Ποίηση είναι η μαγική στιγμή που η λέξη μεταμορφώνεται. Η μεταμόρφωση αφορά την ουσία του σημαινόμενου, μετασχηματίζει ας πούμε το βλέμμα του εαυτού μεταφέροντας το σε ένα πεδίο εκτός εαυτού όπου επιχειρεί υπερ-οπτικά. Ένα βότσαλο με φτερά που καταφέρνει να πετάξει, έστω και χαμηλά.
Ο κόσμος ζει ποιητικά από την αρχή της ιστορίας. Η πορεία του ανθρώπου στη γη έχει καταγραφεί κι εκφραστεί ανέκαθεν, ποιητικά, μέσα από ύμνους, ψαλμούς, έπη, δημοτικά τραγούδια και μοιρολόγια. Ελπίζω πως θα συνεχίσει να ζει και να πορεύεται ποιητικά εις τους αιώνες.
Το ποίημα που αντέχει στο χρόνο είναι αυτό που δεν χρειάζεται να γνωρίζουμε ή να θυμόμαστε ποιος το έγραψε. Αυτό που σιγοψιθυρίζουμε αυθόρμητα στις μικρές ή στις μεγάλες μας στιγμές, έστω κι αν από αυτό θυμόμαστε μόνο κάποιους στίχους. Τα δημοτικά τραγούδια και τα νανουρίσματα, ας πούμε. Ανθεκτικά και διαχρονικά είναι πρωτίστως τα μεγάλα έργα που άλλαξαν την ιστορία και την ανθρωπότητα.
Είναι εντυπωσιακή η δύναμη της ποίησης. Και είναι πολλά τα παραδείγματα όπου ένα ποίημα ή ένα ποιητικό έργο ξεσήκωσε λαούς και τους οδήγησε στην ελευθερία. Ανέκαθεν λοιπόν η ποίηση, συνοδοιπόρος του λόγου, της ψυχής, του πολιτισμού και της ελευθερίας του ανθρώπου.
Αγγέλα Καϊμακλιώτη
Πρόεδρος της Πολιτιστικής Κίνησης Λάρνακας - ΦΙΛΟΠΟΛ
**
Κωνσταντίνος Καβάφης «Τείχη»
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·
διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.
A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Aλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Aνεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
**
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ, «ΤΟ ΕΡΗΜΟΝΗΣΙ»
(από Τα Ρω του Έρωτα, 1972)
Γεια σου Απρίλη
γεια σου Μάρτη
και πικρή Σαρακοστή
βάζω πλώρη και κατάρτι
και γυρεύω ένα νησί
που δε βρίσκεται στο χάρτη.
Το κρατάνε στον αέρα
τέσσερα χρυσά πουλιά
δε γνωρίζω εκεί πέρα
ούτε κλέφτη ούτε φονιά
ούτε μάνα και πατέρα.
Τα λουλούδια μεγαλώνουν
κάθε νύχτα τρεις οργιές
τις ακρογιαλιές ισκιώνουν
και τα δέντρα στις πλαγιές
σαν καβούρια σκαρφαλώνουν.
Μες στης ερημιάς τ’ αγέρι
όλ’ αγιάζουνε μεμιάς
πιάνεις του Θεού το χέρι
και τα κύματα ακουμπάς
σαν αγριοπεριστέρι.
Γεια σας έχτρες γεια σας μίση
και γινάτι καθενός
άμα βρεις το ερημονήσι
όλα τ’ άλλα είναι καπνός
μια φορά να το ‘χεις ζήσει».
**
Τα Αντικλείδια
Η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή.
Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς να βλέπουν
τίποτα και προσπερνούνε. ‘Ομως μερικοί
κάτι βλέπουν, το μάτι τους αρπάζει κάτι
και μαγεμένοι πηγαίνουνε να μπουν.
Η πόρτα τότε κλείνει. Χτυπάνε μα κανείς
δεν τους ανοίγει. Ψάχνουνε για το κλειδί.
Κανείς δεν ξέρει ποιος το έχει. Ακόμη
και τη ζωή τους κάποτε χαλάνε μάταια
γυρεύοντας το μυστικό να την ανοίξουν.
Φτιάχνουν αντικλείδια. Προσπαθούν.
Η πόρτα δεν ανοίγει πια. Δεν άνοιξε ποτέ
για όσους μπόρεσαν να ιδούν στο βάθος.
