλάζουνε
και τα βουνά να σμίγουν ένα-ένα.
Άγγελοι σα θνητοί θα σ’ αγκαλιάζουνε
εχθροί θα σου μιλούν αγαπημένα.

Τώρα θα πιω νερό απ΄το ποτήρι σου
δικά σου θα'ναι πια όσα δεν έχω.
Θα σπρώξω ουρανό στο παραθύρι σου
κι ό,τι δεν άντεχα θα το αντέχω.

Τώρα θα πιάσω σπίτι στον παράδεισο
τσάμπα οικόπεδο σε παράλια.
Του έρωτα θα βάλω το πουκάμισο
και θα νικήσω δίχως πανοπλία.

Τώρα θα δεις μες στης ψυχής τα υπόγεια
τραπέζι με ψωμί κι αλάτι
τώρα που δεν υπάρχουνε διόδια
που πέφτει σαν ζεστή βροχή η αγάπη.

Κερύνεια

Θ’ ανάψω απόψε ένα κερί
με μουσική λυπητερή Κερύνεια μου.
Να `ρθει το φως και να με βρει
Ν’ ανοίξει η μνήμη την πληγή Κερύνεια μου.

Θα μπω μ’ ένα παλιό βιολί
μεσ’ του σπιτιού μου την αυλή Κερύνεια μου.
Κερύνεια μου.
Να σε χορέψω μια στροφή
σαν άντρας πού `χει τρελαθεί Κερύνεια μου.
Κερύνεια μου.

Ύστερα θα `ρθει μια βροχή
σαν ζυγαριά στην αντοχή Κερύνεια μου.
Οι νότες τέρμα θ’ ανεβούν
Με αίμα οι σταγόνες θα μας βρουν Κερύνεια μου

Θα μπω μ’ ένα παλιό βιολί
μεσ’ του σπιτιού μου την αυλή Κερύνεια μου.
Κερύνεια μου.
Να σε χορέψω μια στροφή
σαν άντρας πού `χει τρελαθεί Κερύνεια μου.
Κερύνεια μου.

Ποιος μας πληγώνει; Ποιος μας πονά;
Ποιος μαχαιρώνει;
Ποιος μας πληγώνει; Ποιος μας πονά;
Ποιος μας ενώνει;

Δεν έχει πατρίδα ο άνεμος

Δεν έχει πατρίδα ο άνεμος
ούτε μητέρα
τις νύχτες ντύνεται άσχημος
θεριό την ημέρα
Δεν έχει πατρίδα ο άνεμος
μόνο φοβέρα
σφυρίζει, βρίζει σαν άνθρωπος
σαν άγριο τέρας.

Κι όλο προσπερνά και θυμίζει εσένα
όταν αγαπάς, όταν μαχαιρώνεις τα περασμένα
κι όλο προσπερνά και θυμίζει εσένα
όταν προσπερνάς, όταν ξεριζώνεις τα κερδισμένα.

Δεν έχει πατρίδα ο άνεμος
ούτε μητέρα
στην άβυσσο μπαίνει παράνομος
και πάει πιο πέρα
Δεν έχει πατρίδα ο άνεμος
ούτε μητέρα
τις νύχτες ντύνεται άσχημος
θεριό την ημέρα.

Κι όλο προσπερνά και θυμίζει εσένα
όταν αγαπάς, όταν μαχαιρώνεις τα περασμένα
κι όλο προσπερνά και θυμίζει εσένα
όταν προσπερνάς, όταν ξεριζώνεις τα κερδισμένα.

Cyprus

Ψυχές καράβια στον καιρό
τη λησμονιά χρόνια παλεύουν

Ψυχές τα δάκρυα μας κάνουν
πολλές ματιές μας συντροφεύουν

[Έντεκα γρόνους ] / Ατσίκκος Γιακουμής

Έντεκα γρόνους ώς τωρά στην προσφυγιάν που ζιούμεν

νυχτοξημερωννούμαστιν τζι’ άγρυπνοι καρτερούμεν

να ξαναπάμεν έσσω μας, τζει κάτω να ταφούμεν.

