Κυριάκου Μιχαήλ Πέσιογγες

Ο Κυριάκου Μιχαήλ Πέσιογγες  είναι λαικός ποιητής της Κύπρου. Επιδέξιος τσιαττιστής αλλά και στη γραφή ερωτικών  τραγουδιών. 

ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ, Ο ΕΥΣΕΒΗΣ ΜΟΥ ΠΟΘΟΣ...

Της Σπάρτης οι πορτοκαλιές

 τραγούδησε ο ποιητής

 κι εγώ αποδώ για τις δικές μου κλαίω

 πονώ διπλά κάθε άνοιξη και πάσχα

 όταν τις νοιώθω βουρκωμένες

 μες τ΄αρωματικα τους δάκρυα ντυμένες

 πένθιμες νύμφες του Ευαγόρα..

 Αμμόχωστος μου λατρεμένη

 ένα λυγμό κατάντησαν το άγιο όνομά σου...

 εμπνευσμένο από το υπέροχο ποίημα του Νικηφόρου Βρεττάκου

 "Της Σπάρτης οι πορτοκαλιές"

Λευτέρης Ελευθερίου:Εγώ ……… προσπάθησα να μη δώσω πόνο, απεναντίας όμως έχω εισπράξει αρκετό έως πολύ...

ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ, Ο ΕΥΣΕΒΗΣ ΜΟΥ ΠΟΘΟΣ...

Της Σπάρτης οι πορτοκαλιές

 τραγούδησε ο ποιητής

 κι εγώ αποδώ για τις δικές μου κλαίω

 πονώ διπλά κάθε άνοιξη και πάσχα

 όταν τις νοιώθω βουρκωμένες

 μες τ΄αρωματικα τους δάκρυα ντυμένες

 πένθιμες νύμφες του Ευαγόρα..

 Αμμόχωστος μου λατρεμένη

 ένα λυγμό κατάντησαν το άγιο όνομά σου...

Αθήνα άνοιξη 2014

 εμπνευσμένο από το υπέροχο ποίημα του Νικηφόρου Βρεττάκου

 "Της Σπάρτης οι πορτοκαλιές"

γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας 

Ο Λευτέρης Ελευθερίου γεννήθηκε στον  Άγιο Γεώργιο Σπαθαρικού της επαρχίας Αμμοχώστου το 1951. Σκαλίζοντας το διαδίκτυο συναντήθηκα με την ποίησή του.  Μια ποίηση εμπνευσμένη βαθύτατα από  προσωπικά βιώματα αλλά και από τις ζωές των… άλλων. Ο ίδιος όπως σχετικά αναφέρει αισθάνεται την Ποίηση ως μια «…εσωτερική παρόρμηση..» Παράλληλα ασχολείται με την λογοτεχνία αλλά και την ζωγραφική. Σπούδασε οικονομικά στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.  Έργα του μπορείτε να αναγνώσετε σε διαδικτυακούς χώρους αλλά και στην προσωπική του σελίδα σε Κοινωνικό δίκτυο.  Η γνωριμία μας προέκυψε μέσα από την κοινή μας αγάπη για την ποίηση. Έτσι καταλήξαμε σε αυτή την ουσιαστική συνέντευξη,  προσπαθώντας να προσεγγίσουμε τον …..εύτοκο ποιητή .

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς

Ποίηση είναι μια εσωτερική παρόρμηση, έτσι την νοιώθω, έτσι την εκφράζω……

1. Κύριε Ελευθερίου γεννηθήκατε στο Άγιο Γεώργιο Σπαθαρικού της επαρχίας Αμμοχώστου το 1951 και σε ηλικία 19 χρονών, το 1970 μετακομίσατε στην Αθήνα. Από τότε ζείτε και εργάζεστε στην Ελλάδα. Ποιοι ήταν οι λόγοι που σας οδήγησαν σε τούτη την …μετανάστευση;

--Λόγοι ανάγκης και βιοποριστικοί. Ήρθα στην Αθήνα για σπουδές, το πραξικόπημα όμως και η εισβολή στην Κύπρο το 1974 με κατέστησαν εκτοπισμένο και πρόσφυγα, οπότε η μόνιμη εγκατάσταση μου πλέον έγινε "υποχρεωτική".

2. Πως βιώσατε εκείνα τα δύσκολα χρόνια της ……Δικτατορίας στης Αθήνα. Ποιες οι θύμησές σας;

--Έντονες, πολύ έντονες. Με μια μόνιμη σκιά φόβου να πλανάται παντού... Βίωσα απειλές και εκφοβισμούς αλλά και σύλληψη και ο μόνιμος φόβος μας ήτανε η απέλαση που τόσο εύκολα την επέβαλλαν τότε. Έζησα την πρώτη απόπειρα για ελεύθερες φοιτητικές εκλογές στην ΑΣΟΕΕ, καθώς και τα γεγονότα της Νομικής με αποκορύφωμα τα γεγονότα του Πολυτεχνείου...

3. Το 1974, τέσσερα χρόνια μετά την εγκατάστασή σας στην Ελλάδα, η Κύπρος αντιμετωπίζει την Τουρκική Εισβολή και η Αμμόχωστος παραδίδεται αμαχητί στον κατακτητή. Το να σας ρωτήσω τι νιώσατε είναι σαν να ρωτώ μια μάνα τι νιώθει όταν χάνει το παιδί της. Όμως πράγματι, τι αισθανθήκατε, σαν Έλληνας, σαν Κύπριος από την πολύ μεγάλη απώλεια του Ελληνισμού.

--Μα μέχρι και σήμερα το ίδιο αισθάνομαι... Ξεριζωμένος, ξεσπιτωμένος, εκτοπισμένος.. λέξεις που δεν ξέραμε την έννοια και τον πόνο που κρύβουν μέσα τους. Αλλά το χειρότερο είναι να εξακολουθείς να νοιώθεις προδομένος, ένας λαός προδομένος που ποτέ δεν λυτρώθηκε με μια κάθαρση από την ύβρη της προδοσίας...

