Τετάρτη 16 Μαρτίου 2016

Κατάλογος Ποιητάρηδων της Κύπρου

γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας

Ο (ανεπίσημος) κατάλογος των Ποιητάρηδων της Κύπρου που αναρτάται με προσωπική πρωτοβουλία, συνετάχθη ύστερα από μικρή ενασχόληση με την Κυπριακή Ποίηση και κυρίως με την «Λαϊκή Ποίηση» της Μεγαλονήσου. Σίγουρα υπάρχουν ελλείψεις και μάλιστα σημαντικές οι οποίες πιστεύω ότι μελλοντικά θα συμπληρωθούν, είτε από εμένα είτε με τη  βοήθεια επισκεπτών του ιστολογίου.  Διαβάζοντας και αναζητώντας, διαπίστωσα τη σπουδαία δουλειά που έχουν κάνει μελετητές της Κυπριακής Παράδοσης και μέσα από τα βιβλία, τις εκδόσεις τους κράτησαν αλλά και κρατούν αναμμένη τη φλόγα της Κυπριακής «Λαϊκής Ποίησης» Τους αξίζει τιμή.


Ο ανεπίσημος κατάλογος που ακολουθεί βασίστηκε σε:

- αποσπασματικές αναγνώσεις μελετητών της Κυπριακής Λαικής Ποίησης
- ανθολόγια Κυπριακής Ποίησης
- Κυπριακές Ιστοσελίδες σχετικές με την λαική Ποίηση
- Βιογραφίες Λαικών Ποιητών της Κύπρου
- Ιστοσελίδες Πόλεων και Κοινοτήτων της Κύπρου (ενότητες Πολιτισμού)
- Καταλόγους εκδοθέντων βιβλίων που αφορούν στην Κύπρο. 

Α/Α
Ονοματεπώνυμο
Τόπος Καταγωγής
1.       
Αδάμου Μακρή Χριστιάνα
Ξυλοφάγου
2.       
Αζίνος – Μιχαήλ- Χαράλαμπος
Φιλούσα Πάφου
3.       
Αντωνόπουλος Χρίστος
Αρμίνου
4.       
Αποστόλου Γεώργιος Χατζηνικόλα (Πουρνελλόματος)
Λυθροδόντας
5.       
Αριστοτέλους Θεοχάρης
Κάτω Πύργος (Τυλληρίας)
6.       
Αρμοστής Χρίστος
Γεράνι
7.       
Ατσίκκος  Γιακουμής
Λύση
8.       
Αχνιώτης Χαμπής
Άχνα Αμμοχώστου
9.       
Αυξεντίου – Πιερή Αντωνού

10.   
Γεωργίου Ηλίας

11.   
Γεωργίου Κωστάκης

12.   
Γρίβας Αναστάσιος
Επισκοπή Πάφου
13.   
Γιωρκήκαρφης Στυλλής

14.   
Δημητρίου Παύλος Πικροδάφνης
Καλαβασός
15.   
Δημοσθένους Χαράλαμπος
Κοντέα
16.   
Ζαπίτης Γεώργιος
Ξυλοτύμβου
17.   
Ζαχαρία Σωτήρης

18.   
Ζαχαρούλλας Παρασκευάς Λ.
Αραδίππου
19.   
Ζήνωνος Παναγιώτης
Τεμπριά
20.   
Ζήνωνος Χρίστος Κ.
Αραδίππου
21.   
Ζυμπρής Ανδρέας
Παλαιομέτοχο
22.   
Ηλιάδης Χαράλαμπος
Κοιλάνι
23.   
Θεοδώρου Αλέξανδρος
Πάνω Κυβίδες
24.   
Θεόδωρος Κ. Θεοδώρου

25.   
Θεοχάρης Αντώνη Χωματένος
Κοντέα
26.   
Ιωαννίδης Ανδρέας Χρ.
Κάτω Πύργος
27.   
Κακκής Κυριάκος
Ξηλοτύμβου
28.   
Καλλής Εφραίμης

29.   
Καραπώργη Εύα Γ.
Κατωκοπιά
30.   
Καλοκαίρης Νικόλαος Πρωτοπρεσβύτερος
Ξυλοτύμβου
31.   
Καραφωδιάς Λεωνίδας
Κελοκέδαρα
32.   
Καρνέρας Θ. Κυριάκος
Ξυλοτύμβου
33.   
Κασάπης Γεώργιος
Ξυλοτύμβου
34.   
Κατσαντώνης Α. Ν

35.   
Κατσιαντώνης Κυριάκος
Μακράσυκα Αμμοχώστου
36.   
Κκαιλής Αρτέμης
Αχερίτου
37.   
Κλόκκαρης Αντώνης

38.   
Κοκκολής Παντελής

39.   
Κόκος Μηνά
Μακράσυκα
40.   
Κόκκωνας Αντώνιος Π.
Τεμπριά
41.   
Κούβαρος Ν.