‘Ισως τα ποιήματα που γράφτηκαν
από τότε που υπάρχει ο κόσμος
είναι μια ατέλειωτη αρμαθιά αντικλείδια
για ν’ ανοίξουμε την πόρτα της Ποίησης.
Μα η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή.
Γιώργης Παυλόπουλος
Από τη συλλογή «Τα αντικλείδια»,
**
ΜΙΣΉ ΑΝΟΙΞΗ
Παράθυρο ανοιχτό
ίσως κάποια ξεχασμένη
πυγολαμπίδα
από το κρησφύγετο της
φτερουγίσει
να φαντάξει η νύχτα
Ανύπαρκτη μυρωδιά
Το ζουμπούλι
δεν αναστήθηκε
ούτε η γαρδένια
Μισή Άνοιξη!
Ορφάνεψε ο χρόνος..
Ξέμειναν τα πεφταστέρια
σε άγνωστους ουρανούς
Λίγη θάλασσα
Περίλυπα λιγοστά
χελιδόνια μόνο στο φως της μέρας
Λειψά τα μαγιάτικα στεφάνια
Θα πενθήσει πάλι η Πρωτομαγιά
Κι οι ποιητές έγκλειστοι
στην απόγνωση της χαμένης άνοιξης…
Εύα Γεωργίου
**
Ενθουσιασμένη σε ανακάλυψα Ανάμεσα σε ψυχές νεκρών να παιχνιδίζουν γύρω σου Κι ένιωσα τη γλώσσα σου στο αίμα μου Όλοι μιλούσαν γι’ αυτό το πλεονέκτημα που θα μου αποκαλύψεις
Πες μου λοιπόν από πού βγαίνουν τόσοι νεκροί
Δεν είναι συναίσθημα η μελαγχολία μικρή
Είναι τρόπος να υπάρχεις Όπως όταν ξεκουράζεις το πρόσωπο στα γόνατά σου
Και κοιτάς έξω σαν να ακούς το κύμα
Από εκείνη τη θάλασσα που απαρνηθήκαμε
Κι αν πάλι βρίσκεις ερωτεύσιμες τις πλάνες Πόσο λες να μας πονέσει η ελπίδα
Αν πρέπει να ταχτώ Θα ταχτώ στη φαντασία Εδώ που βρέχει
Κι εσύ είσαι πολύ όμορφη στη φωτογραφία
Φέρεις την Κίνηση
Τη μανία του πανικού
Μα τον εξεγερμένο έρωτά μας Απειλεί η αγάπη ακόμα
Δεν ξέρουμε να λέμε σ’ αγαπώ Χωρίς αλάτι στα χείλη
Θα ζήσουμε ανάμεσα σε δυο καθρέφτες Τι έχει πάει τόσο λάθος μαζί σου
Για να μου αρέσεις τόσο πολύ Θέλω να σε φιλήσω Εκεί που ο θάνατος μοιάζει πιο εύκολος
Νίκος Ειρηνάκης
**
"Ατιτλο" Βλαντιμίρ Μαγιακόβσκι
Η ποίηση είναι ένα ταξίδι
Σ’ άγνωστη χώρα.
Η ποίηση είναι ταυτόσημη
Με την παραγωγή ραδίου.
Για μια και μόνο λέξη
Λιώνεις χιλιάδες τόνους
Γλωσσικό μετάλλευμα.
**
ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑ,Ζ 146-149
«οίη περ φύλλων γενεή,τοίη δέ καί ανδρών.
φύλλα τά μεν τ’ άνεμος χαμάδις χέει,άλλα δε
θ’ ύλη τηλεθόωσα φύει,έαρος δ’ επιγίγνεται ώρη.
ως ανδρών γενεή η μέν φύει η δ’ απολήγει.»
Θνητές γενιές,σκορπάτε σαν τα φύλλα-
βάζει στη θέση σας άλλα η φύση,
ώσπου κι αυτά μια μέρα θα σκορπίσει
φύσημα ανέμου σαν ανατριχίλα.
**
ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ Ο ΤΕΤΑΝΟΣ
Ευτυχώς πέρασε κι αυτή
η μέρα και ζούμε.
Το ‘ζούμε’ σηκώνει πολλή κουβέντα,
αλλά με το θέμα έχουν ασχοληθεί
πολλοί και θεωρείται λήξαν.