4. Σπουδάσατε οικονομικά στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάζεστε ως οικονομικός αναλυτής σε όμιλο επιχειρήσεων. Τα τελευταία χρόνια αρχίσατε να δημοσιοποιείτε σε ιστοχώρους κείμενά και ποιήματά σας. Πως γεννήθηκε αυτή η ανάγκη;

--Πάντα έκανα κάποιες δειλές απόπειρες, απλά δεν τα δημοσίευα. Αν έχετε προσέξει, το πρώτο ποίημα μου που αναρτήσατε στις δικές σας σελίδες είναι γραμμένο το 1975. Εδώ θα ήθελα να αναφέρω την καταλυτική επίδραση που είχε στη ζωή μου ο αείμνηστος φιλόλογος μας στο Β' Γυμνάσιο Αμμοχώστου, ο εξαίρετος λόγιος και ποιητής Σάκης Νικολάου.

5. Παράλληλα ασχολείστε και με την ζωγραφική. Οι πίνακες σας αποτέλεσαν ποτέ πηγή έμπνευσης για ποιητικό έργο, αλλά και το αντίθετο;

--Όχι δεν μπορώ να πω κάτι τέτοιο.. Θεωρούσα και θεωρώ τη ζωγραφική σαν ένα άλλο είδος εκτόνωσης, τουλάχιστον με τα δικά μου αισθητικά κριτήρια. Μόνο ένα μικρό μου έργο μπορώ να πω ότι είναι συνδυασμός των πιο πάνω όταν προσπάθησα να ζωγραφίσω τη δική μου Πιετά στο πρόσωπο της Κύπριας ολοφυρόμενης μάνας, αυτή είναι η μοναδική μου απόπειρα. Κι εδώ επίσης θα ήθελα να αναφερθώ σε μια πολύ αγαπημένη μου καθηγήτρια των Τεχνικών στο Γυμνάσιο, την αείμνηστη Στάλω Καντούνα και τη σημαντική επίδραση που είχε πάνω μου η δική της παρότρυνση και ενθάρρυνση.

6. Συνήθως από πού αντλείτε την θεματολογία των ποιημάτων σας; Πως γεννιούνται και μέσα από ποια διαδικασία ανδρώνονται τα ποιήματά σας;

-- Έγραφα πάντα για μια δική μου εσωτερική ικανοποίηση, από προσωπικά βιώματα, από εξωτερικούς παράγοντες και ερεθισμούς, από γεγονότα που σφράγισαν όχι μόνο τη δική μου ζωή αλλά και πολλών άλλων συνανθρώπων μας. Δεν έχω τη στόφα του ποιητή, το γνωρίζω και το αποδέχομαι, δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι "κάθομαι" για να γράψω... Ό, τι γράφω είναι οι παρορμήσεις εκείνης της στιγμής με ότι γεννάει κάποιο γεγονός ή κάποια θύμηση και το γράφω μια και έξω.. Εύτοκος νομίζω είναι ο χαρακτηρισμός μου...

7. Σίγουρα θα έχετε διαβάσει μεγάλους έλληνες ποιητές. Ποιος άλλωστε δεν το έχει κάνει; Θα ήθελα να ρωτήσω εάν κάποιος έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην ποίησή σας ή στην προσπάθεια να γράφετε ποίηση; Εσείς θεωρείτε απαραίτητο στοιχείο στην ιστορία της ποίησης, αυτή την επιρροή των παλαιοτέρων προς την καινούργια (όχι ηλικιακά) γενιά ποιητών;

--Ανεπιφύλακτα ο Καβάφης, πολύ σημαντικό ρόλο μάλιστα, απ΄ όταν μας τον γνώρισε στα μαθήματα του ο Σάκης Νικολάου. Αλλά και ο Ελύτης, ο Ρίτσος, ο Σεφέρης, ο Βάρναλης, ο Έλιοτ, η Αχμάτοβα.. είναι τόσοι πολλοί!!! Σίγουρα είναι απαραίτητο στοιχείο αυτή η επιρροή και πιστεύω ότι ενδείκνυται η μελέτη των παλαιοτέρων.

8. Δεν γνωρίζω εάν παρακολουθείτε την Κυπριακή Ποίηση αλλά η Μεγαλόνησος έχει να επιδείξει σημαντικούς ποιητές στον χρόνο. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν ποιητές που φαίνεται ότι συγκινούν τους ανθρώπους παρά το γεγονός ότι οι Κύπριοι δεν διαβάζουν πολύ, πόσο μάλλον ποίηση. Ποια η άποψή σας για την Κυπριακή Ποίηση;

--Σίγουρα υπάρχουν σημαντικοί Κύπριοι ποιητές, αρχίζοντας από τον Κωστή Μιχαηλίδη, και τους εκπρόσωπους της Κυπριακής τοπολαλιάς Παύλο Λιασίδη και Δημήτρη Λιπέρτη με αποκορύφωμα τον πλέον σύγχρονο και κορυφαίο κατ΄ εμέ τον Κώστα Μόντη. Μήπως δεν έγραψαν εξαίσιους στίχους ο Βάσος Λυσσαρίδης, ο Δώρος Λοϊζου, η Κλαίρη Αγγελίδου και τόσοι άλλοι που δυστυχώς τους αδικώ μη αναφέροντας τους...

