Δευτέρα 14 Απριλίου 2014

Μόρφου 2005 / Ποδιναράς Γιάννης



Χριστούγεννα.
Λαμπροί δρόμοι σεργιανίζουν τους πόθους των παιδιών
και παλιά τραγούδια ταξιδεύουν το σφρίγος της νοσταλγίας.
Το γυμνό κορίτσι χάθηκε στο ρέμα της αφθονίας.
Στολισμένα πρόσωπα
αντιφεγγίζουν τη λήθη των διωγμένων ψυχών.
Κι ένα αστέρι στο βορρά ρίχνει το στιλπνό φως
στους καμένους ίσκιους των δέντρων της Στεφανιάς.

Πότε θα μαζέψουμε τα πινόλια που αφήσαμε
κάτω απ' τους πεύκους της Έπαυλης στο Γεωργικό Γυμνάσιο;

Μη..., μου ψιθύρισες.
Μη θερμαίνεις το πεσμένο μου σώμα.
Μην ανοίγεις διάπλατα τον κλειστό δρόμο της ψυχής μου.
Μίλα μου μόνο σαν θα είσαι σίγουρος
πως τα όνειρα θα ορθώσουν επιτέλους το ανάστημά τους.
Θα περάσουν τις γραμμές και θα ενωθούν
με το μεγάλο διάφανο άστρο
σ' ένα θρίαμβο απροσπέλαστο
που σαρώνει τους παλιούς καιρούς
και στεφανώνει την έγερση των καινούργιων ασμάτων.

Περι της κυπριακης διαλεκτου (ενας προβληματισμος)

έχω την αισθηση ότι οι άνθρωποι των γραμμάτων στην Κύπρο θα πρέπει να πάρουν πρωτοβουλίες ώστε και η (όντως υπέροχη) Κυπριακή διάλεκτος να διασωθεί ατόφια, αλλά και η Ελληνική γλώσσα στην Μεγαλόνησο να μιλιέται όπως της αρμόζει. Η καθημερινότητα δυστηχώς άλλα μας διδάσκει στην Κύπρο. Σχεδόν κανένας μας, δεν χρησιμοποιεί λέξεις όπως: Καλημέρα, γειά σας, εντάξει, παρακαλώ κτλ και στις θέσεις τους υπάρχουν οι αγγλικές λέξεις : good morning, please, οκ, hello, Ηι , Bye-Bye! κτλ Το πρόβλημα δεν περιορίζεται όμως μόνο στην ύπαρξη των αγγλικών λέξεων στο καθημερινό λεξιλόγιό μας, αλλά σε έναν αχταρμά λέξεων της Κυπριακής διαλέκτου, της ελληνικής δημοτικής, της αγγλικής γλώσσσας και κάποιων άλλων λέξεων,
Είναι χαρακτηριστικός ο κος Φοίβος Νικολαίδης, Κύρπιος συγγραφέας στο βιβλίο του : Νεοκύπριοι Πλουτοκράτες ή Νεόπλουτοι αρχοντοχωριάτες και στο κεφάλαιο: Το πιθηκίζειν εστίν αγγλικουρείν σελ: 146 Λέει χαρακτηριστικά: Χτές πήγαμε από το Highway στη Πάφο non stop σε wedding reception στο Cyprus Hotel. Στη reception ρώτησα που είναι το parking. ...........Sorry να μου μιλούν εγγλέζικα στον τόπο μου είναι Funny!........... 
Το μεγάλο λάθος μας είναι ότι μόλις μας υποδείξουν το σφάλμα μας πάνω σε αυτού του είδους την ομιλία ξεκινά ένας επιθετικός λεκτικός πόλεμος για το πως μιλούν κάπου αλλού, πχ στην Ελλάδα, στην Τουρκία, στην Αγγλία κτλ και δεν μπορούμε να αντιληφθούμε ότι χάνουμε μέρα με την μέρα, χρόνο με τον χρόνο την ταυτότητά μας. Η δικαιολογία ότι όπως περνούσαμε θα περάσουμε μας βολεύει πολύ. Πριν από ένα μήνα περίπου σε μια τηλεοπτική πρωινή ενημερωτική ενπομπή είχαν κληθεί να μιλήσουν εκπρόσωποι νεολαίας φοιτητικής παράταξης και με λύπη διαπίστωσα ότι δεν μπορούσαν να αρθρώσουν λέξεις αλλά και να συνθέσουν ολοκληρωμένες προτάσεις. Προσέξτε το μέλλον μας. Και τούτο δεν έχει φυσικά να κάνει με την Κυπριακή διάλεκτο που όπως όλες οι διάλεκτοι (ποντιακή, κρητική, βλάχικη κτλ ) μιλιέται αλλά δεν γράφεται και δεν διδάσκεται.
Κάποιοι κύπριοι ποιητές και συγγραφείς που προσπάθησαν, ανέδειξαν την σημαντικότητά της αλλά μέχρι εκεί. Φυσικά και είναι αξιοθαύμαστος ο πλούτος της γλώσσας μας στο νησί, αλλά πολύ φοβάμαι ότι σκυλεύεται από τον σύγχρονο τρόπο ζωής και επικοινωνίας. Ελπίζω ότι οι ...υπεύθυνοι θα εντοπίσουν γρήγορα το πρόβλημα εάν θέλουν η ταυτότητά μας ως Ελλήνων να μείνει ακέραια (διότι η γλώσσα είναι ένα από τα χαρακτηριστικά ενός έθνους) και να προχωρήσουμε στον χρόνο με διαφορετική καθαρότητα και άλλο πνεύμα.