42.   
Κουκάτης Νικόλαος
Φασούλα Λεμεσού
43.   
Κούλενδρος Σωτήρης

44.   
Κουμπάρου Ανδρέας

45.   
Κουππάς Ηλία Χριστόδουλος
Λάρνακα
46.   
Κουρουζιάς Λοιζή
Αραδίππου
47.   
Κροκότσης Γεώργιος

48.   
Κροταλίας Ανδρέας

49.   
Κροταλία- Ανδρέα Αστέρω

50.   
Κυριακόπουλος Ιωάννης
Μονάγρι
51.   
Κυριάκου Μιχαήλ Πέσιογγες

52.   
Κωνσταντιντίδου Α. Παναγιώτα
Παλαίκυθρο
53.   
Κωνσταντίνου Σίλβεστρος

54.   
Λιασίδης Παύλος
Λύση
55.   
Λαβίθης Τάκης

56.   
Λαουτάρης Κωστής

57.   
Μαππούρας Ανδρέας
Αραδίππου
58.   
Μιχαήλ Δημήτρης
Πάφος
59.   
Μιχαήλ Ιωσήφ
Αγία Μαρίνα Σκυλλούρας
60.   
Μούσκουρης Δημήτρης Κυρ.
Άρδανα
61.   
Μούσσουλος Παναγής Γ.
Ξυλοφάγου
62.   
Νικολάου Αναστάσιος
Κάτω Λακατάμια
63.   
Νικολάου Αριστοτέλης
Κάτω Πύργο
64.   
Πάγκου Πέτρος
Π. Ζώδια
65.   
Παλαίσης Θ. Χριστόφορος
Αυγόρου Αμμοχώστου
66.   
Πανατσιάς Γεώργιος (Κογκονιάς)
Μαραθόβουνο
67.   
Παναγιωτίδης Γαβριήλ
Κοντεμένο
68.   
Παντελή Χριστόφορος

69.   
Παπαδόπουλος Θεόδωρος
Ξυλοτύμβου
70.   
Παπαδόπουλος Κυριάκος
Αρακαπάς
71.   
Παπαζαβού Προκόπιος Η.
Μηλικούρι
72.   
Παπαζαχαρία Κωνσταντής
Ξυλοτύμβου
73.   
Παρασκευά Ζαχαρούλα
Αραδίππου
74.   
Παπαχαραλάμπους Φίλιππος
Επισκοπή Πάφου
75.   
Πάτσαλος Ξενής
Παραλίμνι
76.   
Πεσκέσιης Πέτρος

77.   
Πηλαβάκης Κυριάκος
Φοινί
78.   
Πιερής Πιερέττης (Φρέναρος)

79.   
Πλαστήρας Θ. Μιχαήλ
Δάλι
80.   
Ποιητής Νοεόφυτος Χρ.
Επισκοπή Πάφου
81.   
Πριγκόπουλος Χρήστος

82.   
Πτωχόπουλος Ν. Χριστόδουλος
Ριζοκάρπασο
83.   
Σάββα Κλεάνθη
Άγιο Μάμα
84.   
Σανιδκιώτης Στέλιος

85.   
Σιαμπής Αντώνης Γ.
Ριζοκάρπασος
86.   
Σταυρινού Χριστίνα Πάγκου
Κοντεμένος
87.   
Τακίδη Μαρίνα (Καπετάνου)
Ριζοκάρπασος
88.   
Ταννούσης Γιώργος

89.   
Τζαπούρα Χριστόδουλο
Κρήτου Τέρρα
90.   
Τρίγγης Κώστας

91.   
Τρικωμίτης Γεώργιος Β.
Αγ. Γεώργιος Σπαθαρικού
92.   
Ττάκας Δημήτρης

93.   
Ττοφάτζιης Χαμπής
Αχερίτου
94.   
Χαραλάμπους Ανδρέας
Πραιτώρι
95.   
Χαραλάμπους Ανδρέας Παύλου
Χοιτοκιτία
96.   
Χαρικλέους ή Χαρικλείδης Κωνσταντίνος
Καϊμακλή Λεθκωσίας
97.   
Χατζηγιάννης- Ττοουλλή Κυριάκος
Αχερίτου
98.   
Χατζηνικόλας Λ.