9. Σε όσα ποιήματά σας έχω διαβάσει, διαπίστωσα μια έντονη ερωτική διάθεση, μια αναζήτηση της ωραιότητας σε στιγμές που έχετε βιώσει και μια προσπάθεια καταγραφής μοναδικών στιγμών της ζωής σας. Ίσως και να κάνω λάθος. Διαβάζω όμως στο ποίημά σας: ΣΑΝ ΕΙΚΟΝΑ : «…..Ω! κείνο το «κοκκίνισμα» Το αθώο.. Σαν βέλος πώς καρφώθηκε στο στήθος μου…» Θέλετε να μα πείτε πόσο ουσιαστικός είναι ο ρόλος του έρωτα στην ποιητική σας σκέψη, αλλά και που απευθύνεται αυτός ο στίχος;

--Καταλυτικός θα έλεγα, γιατί σίγουρα όταν γράφεις ερωτικούς στίχους είναι αναπόφευκτο να αναφέρεσαι σε βιώματα. Από τη Σαπφώ αρχίζοντας και μέχρι τον Λαπαθιώτη, τον Καρυωτάκη, την Πολυδούρη, - δεν χρειάζεται νομίζω να αναφερθώ στον Καβάφη - πιστεύω ότι τα προσωπικά βιώματα έχουν το σημαντικότερο και ουσιαστικότερο ρόλο.

10. Σε κάποιο άλλο ποίημά σας λέτε: «Σου εκμυστηρεύτηκα αμέσως την αγάπη μου/ και συ φανέρωσες το φόβο σου μη μ' αγαπήσεις και πονέσεις.../ Πόσο αλήθεια άλλαξαν τα πράγματα !/ Τώρα υποφέρω εγώ γι' αυτό που εσύ φοβόσουνα.» Κύριε Ελευθερίου φοβάστε τον πόνο της αγάπης; Έχετε πάρει και έχετε δώσει πόνο; Σε αυτή την διαδικασία ισχύει το δούνε και λαβείν;

--Στις ερωτικές σχέσεις είναι αναπόφευκτο στοιχείο ο πόνος. Για πολλούς ακόμα και κατά τη διάρκεια αυτής της σχέσης με τις βασανιστικές ανασφάλειες και φοβίες. Εγώ ομολογώ πως προσπάθησα να μη δώσω πόνο, απεναντίας όμως έχω εισπράξει αρκετό έως πολύ...

11. Πως θα αποτυπώνατε τα ίχνη σας στην ποιητική τέχνη; Υπάρχει σκέψη για έκδοση κάποιας ποιητικής συλλογής; Ή είναι πολύ νωρίς να αναφερόμαστε σε κάτι τέτοιο; Ίσως η συμμετοχή σε κάποια συλλογική έκδοση;

--Δεν είμαι τόσο παραγωγικός για να έχω τόση δουλειά που να χρειάζεται έκδοση, ούτε και πιστεύω πως οι δικές μου γραπτές σκέψεις αξίζουν έκδοσης. Υπάρχουν τόσοι εξαίρετοι ποιητές και μακάρι ο κόσμος να διάβαζε τη δική τους ποίηση. Σε κάποια συλλογική έκδοση μου έχει ήδη προταθεί, αλλά δεν είμαι σε θέση να αξιολογήσω τι να τους προτείνω....

12. Πριν ξεκινήσω τις ερωτήσεις έλεγα δεν θα φτάσω να ρωτήσω τι είναι ποίηση για εσάς. Όμως δεν δύναμαι να μην ρωτήσω σε έναν εν δυνάμει ποιητή; Τι είναι λοιπόν ποίηση για εσάς;

-Μια εσωτερική παρόρμηση, έτσι την νοιώθω, έτσι την εκφράζω, που κεντρίζεται από εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες, συναισθήματα, εικόνες, γεγονότα...

13. Τον ελεύθερο χρόνο σας, αν εξαιρέσουμε την γραφή με τι ασχολείστε; Σας απορροφά χρόνο η οικογένεια; Πως δέχονται τα μέλη της αυτή σας την ενασχόληση;

--Σίγουρα η οικογένεια μου έχει τον πρωτεύοντα ρόλο στις "προτεραιότητες" μου, μου αρέσει η οικογενειακή ζωή. Τώρα για την ενασχόληση μου με το γράψιμο, δεν νομίζω να μ’ έχουν πάρει και πολύ στα "σοβαρά"...

14. Είστε οικονομικός αναλυτής; Να μια καλή ευκαιρία να σας ρωτήσω για την κρίση στην ποίηση. Έχετε διαπιστώσει απ’ όσα έχετε διαβάσει, γνωρίσει να αποτυπώνεται η αγωνία των ανθρώπων στους στίχους, εξ αιτίας αυτής της βαρβαρότητας;

--Δεν έχω αντιληφθεί κάτι ιδιαίτερο σε σχέση με την κρίση - τουλάχιστον όσον αφορά την οικονομική κρίση στην Ελλάδα και στο Νότο γενικότερα -, πιο πολύ έχει να κάνει με τη παγκόσμια βαρβαρότητα των πολέμων και της δυστυχίας, πράγμα που κι εμένα επηρέασε και έγραψα τόσο για τις αγριότητες στην Ουκρανία όσο και για το ολοκαύτωμα της Γάζας.

15. Μπορούν να «επέμβουν» οι άνθρωποι το πνεύματος και να διορθωθούν κάποιοι παράμετροι της κρίσης που αφορούν κυρίως στην ορθή σκέψη. Μπορούν να σπείρουν ελπίδες οι ποιητές;

--Σίγουρα μπορούν να επέμβουν, το θέμα είναι ότι δεν το κάνουν.... Έζησα όπως είπαμε τη δικτατορία στην Ελλάδα και δεν θυμάμαι κανέναν Ακαδημαϊκό να έχει σταθεί στο ύψος του... με φωτεινή εξαίρεση τον Γιάννη Ρίτσο και τον Κώστα Βάρναλη, οι οποίοι φυσικά ήτανε εκτός Ακαδημίας...