Στην συνέχεια διαβάζουμε ένα σχόλιο του ποιητή Σωτήρη Π. Βαρνάβα  με αφορμή την έκδοση του βιβλίου Βασίλης Μιχαηλίδης , επιλεγμένα ποιήματα , επιμ Λευτέρης Παπαλεοντίου ,Λευκωσία  Μικροφιλολογικά , 2013,μέρος του οποίου αφορά τον προβληματισμό που θέσαμε περί της Κυπριακής Διαλέκτου.




"Βασικά κριτήρια για να είναι ένα βιβλίο ελκυστικό είναι η συγκέντρωση σ’ αυτό πρωτότυπων στοιχείων και πληροφοριών που φωτίζουν ολιστικά το πραγματευόμενο θέμα, η σαφήνεια στην έκφραση και η αντικειμενική παρουσίαση γεγονότων και απόψεων, η συνθετική προσέγγιση των διαφόρων πτυχών του θέματος, καθώς και η ικανότητα του συγγραφέα να κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη κατά την ανάγνωση. Το βιβλίο αποκτά ακόμα μεγαλύτερη επιστημονική αξία, αν κατά την ανάγνωσή του προκύπτουν ειδικότερα ενδιαφέροντα για περαιτέρω μελέτη επιμέρους θεμάτων που θίγονται σ’ αυτό. Αν δηλαδή αναδεικνύεται αυτό που ορίζεται ως επιστημονικό κενό για το θέμα (scientific gap) και το οποίο στην πραγματικότητα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο ή την κινούσα δύναμη (driving force) στην εξέλιξη και πρόοδο της έρευνας.

Όπως διαπιστώνεται στη σύντομη αυτή περιδιάβαση, στα Επιλεγμένα ποιήματα του Βασίλη Μιχαηλίδη, με επιμέλεια του Λευτέρη Παπαλεοντίου, όλα τα πιο πάνω κριτήρια πληρούνται με τον καλύτερο τρόπο. Γι’ αυτό το βιβλίο αυτό συνιστάται ανεπιφύλακτα στο κοινό, σε εκπαιδευτικούς, ερευνητές κ.ά. και σε κάθε Κύπριο που επιθυμεί να γνωρίζει τα ποιητικά, πολιτιστικά, κοινωνικά, πολιτικά πράγματα του τόπου του και τη διαχρονική εξέλιξη της κοινωνικής δομής της πατρίδας του.

Στο βιβλίο δίνονται πολύτιμα στοιχεία που αφορούν τη ζωή του ποιητή, την περιορισμένη σχολική μόρφωση και τη γενικότερη παιδεία του, ενώ εξετάζονται και τα θέματα και οι τεχνικές στα ανθολογημένα ποιήματά του. Ο επιμελητής διερευνά αρκετά σχολαστικά πιθανές επαφές και συνομιλίες του κύπριου ποιητή με την ευρύτερη νεοελληνική ποίηση και ειδικά με εκπροσώπους του αθηναϊκού ρομαντισμού ή ακόμη και της «Γενιάς του 1880», αλλά και με τη δημοτική παράδοση. Ανάμεσα σ’ άλλα, εντοπίζει ενδιαφέρουσες επιρροές και γόνιμες συνομιλίες με τη σατιρική ποίηση του Σουρή ή και με την πατριωτική ή σατιρική ποίηση του Αλ. Σούτσου. Και από τη διερεύνηση αυτή συνάγεται ότι ο Β. Μιχαηλίδης υπήρξε μια ισχυρή ποιητική προσωπικότητα, παρά το γεγονός ότι δημιούργησε σε πολύ αντίξοες περιβαλλοντικές συνθήκες.