99.   
Χασάπης Χριστάκης

100.                       
Χατζηγεωργίου Παντελής
Άγιο Επίκτητο
101.                       
Χατζηϊωάννου Παναγιώτης
Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου
102.                       
Χατζηχάννας Μιχάλης
Αγία Μαρίνα
103.                       
Χρίστου Αθηνούλα
Ποτάμι Μόρφου
104.                       
Ψαρά Συμεού Παντελής
Ξυλοτύμπου

Ποιητάρηδες της Κύπρου



γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας

Λαϊκοί άνθρωποι. (Γεωργοί, βοσκοί, εργάτες) Είχαν  την ικανότητα να συνθέτουν τραγούδια, (διηγηματικά ή αφηγηματικά) για διάφορα γεγονότα που προκάλεσαν το ενδιαφέρον τους. Τα απήγγειλαν σε διάφορα πανηγύρια και σε λαϊκές συγκεντρώσεις με στόχο την συγκίνηση του κόσμου και σε ορισμένες περιπτώσεις την αφύπνισή του. (Διαφαίνεται η προσπάθεια να θίξουν θέματα ανισότητας, εκμετάλλευσης του απλού ανθρώπου, του φτωχού εργάτη από την κεντρική εξουσία ή από κάθε είδους εξουσία). Χρησιμοποιούν ως γλώσσα τη Κυπριακή διάλεκτο, εμπλουτισμένη με λέξεις από τη Δημοτική Ελληνική Γλώσσα αλλά και από τη Καθαρεύουσα.

Τα θέματά τους:

-Κοινωνικές ιστορίες (ερωτικά, θρησκευτικά γεγονότα. Φόνοι, αυτοκτονίες κτλ)
-Πολιτικά γεγονότα ( εθνικοπολιτικά συμβάντα, προσφυγιά κτλ)
-Φυσικά φαινόμενα (θεομηνίες, πλημμύρες, ανομβρία κτλ)

Είδη των Ποιητάρικων τραγουδιών

-Διηγήσεις, Αφηγήσεις
-Ερωτικά
-Τσιατιστά (κκιατίσματα)

Πηγή: Ανθολογία Κυπριακής Λογοτεχνίας 

Εννα ΄ρτει τζιείν΄η μέρα / Δημοσθένους Χαράλαμπος


Στην όμορφην Τζερύνειαν μας έχω τζαι γιώ
να ‘ρίσω τζι από τα βάθη της καρκιάς εννά της τραουδήσω:
Στην μέσην έσιει εκκλησιάν σαν το πεζούνιν τ΄άσπρον
η θάλασσα της, το βουνόν, λιμάνιν τζαι το κάστρον

εν ζωγραφκιά που γίνηκεν που μάστρον δίχα λάθη
τζαι τζείνη ζωγραφίστηκεν μες της καρκιάς τα βάθη.
Στην ομορκιάν έν πλάσκεται στην πλάσην ούλλην άλλη
τζι΄ότι βλαστά στο χώμαν της μπλέει στο φως, στα κάλλη.

Το χώμαν της επότισεν με γαίμαν ένας γιός μου
να πάω εις τον τάφον του, χάρην Θεέ μου, δώς μου!
Λάδιν, τζερίν στο μνήμαν του πρώτην φοράν να τ΄άψω
με κλάμαν, κλάμαν του γονιού, με τζείνον να τον κλάψω!

Τα δάκρυα το γαίμαν του, να τόβρουν τζαι να σμίξουν
τζαι φκιόρα που το σμίξιμον να πιούσιν τζαι ν΄αννοίξουν
τζαι να μυρίσ΄ ο τάφος του με λευτεριάς αέρα,
πιστέψετε, αδέρκια μου, εννά ‘ρτει τζείνη ‘μέρα.

Να πάμε στη Τζιερύνειαν μας, στου Μόρφου, στο Βαρώσιν,
να σσίσουμε την Μεσαρκάν, μετά στον Άι Δρόσην,
εις το Καρπάσιν ύστερα τζιαι πιον ουλλ΄η παρέα
να πάμε εις την χάρην του, του Αποστολ΄Αντρέα!