Εύχομαι ο Έλληνας και ο Κύπριος φυσικά, να αρχίσει να διαβάζει.. Με γεννάει αφόρητη θλίψη να βλέπω στο εξωτερικό τον κόσμο να ανοίγει ένα βιβλίο μόλις καθίσει στο μετρό, ενώ στην Ελλάδα μετρώνται στα δάκτυλα αυτοί που διαβάζουν στα τραίνα, κάτι που με κάνει να υποθέτω ότι οι υπόλοιποι δεν το κάνουν ούτε στο σπίτι τους.

Ευχαριστώ από καρδιάς για την τόσο ευγενική σου χειρονομία φίλε Δημήτρη καθώς και για την τιμή και την αξιολόγηση σου στη γραφή μου!

Νόστος / Γιαγκουλλή Χριστούλα

Στους μεγάλους φωταγωγούς της εγκαρτέρησης

μαθητέψαμε κι απόψε, αποκρυπτογραφώντας το φεγγάρι

Το κάστρο του Οθέλλου και η Αλάσια η αρχαία

σεργιάνισαν μνήμες προγονικές

συνοδεύοντας την προσευχή μας.

Παρακαλέσαμε κι απόψε τους ορίζοντες

αναβιώνοντας πανάρχαιες τραγωδίες

στα ιερά άλση της Σαλαμίνας και μορφές Μυκηναϊκές.

Λίγη μοσχοβολιά από λεμονανθούς ζητήσαμε,

ψάχνοντας τις άκρες των καιρών

Λίγη αλμύρα από τη θάλασσα της Αμμόχωστος

Λίγο βασιλικό στη γλάστρα

Κι ένα παιδί και το τραγούδι του

Κι ένα παιδί και το τραγούδι μας

           Νησί μου

Κώστας Τρίγγης (αναφορά)

Κώστας Τρίγγης : Ποιητάρης της Κύπρου από τον Άγιο Επίκτητο Κερύνειας. 

[σγιαν τα φυλλα που μαραναν ]

σγιαν τα φυλλα που μαραναν
μαυρες οπως τες οσσιες
των πλασματων σου γινηκαν
που το καχριν οι ψυσιες

των πλασματων σου γινηκαν
που το καχριν οι ψυσιες
σγιαν δεντρα που εξεραναν
μαυρες μαραζοψυσιες

που το τερτιν το μαραζιν
μα τζιαι τον πολλην καμον
που την λυπην τζιαι τον πονο
πικραν τζι αναστεναγμον

που την λυπην τζιαι τον πονο
πικραν τζι αναστεναγμον
που το κλαμαν το βασαννιον
αχ τζιαι βαχ τζιαι σπαραγμον

σγιαν τους αλαφροστησιοτες
περπατουν τα πλασματα
μερα νυκταν καρτερουσιν
πως θα καμεις θαυματα

τζιαι το γιεμαν της καρκιας μας
τζιητρινον γινην χολη
στασση λαβαν τζιαι φαρματζιην
τζι ενει καψη του πολλη

στηλε μας εναν σημαδιν
τζι εβκα που την χωστρα σου
να φανερωθεις θαρκουμε
πλαστη μου εν ωρα σου

να φανερωθεις θαρκουμε
πλαστη μου εν ωρα σου
καμε εσου το θελημα μας
τζι εβκα που την χωστρα σου

φανερωθου να σε δουμεν
τζι εβκα που την χαψη σου
τζιαι κατεβα εις την γη σου
θεε μου που τα αψη σου

τζιαι κατεβα να δκιαλλαξης
στην μαρτυρικη σου γη
που καταντησε σαρατζιη
μιαλη ανοικτη πληγη

κωστας τριγγης 

[αραες που τζιηδκιαζουσιν ]

αραες που τζιηδκιαζουσιν
την νυκτα οι οσσιες μας
που ππεφτουν για να πνασουσιν
περκιμον τζι ησυχασουσιν
στον αδην οι ψυσιες μας

τοσες ψυσιες συναμενες
σγιαν του ουρανου τ στερκα
π ο χαρωντας κουβαλησεν
με τα δικα του σιερκα

ψυσιες που τες εσορωψεν
στο δκιαβα τζιαι στον χρονο
τζι αφηννε παντα πισω του
την λυπη τζιαι τον πονο

καθε φορα που δκιαλλασεν
στη γη περιπατουσεν
διχα να δειχνη ελεος
τον θανατο σκορπουσεν

μιτε μιτσιους αγνωριζεν
με γερους με σκαπουλλους
μιτε αρκωντους για φτωχους
αφεντες μα με δουλους

το καθε πλασμαν εις την γη
εσιη την σταλαμην του
δκιατου θεου του την ψυσιη
στο χωμα το κορμιν του

εσιη δικον του ριζικον
μοιρα τζιαι πεπρωμενο
τζιαι το δικον του μερτικον
που το θεον γραμμενο

κωστας τριγγης 

Όνειρα

             

                «Τη νύχτα περπατούν σιωπηλά τα όνειρα

                επιστρέφουν στους κοινούς τόπους των πρώτων ημερών.»

η παλιά η Λευκωσία

Η Λευκωσία μας αποδημεί στους χάρτες
σε αταχυδρόμητες φωτογραφίες

απ’ τις ψηλές ταράτσες την κοιτάμε
να ταξιδεύει στην ποδιά του Πενταδάκτυλου.
Μα η άλλη Λευκωσία φυλλορροεί στα στήθη μας
στα βραδινά μας βλέφαρα
η Λευκωσία μας η παλιά
η Λευκωσία μας.

Σχήματα φιλιών

Μικρή επανάληψη στα φροντιστήρια της αγάπης

με τόνους καταδεκτικούς

Γι’ αυτό επανέρχομαι στα εφηβικά θρανία

κι ιχνογραφώ στα περιθώρια των βιβλίων

τα σχήματα φιλιών.