Η πληθώρα των βιβλιογραφικών παραπομπών και των αντίστοιχων αναφορών στην εκτεταμένη εισαγωγική μελέτη, είτε πρόκειται για σχολιασμό ποιημάτων του Β.Μ., είτε πρόκειται για πολιτικά, ιστορικά γεγονότα που προκύπτουν μέσα από τα ποιήματά του, σε συνδυασμό με το χωροχρονικό πλαίσιο στο οποίο γράφτηκαν, καθιστούν τον τόμο αυτό πολύτιμη δεξαμενή πληροφοριών κάθε υφής (λογοτεχνικής, γλωσσικής, λαογραφικής, ιστορικής, κοινωνικής, οικονομικής κτλ). Στην προκειμένη περίπτωση ο επιμελητής εξερευνά σε βάθος τη σχέση της ποίησης του Β.Μ. όχι μόνο με το πνευματικό περιβάλλον, αλλά και με οτιδήποτε άλλο ρυθμίζει τη λειτουργία της ποίησης στο δεδομένο χρόνο.

Ας μου επιτραπεί εδώ μια παρεκβατική αναφορά στον σημερινό κυπριακό τύπο και στη σχέση του με την κυπριακή ποίηση, εκφράζοντας μια άποψη - πρόταση, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι πολλά δημοσιεύματα στον κυπριακό τύπο της εποχής (που αναδημοσιεύονται ολόκληρα ή αποσπασματικά σε Παράρτημα του βιβλίου, σελ. 193-253) αναφέρονται στο πρόσωπο και το έργο του Βασίλη Μιχαηλίδη.

 Ο παραδοσιακός Κύπριος ομιλεί ποιητικά, η ποίηση (και η ποιητάρικη τέχνη) ήταν πάντα μέρος της καθημερινότητάς του. Κι όμως, σήμερα οι εφημερίδες εξοβέλισαν την ποίηση από τα φύλλα τους, αν και δημοσιεύουν σποραδικές κριτικές. Οι σύγχρονοι κύπριοι ποιητές παραμερίζουν το κυπριακό ιδίωμα, άρα και την προφορικότητα της ποίησης, οι κύπριοι λαϊκοί ποιητές εκλείπουν με τη συγκεκαλυμμένη χλεύη σύγχρονων λογίων, πλην εξαιρέσεων (π.χ. Κ. Γ. Γιαγκουλλής). Για όποιον απορεί, παραπέμπω στη συνήθη διάκριση που γίνεται μεταξύ ποιητών και ποιητάρηδων, με απαξιωτική σημασιολογική χρησιμοποίηση του δεύτερου όρου, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για άλλη μορφή ποίησης.

Και όμως, ο μείζων ποιητής της Κύπρου, ο Β.Μ., όχι μόνο αξιοποίησε το προφορικό ιδίωμα της ιδιαίτερης πατρίδας του, όχι μόνο πάντρεψε με τον καλύτερο τρόπο τη λαϊκή, δημώδη παράδοση με τον έντεχνο λόγο, αλλά πέτυχε να αγγίξει τα ευρύτερα στρώματα του κυπριακού πληθυσμού, κατάφερε να συγκινήσει ολόκληρες γενιές με τα κορυφαία ιδιωματικά ποιήματά του, γιατί μπόρεσε να αφουγκραστεί τους εθνικούς καημούς, τα πάθη, τις χαρές και τις λύπες του κυπριακού λαού ή πέτυχε να αποδώσει περισσότερο από κάθε άλλον κύπριο ποιητή την ψυχή της Κύπρου, με τα οράματα και τις διαψεύσεις της, με τα καλά και τα στραβά της.

Η δομή του βιβλίου (η Εισαγωγή, τα ανθολογημένα ποιήματα, ο υπομνηματισμός, οι πολλές κριτικές και μαρτυρίες για το πρόσωπο και το έργο του ποιητή, το επίσης εκτενές Χρονολόγιο αλλά και το Γλωσσάριο) διευκολύνει τον αναγνώστη να έλθει σε επαφή με την ποίηση του Β.Μ. και να σχηματίσει μια ολοκληρωμένη άποψη για την αλληλεπίδρασης που υπήρχε ανάμεσα σ’ αυτήν και στον λαό (αυτό δηλαδή που λείπει σήμερα από τον σύγχρονο κύπριο ποιητή). Ο Β.Μ. αντλεί την ποιητική του δύναμη από τον λαό, ενώ η απήχησή της θεμελιώνεται πολύ καλά στο βιβλίο, με τις πυκνές αναφορές στον τύπο, σε σχόλια πολλών λογίων και συγγραφέων.

Όπως προκύπτει από πολλές μαρτυρίες, ο Β.Μ., γράφοντας ελεύθερα κι αισθαντικά, με ευαίσθητη αλλά και με κοφτερή ματιά, στην ουσία παρεμβαίνει στα πολιτικά και κοινωνικά πράγματα της εποχής του και μας δίνει στοιχεία που αφορούν τη δύσκολη ζωή του κύπριου αγρότη, που έχει να αντιμετωπίσει δυσβάστακτες φορολογίες, τη φτώχεια και την απόγνωση. Αν ανατρέξει κανείς σε αρκετά από τα ανθολογημένα ποιήματα του τόμου, ιδίως στα ιδιωματικά του Β.Μ., δεν είναι δύσκολο να διαπιστώσει ότι αυτά διασώζουν κυπριακές παραδόσεις, ήθη, νοοτροπίες, το προφορικό ιδίωμα αλλά και το ιστορικό, πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής του. Μάλιστα, στα περισσότερα από τα ανθολογημένα ποιήματα δεσπόζει η σατιρική στόχευση του ποιητή, που είναι μια σημαντική παράμετρος της ποίησής του, αν και αυτή έμεινε μάλλον στη σκιά της πατριωτικής πτυχής του έργου του.