(Το «ν» στο τέλος μ’ ενοχλεί.
Αν κάνουμε μερικές αλλαγές
στα γράμματα και στον τονισμό
έχουμε τη λέξη λύσσα που τόσο
ταιριάζει στην περίπτωση.)
.
Το θέμα όμως είναι άλλο.
Λοιπόν, ευτυχώς –επιμένω–
δεν έπαθα τέτανο με τόσες
σκουριασμένες λέξεις που παιδεύομαι.
Και μου ’πε ο ψυχίατρος χτες το βράδυ:
– Βρε Γιάννη, φόρα και καμιά φορά γάντια.
.
Μα γίνονται αυτές οι δουλειές
με γάντια;
.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΝΤΟΣ
.
Από τη Συλλογή ‘Το χρονόμετρο’, εκδόσεις Κέδρος, 1972
**
Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ
Η ανορεξία της ύπαρξης (2011)
Δεν πεινάω, δεν πονάω, δε βρωμάω
ίσως κάπου βαθιά να υποφέρω και να μην το ξέρω
κάνω πως γελάω
δεν επιθυμώ το αδύνατο
ούτε το δυνατό
τα απαγορευμένα για μένα σώματα
δε μου χορταίνουν τη ματιά.
Τον ουρανό καμιά φορά
κοιτάω με λαχτάρα
την ώρα που ο ήλιος σβήνει τη λάμψη του
κι ο γαλανός εραστής παραδίνεται
στη γοητεία της νύχτας.
Η μόνη μου συμμετοχή
στο στροβίλισμα του κόσμου
είναι η ανάσα μου που βγαίνει σταθερή.
Αλλά νιώθω και μια άλλη
παράξενη συμμετοχή∙
αγωνία με πιάνει ξαφνικά
για τον ανθρώπινο πόνο.
Απλώνεται πάνω στη γη
σαν τελετουργικό τραπεζομάντιλο
που μουσκεμένο στο αίμα
σκεπάζει μύθους και θεούς
αιώνια αναγεννιέται
και με τη ζωή ταυτίζεται.
Ναι, τώρα θέλω να κλάψω
αλλά στέρεψε ως και των δακρύων μου η πηγή.
**
ΣΤΟ ΕΘΝΟΣ ΜΟΥ / Πιέρ Πάολο Παζολίνι
Ούτε λαός αραβικός, ούτε λαός βαλκανικός, ούτε λαός αρχαίος
μα έθνος ζωντανό, έθνος ευρωπαϊκό:
και τι είσαι; Γη των δούλων, των πεινασμένων, των διεφθαρμένων ηγετών
δουλοπάροικων, νομαρχών αντιδραστικών,
δικηγορίσκων πασαλειμμένοι με μπριγιαντίνη και πόδια βρώμικα
φιλελεύθερων λειτουργών, θρασίμια όπως οι φαρισαίοι θείοι,
ένα στρατόπεδο, ένα εργαστήρι, μια ελεύθερη παραλία, ένα πορνείο!
Εκατομμύρια μικροαστών, όπως τα εκατομμύρια των γουρουνιών
βόσκουν σπρώχνοντας κάτω από τα άθικτα αρχοντικά
ανάμεσα στις ξεβαμμένες πια αποικιακές κατοικίες, όπως οι εκκλησίες.
Ακριβώς επειδή υπήρξες, δεν υπάρχεις πια,
ακριβώς επειδή ήσουν συνείδηση τώρα είσαι ασυνείδητη.
Και μόνο επειδή είσαι καθολική, δεν μπορείς να σκεφτείς
πως το δικό σου κακό είναι κάθε κακό: ενοχή κάθε κακού.
Βούλιαξε στην ωραία σου θάλασσα, κι ελευθέρωσε τον κόσμο.
**
ΠΟΙΗΣΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ( ΠΕΡΙ ΛΟΙΜΩΔΩΝ ΝΟΣΩΝ...)Απόσπασμα από τον Κανόνα του Ακαθίστου Ύμνου, ο οποίος γράφτηκε τον
9ο αι.από τον Ιωσήφ τον Υμνογράφο: ''Νεκροί δια σου ζωοποιούνται/ ζωή γαρ την ενυπόστατον εκύησας/ εύλαλοι
οι άλαλοι πρώην χρηματίζοντες/ λεπροί αποκαθαίρονται/ νόσοι διώκονται/ πνευμάτων αερίων τα πλήθη/ήητνται Παρθένε, βροτών η σωτηρία''.