Κύπρος Χρυσάνθης , 1915-1998 (βιογραφία)

Ο Κύπρος Χρυσάνθης γεννήθηκε στη Λευκωσία της Κύπρου. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1933-1939), όπου αναγορεύτηκε διδάκτωρ το 1948, και στο Institute of child health στο Λονδίνο (1951-1952). Εργάστηκε ως προϊστάμενος των σχολιατρικών υπηρεσιών Λευκωσίας και ως καθηγητής υγιεινής στην Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου και στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, ενώ άσκησε και το ιατρικό επάγγελμα. Παντρεύτηκε τη Λούλα Ανδρέου, με την οποία απέκτησε δύο γιους. Ιδρυτής του Δελτίου Σχολικής Υγιεινής και Αντιλήψεως (1947-1948), διευθυντής των περιοδικών Ιατρικόν Περιοδικόν Κύπρου (1957-1962 μαζί με τον Γ.Μαραγκό), Ιατρική Κύπρος (1969-1975), Ιατρική Χειρουργική Κύπρος (1976-1979 μαζί με τον Γ.Μαραγκό) και Υγεία. Για την επιστημονική του δραστηριότητα τιμήθηκε με τον Σταυρό του Τάγματος Αγίου Ιωάννου των Ιεροσολύμων. Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε το 1932 με δημοσιεύσεις ποιημάτων στην εφημερίδα της Λεμεσού Παρατηρητής. Ασχολήθηκε επίσης με την πεζογραφία, την παιδική λογοτεχνία και το θέατρο. Υπεύθυνος των περιοδικών Πνευματική Κύπρος, Φιλολογική Κύπρος, Η Χαρά των παιδιών, Θέματα Κριτικής, Κυπριακοί Καιροί και Λυρική Κύπρος, συνεργάστηκε με πολλά κυπριακά και ελληνικά έντυπα, καθώς και με το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου (ΡΙΚ). Διετέλεσε πρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, αντιπρόεδρος και πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Κύπρου, γενικός γραμματέας του Συνδέσμου Ελλήνων Λογοτεχνών (παράρτημα Κύπρου), πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπείας του ΡΙΚ, μέλος του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου Κύπρου, πρόεδρος του ΕΠΟΚ και της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών. Έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες. Για το λογοτεχνικό του έργο τιμήθηκε με το βραβείο της Ενώσεως Ελλήνων Λογοτεχνών (1951), το Β΄ Ελληνικό Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1968), το Κρατικό Βραβείο Ποίησης της Κύπρου (1968), το τιμητικό δίπλωμα του Δήμου Λευκωσίας (1982), το Βραβείο Λάμπρου Πορφύρα της Ακαδημίας Αθηνών (1985) και άλλα βραβεία και διακρίσεις σε ποιητικούς και δραματικούς διαγωνισμούς. 