Επομένως, με το βιβλίο αυτό συμπληρώνεται σιγά σιγά, εκτός των άλλων, και η εικόνα για την κυπριακή ποιητική παράδοση, και ιδίως για την ιδιωματική. Προκύπτει αμέσως το ερώτημα: Ποια η προοπτική και ποιο το αύριο της κυπριακής (ιδιωματικής) ποίησης; Παρ’ ότι δεν ήταν η πρόθεσή μου να θίξω ένα τέτοιο θέμα, αυτό αναφύεται εν τη ρύμη των επιστημονικών προκλήσεων που συνεπάγεται μια τέτοια έκδοση. Γιατί, από τη στιγμή που δεχθούμε τα λεγόμενα του Κώστα Μόντη για τη γλώσσα που πρωτομιλήσαμε: «οι λέξεις βγαίνουν ίσα από μέσα σου… Δεν ξέρω τι ρίζες έχει μέσα μας η γλώσσα που πρωτομιλήσαμε, που δεν μπορούν να αντικατασταθούν με γλώσσα την οποία μάθαμε…», δηλαδή ότι μόνο έτσι μπορείς να πεις κάποια πράγματα, δηλαδή στη γλώσσα που πρωτομίλησες), τότε προκύπτει ένα συμπέρασμα όχι τόσο ευχάριστο για την κυπριακή ποίηση. Γράφοντας σήμερα οι κύπριοι ποιητές μόνο στην καθομιλούμενη ελληνική και καθόλου ή αποσπασματικά στο κυπριακό ιδίωμα, κάτι χάνεται. Δυστυχώς αυτό που χάνεται είναι το πιο σημαντικό, είναι το αυθεντικό, το δυνατό. Και εδώ δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω με την άποψη ότι, αν ο Β.Μ. είχε λόγια μόρφωση και αν ήταν σε θέση να γράψει σε μια άψογη ελληνική της εποχής του, τότε η «9η Ιουλίου», λ.χ., δεν θα ήταν αυτό το ποίημα, αν δεν είχε γραφτεί στο κυπριακό ιδίωμα. Αυτό δεν μπόρεσε να το καταλάβει ο Συκουτρής, όταν χαρακτήριζε τον Β.Μ. «εξευγενισμένο ποιητάρη», ενώ οι χαρακτηρισμοί του για την «9η Ιουλίου» μόνο θυμηδία μπορούν να προκαλέσουν. Μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να γίνει αντιληπτή, αν θεωρήσει κανείς ισότιμα τις δύο μορφές γραφής (χωρίς προκαταλήψεις περί πτωχείας και πλούτου ή οποιουδήποτε άλλου είδους διακρίσεις) και επιχειρήσει να διατυπώσει ποιητικά τα μικρά και μεγάλα θέματα της έμπνευσής του και με τους δύο διαφορετικούς τρόπους, δηλαδή τόσο στο τοπικό ιδίωμα όσο και στην «κοινή» νεοελληνική. Ένα συνέδριο με θέμα το χθες και το αύριο της Κυπριακής ποίησης (ιδιωματικής και μη) θα μπορούσε ενδεχομένως να φωτίσει πολύπλευρα το θέμα αυτό.

Μήπως όμως, τελικά, το κλίμα που καλλιέργησε η άποψη του Συκουτρή ή κάποια «Σχολή Συκουτρή» αποτελεί την απάντηση στο ερώτημα γιατί η κυπριακή ποίηση περιορίστηκε κατά την εξέλιξή της μόνο στην καθομιλουμένη ελληνική, αφανίζοντας σχεδόν το κυπριακό ιδίωμα από αυτήν (εκτός εξαιρέσεων); Κατανοητό το επιχείρημα να γίνουμε γνωστοί και έξω από τα κυπριακά σύνορα, όμως το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Κι έπειτα, όπως μας το υποδεικνύει και ο Κώστας Μόντης, το κυπριακό ιδίωμα είναι μια ρίζα της πανελλήνιας γλώσσας, μια ρίζα βασική, όπως διευκρινίζει. Άραγε συνειδητοποιούμε ότι η εξαφάνιση του κυπριακού ιδιώματος από την κυπριακή ποίηση ισοδυναμεί με ξερίζωμα της ίδιας της πανελλήνιας γλώσσας;