Βρίσκουσιν τρόπους, κάθονται εις τες συνομιλίες,

μα λύσην ’εν ι-βρίσκουσιν, πιντώννουν τες αιτίες.

Οι ξένοι πάντα μάχουνται για το δικόν τους κκιάρι

τζιαι μας ’δα κάτω να τα βρουν ―πετσίν, τζι’ άλλοι τομάρι.

Όπου αγάπη τζι’ ο Θεός, οι πρωτινοί λαλούσι,

έτσι έχουν μιαν δύναμιν τζιαι τ’ άδικον νικούσι,

τούτ’ εν’ η στράτα η καλή, τζι’ ούλλοι μας να τη[ν] δούμεν,

ατ τ’ ’εν να λείψ’ η προσφυγιά τζιαι να ξαναστραφούμεν

στα σπίθκια μας που καρτερούν, τζι’ ειρήνικά να ζιούμεν.

Έπαρτους σιαιρετίσματα

Στην μνήμην του αξέχαστου συνάερφού μου

Ποιητή

Αείμνηστου Κυριάκου Καρνέρα

Έφυες Γέρο Πλάτανε τζι εσού κατόπιν τ’ άλλου,

θέλω να πω, του φίλου μας του μακαρίτη Παύλου.

Μπορεί να σου ’πεν κάποτε, φαίνεται μιαν ημέρα,

“Έτο πααίννω, τζι έρκεσαι κατόπιν μου, Καρνέρα”.

Συμφωνημένοι να ’σαστον ήτουν να γελαστείτε

που έξι μήνες τζι ύστερα να πάεις να βρεθείτε.

Αν δειτε τους συντρόφους μας τζει κάτω τζει που πάτε,

περνούν νάκκον καλλίτερα κανέναν αρωτάτε.

Τζει κάτω πέρκι ’εν έσιει κλέφτες, όπως ’δα πάνω,

όσα τζι αν έχουν θέλουσιν για να ’χουν παραπάνω.

Ούτε ’εν να γυρίζουσιν τες πόρτες να κτυπούσιν

για Δήμαρχους τζιαι βουλευτές ψήφους για να ζητούσιν.

Αν κάμνουσιν πυρηνικά, πυραύλους τζιαι κανόνια,

’εν να λαλούμεν του Θεού να μας πιντώννει γρόνια.

Αν ’εν την ίδιαν ζωή που ζιουν οι πεθαμμένοι,

να μείνουμεν στον τόπον μας που ’μαστον μαθημένοι.

’Πο τούτα ούλα ’εν έσιει στον Άδην σαν λαλούσιν,

έπαρ’ τους σιαιρετίσματα τζιαι να μας καρτερούσιν.

Στον αείμνηστον Παύλον Λιασίδην

Έφυες με παράπονον της προσφυγιάς θκειέ Παύλο

τζι ’εν θα ’χουμε συνάδερφον όπως εσέναν άλλο.

Σαν να ’σουν ένας τζιύρης μας με τες παραντζελιές σου

τζι έθελα πάντα να πατώ μέσα στες αυλατζιές σου.

Α(ν) δεις που τους συντρόφους μας κανέναν εις τον Άδη

πε τους κανέναν ποίημα ας εν’ τζιαι για σημάδι.

Παλαίσην, για τον Κουρουζιά, τον Γιώρκον Κατσαντώνη,

πε τους το λλιανίσκουμεν ώσπου περνούν οι γρόνοι.

Τζι αν ευρεθούμεν κάποτε στον Άδη τζι εν’ κισμέτι

τζι έσιει λαούτα τζιαι βκιολιά  κάμνεις μας ζιαφέτι.

Έναν κλωνί βασιλιτζιάν στεφάνι σου χαρίζω

τζι ως που ’χω πάνω μου οπνιάν εν να σε μακαρίζω.