 Ι.Ποίηση
• Σονέττα. Λευκωσία, 1942 (ανατύπωση εκτός εμπορίου από τα Κυπριακά Γράμματα).
• Μικρές πατρίδες. Λευκωσία, 1943 (ανατύπωση εκτός εμπορίου από τα Κυπριακά Γράμματα).
• Επιλύχνια. Λευκωσία, 1951.
• Οι Ωδές των ταπεινών πλασμάτων. Κύπρος, 1951.
• Αποθεώσεις και χορικά. Λευκωσία, 1953.
• Στέφανος Αρετής. Λευκωσία, έκδοση των Κυπριακών Γραμμάτων, 1954.
• Μικρές πατρίδες. Λευκωσία, έκδοση των Κυπριακών Γραμμάτων, 1955.
• Συμφωνία στον αέρα της Ενάτης του Μπετόβεν. Λευκωσία, 1957.
• Πρισματικός Οκτώβρης. Λευκωσία, έκδοση της Λυρικής Κύπρου, 1958.
• Παγκυπριονίκες. Λευκωσία, έκδοση Τοπικής Επιτροπής ΣΕΓΑΣ Κύπρου, 1959.
• Πάθος για ένα Λεύτερο Ουρανό. Λευκωσία, έκδοση Λυρικής Κύπρου, 1959.
• Οι Μπαλλάντες μιας ηρωικής εποχής. Λευκωσία, έκδοση Λυρικής Κύπρου, 1962.
• Δεκατρία κακοσήμαδα αντιποιητικά θέματα. Λευκωσία, έκδοση Φιλολογικής Κύπρου, 1963.
• Ώρα πατρίδας. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1964.
• Δώδεκα στιγμές. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1965.
• Ο Διθύραμβος του Κυριάκου Μάτση. Λευκωσία, Μικρές εκδόσεις Πνευματικής Κύπρου, 1966.
• Δέκα αντιποιήματα πάνω σε υφασματογραφίες. Λευκωσία, Μικρές εκδόσεις Πνευματικής Κύπρου,1966.
Δώδεκα Σελίδες Έμμετρα Δοκίμια. Λευκωσία, Μικρές εκδόσεις Πνευματικής Κύπρου, 1966.
• Λυρικόν Ημερολόγιον στην Κυπριακή Χρονιά 1966. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1967.
• Λυρικός Λόγος. Λευκωσία, έκδοση της Πνευματικής Κύπρου, 1968.
• Καλλιγράμματα. Λευκωσία, έκδοση της Πνευματικής Κύπρου, 1969.
• Οι δίσεκτες χρονιές. Λευκωσία, έκδοση της Πνευματικής Κύπρου, 1975.
• Πέρα απ’ την Ελλάδα ο Ήλιος. Λευκωσία, έκδοση της Πνευματικής Κύπρου, 1977.
• Το Φώς δεν χάνεται από την Κύπρο. Λευκωσία, έκδοση της Πνευματικής Κύπρου, 1979.
• Αροδαφνούσα. Λευκωσία, έκδοση της Πνευματικής Κύπρου, 1980.
• Η ευτυχία της γης. Λευκωσία, 1983.
• Λυρικός ΛόγοςΑ΄-Β΄. Λευκωσία, 1985.
• Τα τραγούδια της τριανταφυλλένης. Λευκωσία, έκδοση του περ.Πνευματική Κύπρος, 1990.
• Τραγούδια για τον εγγονό. Λευκωσία, Ελληνικός Πνευματικός Όμιλος Κύπρου, 1993.
• Αθλητικός λόγος. Λευκωσία, Πνευματική Κύπρος, 1994.
• Ο παιδικός μας κόσμος. Λευκωσία, 1996.
• Η Αυτοκρατορία του Ήλιου. Λευκωσία, 1996.
• Από τον εξώστη της γης. Αθήνα, Αστρολάβος/Ευθύνη, 1996.
• Συνομιλία με τον δεύτερο εγγονό. Λευκωσία, 199;
ΙΙ.Πεζογραφία
• Στα δύσκολα χρόνια. Λευκωσία, έκδοση Κυπριακής, 1957.
• Μικρές Ζωές. Λευκωσία, έκδοση Κυπριακής, 1958.
• Κανάκης, ο Κυπριώτης Κουρσάρος. Λευκωσία, έκδοση Λυρικής Κύπρου, 1959.
• Εννιά πικρά και ρωμαλέα διηγήματα. Λευκωσία, 1960.
• Το Ημερολόγιο του Γαλάζιου Κοριτσιού. Λευκωσία, έκδοση Λυρικής Κύπρου, 1961.
• Έτσι άρχισε η Κυριακή… Λευκωσία, έκδοση Λυρικής Κύπρου, 1961.
• Το ξεσήκωμα των σκλάβων. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1962.
• Πεζός λόγος της γλυκείας χώρας Κύπρου. Λευκωσία, 1971.
• Πεζός λόγοςΙΙ· Από το ημερολόγιο ενός γιατρού. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1972.
• Πεζός ΛόγοςΙΙΙ· Ιστορίες από την Κύπρο την Αγέρινη. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1973.
• Πεζός λόγοςΙV· Ένα γαλάζιο κορίτσι από την Κύπρο. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1974.
• Ο περιπαθής οδοιπόρος. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1977.
• Το Φυλάκιο Χ · Γραμμή θανάτου. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1979.
• Από τις αφηγήσεις ενός Κύπριου αιχμαλώτου. Λευκωσία, έκδοση Κοινού κυπρίων, 1980.
• Στα χρόνια της επανάστασης. Λευκωσία, 1985.
• Ένα παιδάκι με κυκλάμινα. Λευκωσία, 1987.
• Το κόκκινο δωμάτιο. Λευκωσία, 1989.
• Οκτώ ιστορίες του αγώνα. Λευκωσία, Ελληνικός Πνευματικός Όμιλος Κύπρου, 1993.
• Τα γιορταστικά· Χριστουγεννιάτικα- Πρωτοχρονιάτικα- Πασχαλινά διηγήματα. Λευκωσία, 1995.
ΙΙΙ.Μεταφράσεις
• Σολομώντα, Άσμα ασμάτων. Κύπρος, 1939.
• Το πάθος για την Ελλάδα μιας βενεζουαλανής ποιήτριας (Jean Aristeguieta). Λευκωσία, 1957.
• Ανθολογία από τον ισπανό Χουάν Ραμόν Χιμένεθ. Ιωάννινα, ανάτυπο από την Ηπειρωτική Εστία, 1958.
• Angel Crespo, Η ζωγραφική. Λευκωσία, έκδοση Λυρικής Κύπρου, 1961.
• Δύο ισπανοί λυρικοί (Χιμένεθ και Λόρκα). Λευκωσία, έκδοση Λυρικής Κύπρου, 1963.
• Πενήντα κινέζικα ποιήματα. Λευκωσία, Μικρές εκδόσεις Πνευματικής Κύπρου, 1966.
• Εκατόν τριάντα γιαπωνέζικα ποιήματα. Λευκωσία, Μικρές Εκδόσεις Πνευματικής Κύπρου, 1966.
ΙV. Παιδική λογοτεχνία
• Έντομα, ζώα και πουλιά. Λευκωσία, έκδοση Ελληνικού Πνευματικού Ομίλου Κύπρου, 1949.