Επομένως, έχουμε την άποψη ότι το κυπριακό γλωσσικό ιδίωμα έχει να προσφέρει και άλλα στην ποίηση. Όχι βέβαια για να γυρίσουμε στην εποχή του Μιχαηλίδη και του Λιπέρτη, αλλά για να προωθήσουμε τον πολιτισμό μας και να μην αφανιστούμε στον ισοπεδωτικό τεχνολογικό πολιτισμό του διαδικτύου. Επομένως το βιβλίο «Βασίλης Μιχαηλίδης: Επιλεγμένα ποιήματα, Επιμέλεια Λευτέρης Παπαλεοντίου» αποτελεί, εκτός όλων των άλλων και σημαντική πηγή σκέψεων, ιδεών και προβληματισμών προς την κατεύθυνση αυτή· και από αυτή την άποψη ακόμα αξίζει να διαβαστεί."

θα 'ναι πάντα εκεί / Ποδιναράς Γιάννης

Υπάρχουν εκείνοι που στο κάλεσμα σου
πάντα θα λένε ναι
χωρίς μετρήματα και μασημένα λόγια.
Μόνο ένα νεύμα αρκεί.
Μια ικεσία άναρθρη της μυστικής βουής
της πιο βαθιάς λαχτάρας σου.
Θα ΄ναι πάντα εκεί
χωρίς αντίπραξη και μελωδίες γλυκερές.
Χωρίς ούτε ένα δάκρυ στη θολή ματιά
της κοινωνίας της πιο βαθιάς ουσίας σου.
Αυτή που κάποτε την είπανε μοίρα ή θεά.
Αγέραστη, χωρίς λύπη ή ακραία χαρά.
Είναι εκεί σαν υγρή νοτιά καινούργιας μέρας.
Η αβεβαιότητα αυτού που είσαι.
Η γαλήνια προσμονή αυτών
που πάντοτε θα λένε ναι στο κάλεσμα σου
για να μη χαθείς.
Να μη νοιώσεις ποτέ
το φόβο της φθοράς
μα ούτε και την ψευδαίσθηση
των μάταιων ονείρων.
Αυτοί που πάντα θα 'ναι εκεί.
Για να κοιτάξεις
μέσα στην ήρεμη κι απόλυτη αποδοχή τους
το πιο βαθύ σημάδι της ζωής σου
που τους χάραξε.

αέναη πορεία / Πυλιώτης Αχιλλέας



Πορευόμαστε με κουρασμένο βήμα
κάτω από τον άδειο, τον θολό ουρανό.
Από τους πληγωμένους ώμους μας
ρέει πηχτόν αίμα και τα πέλματα μας
βάφουν πορφυρά τα χαλίκια του δρόμου μας.
Για μας και τους αδελφούς μας
έχουν περάσει πια οι μεγάλες ώρες.
Με μεγάλες, οργισμένες δρασκελιές
πέρασαν το κατώφλι μας
αφήνοντας τη ντροπή και την περιφρόνηση σ' εμάς
που σταθήκαμε ανάξιοι της προσφοράς τους.
Κι όμως οι σάλπιγγές μας δε σιγούν.
Με ξέπνοο παράφωνον ήχο
προπορεύονται στις θλιβερές παράτες
επιμένοντας να μας θυμίζουν
αυτό που ήταν κάποτε:
την εγερτήρια φωνή.
Ωραία μιλούν οι ρήτορές μας
και αρχοντικές και επιβλητικές οι κινήσεις
τους
καθώς ανεμίζουν τις χλαμύδες τους
πάνω από τ' απαστράπτοντα «βήματα».
Κι οι νεκροί μας,
μάρμαρο, γύψος και σίδερο,
ακούσιοι και ανήμποροι ακροατές
των κενών λόγων.
Μοίρα κακή και παμπάλαια του τόπου μας:
ο εμπαιγμός και η εγκατάλειψη.
Αλίμονο
Δεν είναι αυτοί
δεν είναι αυτοί οι φίλοι μας
δεν είναι αυτοί οι χτεσινοί μας σύντροφοι
οι εκλιπαρούντες ανταμοιβή
οι αδημονούντες να κυβερνήσουν
και να εμπορευθούν
Μόνοι
κάτω από τον άδειο
τον θολό ουρανό.
Μόνοι
μέσα στη χλεύη των επιτηδείων
μέσα στην ασυδοσία των ασεβών
Την αέναη πορεία μας
θα τη συνεχίσουμε μόνοι
Με πεισμωμένο βήμα θα πορευτούμε
σηκώνοντας το βάρος των προδομένων ιδα­νικών μας
προσμένοντας το ξαναγύρισμα του χρόνου.