Να πάρουμε τα τάματα, τες πίττες, το πεντάρτιν,
πιστέψετε αδέρκια μου, η μέρα τζιείν΄ εννά ‘ρτει.
Απόστολε Αντρέα μας, κάμε τζι εσού το θάμα,
που τους αγνοούμενους να πιάσουμε το γράμμα,

το γράμμα τζιείνον της χαράς να δκιώξει πόνους, κλάμα!

Εγιώ πιστεύκω, φίλε μου, εννά ΄ρτει τζειν΄η μέρα,
να πάμεν ούλλοι έσσω μας με Λευτεριάς αέρα!
Να πάμε εις τα σπίθκια μας, να ζιούμεν όπως πρώτα,
 να νοιώσουμε Λαμπρήν σαν πρίν, τα Γέννα τζιαι τα Φώτα.

Θεοχάρης Αντώνη Χωματένος (βιογραφικά στοιχεία)

Γεννήθηκε στην Κοντέα περί το 1865 και απεβίωσε το 1920, από λέυκωμα.  Γεωργός και κηπουρός. 
Διατέλεσε κοινοτάρχης και εκκλησιαστικός επίτροπος της Κοντέας. 
Ένα από τα ποιήματά του με τον τίτλο ¨ Ποίημα της Σταυρώσεως ¨ εκδόθηκε σε μορφή ποιητάρικης φυλλάδας το 1892. 

Λαουτάρης Κωστής (αναφορά)

Λαουτάρης Κωστής: Λαικός Ποιητής της Κύπρου

«Τραγούδι του ανίκητου Π. Κουταλιανού» (απόσπασμα)

Άνθρωπος με επτά παιδιά να παίζη τα κανόνια

να σύρνη με τα χέρια του κουλλέδες σαν λεμόνια.

Να βάλλη ΄ς τα ποδάρια του παπούτσια με χαλκάδες

όλα τα βάρη που βαστά είνε χίλιαιες οκκάδες. 

Μονάχα τα παπούτσια του που έχει σιδερένα

εξήντα οκκάδες και τα δυό τα έχουν ζυγισμένα.

Εν΄ οι κουλλέδες που βαστά σαράντα ως πενήντα

εχ΄ένα μεγαλείτερον περνά ταίς εβδομήντα....




πηγή: http://www.phorum.gr/viewtopic.php?p=3205366

Πέτρα μου

 Γεώργιος Ταννούσης (Καμηλάρης)

Πέτρα μου όμορφο χωριό
Στο πράσινο χωσμένη
Εν ούλλον ελαιόδεντρα
Πόν δενδροφυτεμένη

Η εκκλησιά τού Xρυσοσώτηρος
Πού την κρατούσην άλλοι
Ούτε αγία τράπεζα έμεινε
Μα ούτε τζαι μανάλι

Ας ωψοντε πού τάκαμαν
Πού ήταν η αιτία
Πού τον θεό να δικαστούν
Να έχουν τιμωρία

Θυμούμε τά παλιά
Τα χρόνια που περάσαν
Όλοι παλιοί εφυγανε
Οι νέοι εγεράσαν

Αν πούμε για την Πετρα μας
Ήτουν κεφαλοχώρι
Οι ξένοι εφουμίζαν την
Ήταν αρχοντοχώρι

Οι κάτοικοι της αψευτοι
Γλύωροι, προκομμένοι
Δεν δέχονταν στο εμπόριο να είναι γελασμένοι

Ο ξένος πού ταν τίμιος
Είχε συνεργασία
Εδιούσαν του κι έτρωε
Είχεν την ευλογία

Πως να μην την θυμηθώ
Και πώς να μη δακρύσω
Όταν περνώ πού τον Ατσά
Στέκομαι εκεί ψηλά
Για να την αντικρύσω

Η ελπίδα μας δεν χάνεται
Ούτε και σταματούμε
Πάντα θα επιμένουμε
Πώς πρέπει να στραφούμε

Γιατί η γη ανήκει τους
Τζιοίνους πού την εζήσαν
Με αίμαν ιδρώτα και νερό
Τζιοίνοι την εποτήσαν

Μιχάλης Χατζηχάννας (αναφορά)

Μιχάλης Χατζηχάννας: Λαικής Ποιητής από την Αγία Μαρίνα 

Χρίστου Αθηνούλα (αναφορά)

Χρίστου Αθηνούλα: Λαική Ποιήτρια της Κύπρου από το  Ποτάμι Μόρφου