• Το κίτρινο χρυσάνθεμο. Λευκωσία, 1951.
• Ιστορίες των λουλουδιών. Λευκωσία, 1954.
• Ιστορίες των πουλιών. Λευκωσία, 1955.
• Οι δώδεκα μήνες. Λευκωσία, 1956.
• Ιστορίες των Ακριτών. Λευκωσία, 1956.
• Αληθινές ιστορίες. Λευκωσία, 1956.
• Ιστοριούλες. Λευκωσία, έκδοση της Χαράς των παιδιών, 1956.
• Ο πρίγκηπας και το ελάφι. Λευκωσία, έκδοση της Χαράς των παιδιών, 1957.
• Η ξανθούλα, η βασιλοπούλα της Πάφου. Λευκωσία, 1958.
• Ύμνοι και προσευχές. Λευκωσία, έκδοση ΟΧΕΝ Κύπρου, 1961.
• Οι ιστορίες των μηνών. Λευκωσία, 1975.
• Όπου παιδί και φως. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1979.
• Ποιήματα του απελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου 1955-1959. Λευκωσία, έκδοση Ελληνικού Πνευματικού Ομίλου Κύπρου, 1979.
• Κυριάκος Μάτσης. Λευκωσία, 1982.
• Νεράιδες της Κύπρου. Λευκωσία, 1985.
V. Θέατρο
• Το βασιλόπουλο της Βενετιάς. Λευκωσία, έκδοση Ελληνικού Πνευματικού Ομίλου Κύπρου, 1949.
• Ο πετεινός ο Γούμενος. Λευκωσία, 1950.
• Δημώνασσα. Λευκωσία, 1950.
• Θεομαχίες. Λευκωσία, 1951.
• Το θεατράκι μας. Λευκωσία (σε οχτώ τεύχη). Λευκωσία, [1953-1957].
• Το Μελίσσι. Λευκωσία, 1953.
• Εύδημος ο Κύπριος. Λευκωσία, έκδοση Λυρικής Κύπρου, 1958.
• Η μάχη των Μύλων. Λευκωσία, έκδοση Λυρικής Κύπρου, 1960.
• Ήταν όλοι τους αντρείοι. Λευκωσία, έκδοση Λυρικής Κύπρου, 1960.
• Το κρησφύγετο. Λευκωσία, έκδοση Λυρικής Κύπρου, 1960.
• Πέντε τρίπρακτα. Λευκωσία - Βαρώσια, Α.Π.Πολίτης, [1961].
• Η προδοσία - Πατέρας δίχως παιδί. Λευκωσία, έκδοση Λυρικής Κύπρου, 1961.
• Γρηγόρης Αυξεντίου. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1962.
• Ελένη Παλαιολόγου. Λευκωσία, έκδοση Λυρικής Κύπρου, 1962.
• Η ανάσταση του αντάρτη - Το δίλημμα. Λευκωσία, έκδοση Λυρικής Κύπρου, 1963.
• Το ροζ φουστάνι. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1963.
• Νενίκηκε τον θάνατο. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1964.
• Ο Ηράκλειος. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1964.
• Θεοτόκε η Ελπίς… Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1966.
• Ιπποκράτης. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1966.
• Ηλέκτρα· υπό Ανδρέα Κούρου και Κύπρου Χρυσάνθη· Εισαγωγή Ανδρέα Κούρου. Λευκωσία, Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών Κύπρου, 1968.
• Αξιοθέα. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1968.
• Δελφικές αμφικτυονίες. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1969.
• Ο Ηρόφιλος. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1969.
• Αέτιος Αμιδηνός. Λευκωσία, 1969.
• Αλέξιος Α’ και οι Σταυροφόροι. Λευκωσία, Φιλολογική Κύπρος, 1970.
• Παπαλεόντιος ο Πρωτομάρτυρας. Λευκωσία, ανάτυπο από την Φιλολογική Κύπρο, 1971.
• Βαρνάβας ο γιος της παράκλησης, μνήμη Μακαρίου Γ’. Λευκωσία, έκδοση της Φιλολογικής Κύπρου, 1977.
• Θεατρικές αποδελτιώσεις και Δύο μονόπρακτα. Κύπρος, Θεατρική Συλλογή και Βιβλιοθήκη, 1978.
• Τ’ όνειρο της Παναγιάς, η κοίμησή της. Λευκωσία, ανάτυπο από την Φιλολογική Κύπρο, 1979.
• Υγεία και χαρά. Λευκωσία, έκδοση Υπεπιτροπής Υγείας της Εθνικής Επιτροπής Διεθνούς Έτους Παιδιού, 1979.
• Τρία μονόπρακτα. Λευκωσία, έκδοση του Παγκύπριου Γυμνασίου, 1979.
• Αλέκτορα οφείλουμε στον Ασκληπιό. Λευκωσία, έκδοση Ελληνικού Πνευματικού Ομίλου και Τράπεζας Κύπρου, 1982.
• Δύο μονόπρακτα. 1989.
VΙ. Μελέτες
• Δημήτρης Θ.Λιπέρτης. Λευκωσία, 1985.
• Έξι κύπριοι ποιητές. Λευκωσία, 1985.
• Μελής Νικολαϊδης· Ο χριστιανός πεζογράφος μας. Λευκωσία, 1986.
• Οκτώ ανέκδοτα γράμματα του Ξενόπουλου προς τον Αχιλλέα Αιμιλιανίδη. Λευκωσία, 1986.
• Γλαυκος Αλιθέρσης. Λευκωσία, 1986.
• Ξάνθος Λυσιώτης και Μελής Νικολαϊδης, Τα δύο ξαδέρφια. Λευκωσία, Ελληνικός Πνευματικός Όμιλος Κύπρου, 1987.
• Επιγράμματα. Λευκωσία, 1987.
• Επιστολές του Γλαύκου Αλιθέρση προς τον Κωστή Παλαμά. Λευκωσία, 1989.
• Κεφάλαιο για τον ποιητή Ξάνθο Λυσιώτη. Λευκωσία, έκδοση του περ. Πνευματική Κύπρος, 1990.
• Η ‘Παγκόσμια μέρα ποίησης’ και η παράλυτη ποιήτρια Mary O’ Connor. Λευκωσία, 1991.
• Πρόσωπα – Ιδέες – Ρυθμοί. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1991.
• Τα δεύτερα επιγράμματα. Λευκωσία, έκδοση Πνευματικής Κύπρου, 1991.
• Λόγος για τον Πέτρο Χάρη. Λευκωσία, Ελληνικός Πνευματικός Όμιλος Κύπρου, 1993.
• Τιμή στη Μαρία Π. Νικολάου, η πνευματική δέσποινα της Αμμοχώστου. Λευκωσία, έκδοση του περ. Πνευματική Κύπρος, 1997 (σε συνεργασία με τη Λούλα Χρυσάνθη).