Κυριακή 13 Απριλίου 2014

Κώστας Μόντης - Βιογραφία


Γεννήθηκε το 1914 στην κατεχόμενη  μέχρι και σήμερα Αμμόχωστο. Γονείς του οι: Θεόδουλος Μόντης και η Καλομοίρα Μπατίστα. Στα 18 του έφυγε για την Αθήνα για να σπουδάσει νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Επέστρεψε στην Κύπρο το 1937. Συνέβαλε στον Κυπριακό Απελευθερωτικό Αγώνα (1955-59), συμμετέχοντας ως πολιτικός καθοδηγητής των μελών της ΕΟΚΑ.

Ποιητής, μυθιστοριογράφος και συγγραφέας θεατρικών έργων, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συγγραφείς του 20ου αιώνα και συγκεκριμένα της μεταπολεμικής περιόδου. Πολλά από τα έργα του έχουν μεταφρασθεί στα Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Ολλανδικά, Σουηδικά, Ρωσικά και σε άλλες γλώσσες. 

Τιμητικές διακρίσεις:

  • 1968 : Κρατικό Βραβείο Ποιήσεως.
  • 1973 :Βραβείο Συνολικής Προσφοράς για τη συμβολή του στην Κυπριακή και γενικά την Ελληνική λογοτεχνία.
  • 1976 : Πρώτο βραβείο της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Κύπρου.
  • 1979: Βραβείο μυθιστορήματος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Κύπρου για το ανέκδοτο μυθιστόρημά του Ο αφέντης Μπατίστας και τ' άλλα.
  • 1981: Του απονέμεται από το World Academy of Arts and Culture o τίτλος του Poet Laureate.
  • 1984 : Προτείνεται για το βραβείο Νόμπελ.
  • 1994 : Του απονέμεται το Βραβείο Γραμμάτων Φρειδερίκου Μάθιους για τη συμβολή του στην Ελληνική Λογοτεχνία και τον Ελληνισμό. 
  • 1994: Του απονέμεται το Αριστείον Γραμμάτων και Τεχνών της Κυπριακής Δημοκρατίας. 
  • 1994: Ανακηρύσσεται επίτιμο μέλος της Ενώσεως Συντακτών Κύπρου.
  • 1997: Ανακηρύσσεται Επίτιμος Διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου.
  • 1999 : Προτείνεται από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου και από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού για το βραβείο Νόμπελ.
  • 2000 : Η Ακαδημία Αθηνών ανακηρύσσει τον Κώστα Μόντη αντεπιστέλλον μέλος της, ύψιστη τιμή που απονέμεται σε πνευματικούς δημιουργούς που ζουν εκτός Ελλάδος.
  • 2001 : Ανακηρύσσεται Επίτιμος Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
  • 2003 : Του απονέμεται το βραβείο "Γιάννος Κρανιδιώτης 2003" για πρωτοποριακή και αυθεντική δημιουργία.






  έργα του :