**
ΣΥΝΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ
Δρομολογείται τ’ όνειρο
Εισιτήρια μετ’ επιστροφής
Αδιέξοδα άνευ οδοκαθαριστού
Τα διόδια αναπόφευκτα
Σημειώνω στο ημερολόγιο
ακόμα μια υπενθύμιση
για έξοδο νυχτερινή
Σαν σφαλίσεις τα βλέφαρα
για των ενυπνίων το ταξίδι
θα’ μαι εκεί συνοδοιπόρος
να δαμάζω τα χνάρια
στις επικίνδυνες στροφές
Θ’ αγναντεύω τα ξέφωτα
με της αλήθειας το μίτο
Εκεί!
Εκεί, που οι αποσκευές
περιμένουν στο κεφαλόσκαλο
για τον επόμενο μισεμό
κι ας επιστρέφουμε
από του φεγγαριού
τη στράτα…
Ιωάννας Παπαντωνίου
**
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΓΙΑ ΕΝΑ ΘΑΝΑΤΟ / ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΚΟΓΚΑΣ
Με το μολύβι σβήνει ένα φως.
Έρχεται θάνατος
και σε τυλίγει σαν ένα πελώριο δένδρο με κίτρινα φύλλα.
Δεν στοχάζεται πλην των άλλων
που θα φωνάξουν με δύναμη
και θα πούνε: Αθάνατος
καθώς ένα μικρός λεμονανθός θα σβήνει.
Είναι ο Χειμώνας που λιώνει στην ζωή,
κι ανθίζει η Άνοιξη.
Η προσμονή σέρνεται με το φίδι
ανάμεσα στους στίχους του ευαγγελίου.
Είναι το ίδιο φίδι που μας έδωσε την ζωή να την ζήσουμε
και εάν προλάβουμε να ρωτήσουμε λέμε: την ζήσαμε;
Κι εσύ ζήτησες για μαξιλάρι το μπράτσο μου
και μέσα στο στρατσόχαρτο το όνειρο σου
σύννεφο να στάζει.
Η κραυγή σου πορεύεται
καθώς το ατσάλι σπάει την σιωπή
και το μαύρο την γεύεται.
Το μάτι μου κλείνει σαν πόρτα
Σαν παραθύρι με πόμολο μια πένα
Κι απλώνεται στις λιάστρες να το ξεράνει ο άνεμος.
Μέσα στο μέτρο σκάλισες την καμαρούλα σου
σε διάφανο βάζο η στάχτη κι ένα γαρύφαλλο
στην κεφαλή.
Τότε δεν μπορείς να αποφύγεις τον μέλλοντα.
Ναυαγός στη γραμμή του θανάτου.
Μ΄ ένα μολύβι κουπί ως που να φτάσεις;
**
ΡΟΔΟ ΑΜΑΡΑΝΤΟ
Γεννήθηκες με αυτοκρατορικά προνόμια
ανάδυες σαγήνη υπερκόσμια.
Κι όμως...
επιλογή σου τελική
η σιωπή.
Αφουγκράσου τον άνεμο.
Σε προσκαλεί.
Μαρία Χριστοδούλου
**
"Γέφυρες, γέφυρες, γέφυρες...
οι σκέψεις
μα κι οι πράξεις
ο χρόνος
μα πάνω απ΄όλα η αγάπη
Και κάπου εκεί
εσύ
να ενώνεις τα πάντα
Κάθε λέξη με βουρκώνει
που πάει να πει
πως βρήκα τον δρόμο"
"Ελένη" Στέλιος Στυλιανού
**
Όμορφη που είναι η Άνοιξη
Όμορφη που είναι η ζωή μας
Όμορφος που είναι ο κόσμος μας
Που πήγε όμως η ψυχή μας;
Ανάσα είναι οι σκέψεις μας,
Ανάσα η συνείδηση μας,
Ανάσα είναι οι αξίες μας,
Ανάσα και τα ιδανικά μας,
Έλα Αγάπη φώλιασε βαθιά μες στη ψυχή μας!!!
Χριστιάνα Κοσμά Κυριαζή