αναδημοσίευση από:  http://www.ekebi.gr

[Μάθε τον κόσμον ν’ αγαπάς] / Ψαρά Συμεού Παντελής

Μάθε τον κόσμον ν’ αγαπάς, 

γιατί στην κρίσην πο’ ’ννα πας 

εννά σε αρωτήσουν:

πόσους φτωχούς ετάισες, 

για ορφανά ετάνησες 

τζει κα’ στη γην που ήσουν;

τζιαι μεν αρτζιέψεις την ψευκιάν, 

γιατ’ εννά ‘νοίξει τα χαρκιά 

τζι εν’ ούλλα σου γραμμένα^.

κάμποσα αδικήματα, 
χωσμένος μες στα κρίματα 
τζιαι τα καλά σβησμένα

Ψαρά Συμεού Παντελής (μικρή αναφορά)

Γεννήθηκε στην Ξυλοτύμβου στις 22 Σεπτεμβρίου 1919 και πέθανε το 2002.

Τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο. Υπήρξε για λίγο χρονικό διάστημα νεωκόρος – καντηλανάφτης – της εκκλησίας της ενορίας του  και για πάρα πολλά χρόνια βοηθός των ιερέων στο Άγιο Βήμα. Γι’ αυτή του την ενασχόληση πήρε το επίθετο Παπαπαντελής. Αρκετά από τα ποιήματα του είναι επηρεασμένα από τα εκκλησιαστικά κείμενα.Η ποίησή του προβληματίζει τον αναγνώστη με τα συνεχή ερωτήματα που θέτει.

Xριστόδουλος Ηλία Kουππάς (βιογραφικό σημείωμα)

 Γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1845. 

 Τελείωσε το Σχολαρχείο της πόλης.

Εργάστηκε αρχικά ως ως δάσκαλος, αλλά πολύ σύντομα εγκατέλειψε το επάγγελμα για να ασχοληθεί με το εμπόριο. Το 1883 άρχισε την εκδοτική δημοσιογραφική δραστηριότητά του με τη σατιρική εφημερίδα Xωρκάτης. Μετά από δύο χρόνια τον βρίσκουμε να εργάζεται  στην εφημερίδα Ένωσις. Ασχολήθηκε κυρίως με τη σατυρική ποίηση.
Απεβίωσε το 1918.

O Φιλάργυρος προ του Πλάστου

Θεέ μου, τί απέγινε τόση περιουσία

ην άφησα επί της γης, κληθείς εδώ να έλθω!

Mήπως μου γίνει όλεθρος αυτή η απουσία;

Eπίτρεψόν μου, Πλάστα μου, στην γην να επανέλθω.

*

Πόσα δεινά υπέφερα όπως την συναθροίσω!

Tο ένδυμά μου πενιχρόν, το φαγητόν επίσης,

νήστις πολλάκις έμεινα το χρήμα να κερδίσω,

έζησα βίον αφανή, άθλιον, με στερήσεις.

*

Διύλιζον τον κώνωπα εις πάσαν εργασίαν,

τα ράκη ανεσκάλευον, ανέπνεον την κόνιν,

συνέλεγον τα σκύβαλα με όψιν απαισίαν,

σύνθημα έχων πάντοτε την απληστίαν μόνην.

*

― Λησμόνησον όλα εδώ, θνητέ, του άλλου κόσμου

τα πλούτη, χρυσός, άργυρος δεν έχουσιν αξίαν,

άπαντα μηδενίζονται τα γήινα εμπρός μου,

μισώ και αποστρέφομαι πάσαν πλεονεξίαν.

*

Στον Oυρανόν είν’ αρετή η καθαρά καρδία,

πλούτος τα έργα τ’ αγαθά, η ελεημοσύνη,

λείπει η πολυτέλεια, επίδειξις καμμία

και βασιλεύει αντ’ αυτών αγάπη, καλοσύνη.

*

Eίν’ η ζωή αιώνιος ενταύθα άνθρωπέ μου,

τα αγαθά της άφθαρτα, γαλήνη, ηρεμία.

Περίλυπος τί σκέπτεσαι; ειλικρινώς ειπέ μου,

την κεφαλήν σου βέβαια σκέψις κρατεί, ανία.

*

― Λυπούμαι ότι έχασα τόσους μόχθους και κόπους,

όσους υπέστην εν τη γη, μαρτύρια, στερήσεις,

γεγυμνωμένος παντελώς ήλθον σ’ αυτούς τους τόπους,

πώς να μην έχω θλιβεράς, Πλάστα μου, αναμνήσεις;

*

― Ω άνθρωπε ουτιδανέ! τα πάντα είναι κόνις,

στον άλλον κόσμον μάταια, τέφρα, σποδός και χώμα!

Γιατί το βλέμμα σου στην γην εισέτι προσηλώνεις

και ανοσίως βλασφημεί το δολερόν σου στόμα;

*

Δεν επανέρχεσαι ποτέ στην σφαίραν όπου λέγεις,

λησμόνησον τα αγαθά τα πρόσκαιρα του κόσμου·

δεν έχεις το δικαίωμα τους τόπους να εκλέγεις

κι ελθέ να απολογηθείς λεπτομερώς εμπρός μου.

*

Mεγάλην βίβλον ήνοιξεν ο Πλάστης κι εξετάζων

προσεκτικώς ηρίθμησεν του φιλαργύρου πράξεις,

προς ον αποτεινόμενος θυμώδης, σκυθρωπάζων,

είπε, και έσεισε σφοδρώς των Oυρανίων τάξεις.

*

― Άπελθε στο εξώτερον πυρ, το ητοιμασμένον

για τον φρικτόν Διάβολον και τους αυτού Aγγέλους,

σ’ όλας εκεί τας πράξεις σου σ’ έχω δοκιμασμένον

και τιμωρίαν πρέπουσαν θα εύρεις επιτέλους.

*

Ωφέλιμος δεν έγινες ου μόνον στον πλησίον,

αλλ’ έτι εβασάνισες φρικτά τον εαυτόν σου,

φύγε μακράν, μη ίστασαι εις το πλευρόν Oσίων,

διότι συ ελήστευσας κι αυτόν τον αδελφόν σου.