  • 1934 -- Με μέτρο και χωρίς μέτρο
  • 1939 -- Γκαμήλες και άλλα διηγήματα
  • 1944 -- Ταπεινή Ζωή (Διηγήματα)
  • 1946 -- Minima (Ποιήματα)
  • 1954 -- Τα τραγούδια της Ταπεινής Ζωής (Ποιήματα)
  • 1958 -- Στιγμές (Ποιήματα)
  • 1960 -- Συμπλήρωμα των Στιγμών (Ποιήματα)
  • 1962 -- Ποίηση του Κώστα Μόντη
  • 1964 -- Κλειστές Πόρτες (Νουβέλλα--Χρονικό)
  • 1965 -- Γράμμα στη μητέρα και άλλοι στίχοι
  • 1965 -- Ανθολογία Κυπριακής Ποιήσεως (Απ' τ' αρχαία χρόνια ως σήμερα) (σε συνεργασία με τον Ανδρέα Χριστοφίδη)
  • 1965 -- Moments (Αγγλική έκδοση, μεταφρ. Amaranth Sitas & Charles Dodd)
  • 1968 -- Αγνώστω Ανθρώπω (Ποιήματα)
  • 1969 -- Εξ ιμερτής Κύπρου (Ποιήματα)
  • 1969 -- Ανθολογία νέων Κυπρίων ποιητών
  • 1970 -- Εν Λευκωσία τη (Ποιήματα)
  • 1970 -- Διηγήματα
  • 1971 -- Κυπριακά Δημοτικά Τραγούδια (επεξεργασμένα κριτικά)
  • 1972 -- Δεύτερο Γράμμα στη Μητέρα
  • 1972 -- Αριστοφάνη Λυσιστράτη (μεταφρ. στο Κυπριακό γλωσσικό ιδίωμα)
  • 1972 -- Anthologie de la Poesie Chypriote (Γαλλική έκδοση, μεταφρ. σε συνεργασία με τους Henry Aufrere και Ανδρέα Χριστοφίδη)
  • 1973 -- Ανθολογία Κυπριακής Ποιήσεως (2η έκδοση)
  • 1973 -- Απαγορεύεται η είσοδος στο άγχος (θεατρικό μονόπρακτο)
  • 1974 -- Και τότ' εν ειναλίη Κύπρω .. (Ποιήματα)
  • 1974 -- Anthology of Cypriot Poetry (Αγγλική έκδοση, μεταφρ. σε συνεργασία με τον Ανδρέα Χριστοφίδη και την Amy Mims)
  • 1975 -- Πικραινόμενος εν εαυτώ (Ποιήματα)
  • 1976 -- Κύπρος εν Αυλίδι (Ποιήματα)
  • 1976 -- Ποιήματα για μικρά και μεγάλα παιδιά
  • 1978 -- Επιλογή από τις Στιγμές
  • 1980 -- Ο αφέντης Μπατίστας και τ' άλλα (Μυθιστόρημα)
  • 1980 -- Στη γλώσσα που πρωτομίλησα (Ποιήματα)
  • 1980 -- Κύπρια ειδώλια (Ποιήματα)
  • 1982 -- Μετά φόβου ανθρώπου (Ποιήματα)
  • 1983 -- Αντίμαχα (Ποιήματα)
  • 1984 -- Ως εν κατακλείδι (Ποιήματα)
  • 1984 -- Γράμματα στη Μητέρα
  • 1985 -- Επὶ σφαγήν (Ποιήματα)
  • 1987 -- Υπό σκιάν (Ποιήματα)
  • 1987 -- Άπαντα (επιχορήγηση από το Ίδρυμα Αναστασίου Λεβέντη)
  • 1988 -- Άπαντα: Συμπλήρωμα
  • 1988 -- Αριστοφάνη Εκκλησιάζουσες (μεταφρ. στο Κυπριακό γλωσσικό ιδίωμα)
  • 1988 -- Afendi Batistas (Γερμανική έκδοση, μεταφρ. Konstanze Jablonowski) (ISBN: 3923728336)
  • 1988 -- Τώρα που διαβάζω καλύτερα (Ποιήματα)
  • 1991 -- Άπαντα: Συμπλήρωμα Β
  • 1991 -- Του στίχου τα μηνύματα (Ποιήματα)
  • 1993 -- Άπαντα: Συμπλήρωμα Γ
  • 1993 -- Αφήστε τον στίχο να σας πάρη απ' το χέρι (Ποιήματα)
  • 1997 -- Άπαντα: Συμπλήρωμα Δ
  • 1999 -- Άπαντα: Συμπλήρωμα Ε
  • 2001 -- Απαντα: Συμπλήρωμα Στ
  • 2001 -- Porte chiuse (Κλειστές Πόρτες, ιταλική έκδοση, μεταφρ. Daniele Macris)
  • 2002 -- Άπαντα: Συμπλήρωμα Ζ
  • 2003 -- Κώστας Μόντης: Μικρή ανθολόγηση από την ποίησή του
  • 2004 -- Closed doors (Αγγλική έκδοση, μεταφρ. David Roessel & Σωτήριος Σταύρου)
  • 2006 -- Afentis Batistas (Αγγλική έκδοση, μεταφρ. Στάλω Μόντη-Πουαγκαρέ) 
  • 2008 -- Ο αφέντης Μπατίστας και τ' άλλα (2η έκδοση) 
  • 2008 -- Heer Batistas en de andere dingen (Ολλανδική έκδοση, μεταφρ. Hero Hokwerda)
  • 2008 -- Κλειστές Πόρτες (2η έκδοση) 

 

σημαντικές πληροφορίες μπορείτε να λάβετε για τον ποιητή από την επίσημη ιστοσελίδα : http://www.costasmontis.com/books_gr.html

Σιωπή / Μόντης Κώστας

Έχω μια μεγάλη σιωπή μέσα μου,
μες΄ στην σιωπή συναναστρέφουμαι,
μες΄ στην σιωπή συνωστίζουμαι,
στην αγρύπνια της διερωτώμαι.

έλληνες ποιητές / Μόντης Κώστας

Ελάχιστοι μας διαβάζουν
ελάχιστοι ξέρουν τη γλώσσα μας
μένουμε αδικαίωτοι κι αχειροκρότητοι
σ' αυτή τη μακρινή γωνιά
όμως αντισταθμίζει που γράφουμε ελληνικά.

η φυλακή / Μόντης Κώστας

Το χειρότερο δεν είναι
που μ’ έκλεισαν σ’ αυτή τη φυλακή
και πήραν τα κλειδιά κι έφυγαν,
μα που δεν ξέρω ως πού φτάνει η φυλακή μου,
που δεν ξέρω το περίγραμμά της,
για να κάνω επιτέλους
σαν άνθρωπος κι εγώ
μιαν απόπειρα αποδράσεως.

ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ-ΓΙΑ ΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΩΝ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ / Μόντης Κώστας

Αυτές οι φωτογραφιούλες ήταν απλώς
για να βγει το διαβατήριό τους
τότε που θα ‘φευγαν για σπουδές.
Πού να φανταζόντουσαν πως θα παρέμεναν
να τις σφίγγουν έτσι νυχτοήμερα
τα χέρια της μάνας τους,
πού να φανταζόντουσαν πως θα παρέμεναν
να τις σφίγγουν έτσι νυχτοήμερα
τα χέρια της αρραβωνιαστικιάς τους,
τα χέρια της γυναίκας τους,
νάν’ στις σχολικές τσάντες των παιδιών τους;
Πού να φανταζόντουσαν να μην έβαζαν τουλάχιστο
έτσι στραβά το σκουφί να επιτείνει,
να μη χαμογελούσαν αυτό το χαμόγελο
να επιτείνει;

Ανθρώπινες ηδονές / Μόντης Κώστας


Φαίνεται πως η επιβίωσή μας δεν είναι δική μας υπόθεση,
φαίνεται πως κάποιον άλλο πρωτίστως ενδιαφέρει,
εκείνον που τόσο προσεχτικά
φρόντισε να επικολλήσει ανταμοιβή
ακόμα και στα πιο ασήμαντα
που θα' πρεπε να κάνουμε για να ζήσουμε,
κάποιον που ήξερε καλά
πόση εμπιστοσύνη θα μπορούσε να μας έχει
χωρίς αυτές τις ανταμοιβές.

Τρεις αγχόνες στη Λευκωσία / Μόντης Κώστας

Που τρέχουν όλοι αυτοί
γιατί τόση αναταραχή
για να σκοτώσουν τρία παιδικά χαμόγελα;
Γιατί φοβούνται πως είναι τόσο δύσκολο
να σκοτώσουν αυτά τα χαμόγελα;

Δεν ήρθαν / Μόντης Κώστας

Δεν ήρθαν οι θεατές που περιμέναμε,
δεν ήρθαν οι θεατές που περίμεναν τ' αναμμένα φώτα
και ματαιώθηκε η παράσταση
και καθήσαμε μονάχοι στην πλατεία
τριγυρισμένοι απ' τ' άδεια καθίσματα
με πολλή κατάθλιψη
και μ' ένα παράξενο ηδονισμό,
μ' ένα εντελώς ανεξήγητο ενδόμυχο ηδονισμό.

[Και τι θα γίνει τώρα..] /Μόντης Κώστας

Και τι θα γίνει τώρα,
θα σχίσουμε τα παλιά μας τετράδια
που ‘ταν γεμάτα χρωματιστή «Ένωση»,
θα σχίσουμε τα παλιά μας σχολικά τετράδια
που ‘ ταν γεμάτα «Ένωση» διακοσμημένη με γιασεμιά και
λεμονανθούς και μαργαρίτες,
θα σχίσουμε τα παλιά αναγνωστικά των παιδιών μας
με τις ελληνικές σημαίες,
θα πετάξουμε τ’ αγαπημένο αναμνηστικό σκουφί του Γυμνασίου
με την «Ένωση» στο γείσο,
θα πετάξουμε το χάρακά τους
και την τσάντα και τη μπάλα και το ποδήλατο
που ‘γραφαν «Ένωση»;
Αλήθεια, πέστε μου, τι θα γίνει τώρα;

Τουρκική Εισβολή ΙΙ / Μόντης Κώστας

Αυτή η κούκλα με το κομμένο χέρι
που κρεμάστηκε στο παράθυρο
του γκρεμισμένου σπιτιού
ποιο παιδάκι ήθελε ν᾽ αποχαιρετήσει,
σε ποιο παιδάκι σύρθηκε ως το παράθυρο
ν᾽ ανεμίσει το χέρι και της το᾽ κοψαν;

Το πληγωμένο πουλί / Μόντης Κώστας

Ούτε πού θυμάμαι πότε και πώς

κράτησα στη χούφτα μου ένα πληγωμένο πουλί

πού είχε αφεθεί στο έλεός μου

και με κοίταζε επίμονα σαν κάπου να μ' είχε ξαναδεί,

και με κοίταζε περίλυπα

χωρίς μια τόση δα κίνηση φτερούγας,

χωρίς μια τόση δα κίνηση ποδιού.

Ούτε που θυμάμαι.

Μπορεί, μάλιστα, ποτέ να μην έγινε αυτό

κι όμως το βλέμμα του μ' ακολουθεί χρόνια τώρα,

μπορεί να μην έγινε

κι όμως το νιώθω χρόνια τώρα στη χούφτα μου

να μη χάνει ευκαιρία να με κοιτάξει

να καραδοκεί μόλις ανοίξω τη χούφτα
να με κοιτάξει.