Ιάκωβος Πατάτσος* / Μόντης Κώστας

Εμείς; Τι είμαστε εμείς;

Μπορεί να το διαβάσουμε με θλίψη (πολλή; Καλά, πολλή),

μπορεί να το συζητήσουμε με πόνο (αν και πόσο καιρό κι αυτό;),

μπορεί –οι πιο ευαίσθητοι– να τ’ αγρυπνήσουμε

 (αν και πόσες νύχτες;),

μα τίποτ’ άλλο.

Όλα τ’ άλλα είν’ της μητέρας του παιδιού.

*Ιάκωβος Πατάτσος: Ήρωας του Απελευθερωτικού

Αγώνα (1955-1959), απαγχονίστηκε στις κεντρικές

φυλακές της Λευκωσίας, μαζί με τους Ανδρέα Ζάκο και

Χαρίλαο Μιχαήλ, από τις βρετανικές αποικιακές δυνά-

μεις στις 9 Αυγούστου 1956.

Το κορίτσι στο τζάμι / Μόντης Κώστας

Πολύ μ’ απασχολεί αυτό το κορίτσι

που ακούμπησε τ’ απόγεμα

το πρόσωπο στο τζάμι

και κάρφωσε το βλέμμα στον δρόμο

χωρίς να βλέπει,

και προσήλωσε την προσοχή στον δρόμο

χωρίς να προσέχει.

Κυριάκος Μάτσης / Μόντης Κώστας

Απλώστε την ομίχλη

μην πέσει σήμερα στα στάχυα του

η αναπόφευχτη χαρά των κορυδαλλών.

Ευαγόρας Παλλικαρίδης / Μόντης Κώστας

Όταν διάβασα την ιστορία σου

το βράδι είχα πυρετό.

Βamboo Village* / Δρουσιώτης Πυθαγόρας

Θα βρέχει τώρα στο Bamboo Village

κι οι χείμαρροι θα σέρνουν δίχως οίκτο

συντρίμματα καρδιών λησμονημένων

από το περασμένο καλοκαίρι...

Θα βρέχει τώρα στο Bamboo Village

κι ο βορινός αγέρας θα ριπίζει

τα φύλλα που χορεύουν μεθυσμένα

σε αγκάλες χειμωνιάτικων θανάτων.

Θα βρέχει τώρα στο Bamboo Village...

Και κείνες οι ξανθόμαλλες Ελβίρες

με τα κερένια πρόσωπα πού να ’ναι;

Πλάι σε ωχρούς εφήβους που θυμίζαν

ξεθωριασμένους πίνακες του Γκρέκο

σε ποιες ευδίες άραγε λικνίζουν

τα πλανεμένα, μάταια βήματά τους;

Θα βρέχει τώρα στο Bamboo Village

Όμως εγώ γιατί τα αναθυμάμαι

στην τραγική τη μόνωσή μου, απόψε;

* Βamboo Village: «Τουριστικό ξενοδοχείο ανάμεσα

στα πεύκα της Βουλιαγμένης» στην Αττική,

όπου ο ποιητής συνήθιζε να περνά τα καλοκαίρια του

H μπαλάντα του φθινοπώρου / Δρουσιώτης Πυθαγόρας

Θέλω ν’ ακούω τη βροχή να κλαίει αργά στη σέρα,

καθώς θα σβήνεται ήρεμη, χλωμή του Νιόβρη η μέρα,

όταν στου σκοτεινού κισσού τα βελουδένια κλώνια

θ’ αναζητούν καταφυγή τ’ ανήσυχα τριζόνια·

κι απ’ την ανάσα του βοριά μια κρύα ανατριχίλα

θα στρώνει πέρα των ξανθών των πλατανιών τα φύλλα·

και τα πουλάκια απ’ τις σκεπές θα φεύγουν ολοένα

από άνεμο κι από βροχή μαζί κυνηγημένα.

Θέλω ν’ ακούω τη βροχή να κλαίει αργά στη σέρα

και να μουσκεύει των κλαδιών την ξέθωρη παντιέρα.

Κι εγώ που κράτησα βαθιά μια ανείπωτη χαρά μου,

μια μυστικότατη χαρά, θα τη σκορπίσω χάμου.

Κι όσα μου δέσαν φυλαχτό τα πράα τα καλοκαίρια

σε φέγγη βραδινά αττικά, σε ονειροχαραμέρια,

για χάρη σου, φθινόπωρο, θα τ’ απολησμονήσω·

έλα να πάρεις την καρδιά, δεν θα σου αντιμιλήσω.

Το κόκκινο γαρύφαλλο / Περνάρης Άντης

Το κόκκινο γαρύφαλλο, κυρά μου,

που μου ’δωκες πανώριο ένα δείλι,

το φύλαξα, το κράτησα σιμά μου

φωτιά για της αγάπης το καντήλι.

Ξεράθηκε και πάει η ευωδιά του,

καιρός είν’ που μου το ’δωκες, θυμήσου,

μα το φυλώ γιατί μες στα ξερά του

τα φύλλα κρύβει φρέσκα την πνοή σου.

Ο εισαγγελέας του 1967 διατάσσει... /Κριναίος Παύλος

Να συλληφθεί ο αναρχικός σκορδαλός·

διακηρύσσει τη λευτεριά τ’ ουρανού του·

 εναντιώνεται στη βία του ανέμου.

Ν’ απελαθούνε στον Αη-Στράτη ή στη Μακρόνησο

 οι ανυπότακτοι προλετάριοι σπουργίτες,

 συνωμοτούνε στα πεύκα, διαδηλώνουν στο ύπαιθρο·

 είναι πολύ επικίνδυνοι…

Να σταματήσει ο Τυρταίος καταρράχτης

 ν’ αφροκρεμάει από βράχο σε βράχο

 τα λαοκρατικά του εμβατήρια.

Να φυλακισθεί ο θεσσαλικός πελαργός·

 περιπολεί σε λιβάδια, χαμοπετάει σε βάλτους,

 καμακίζει τα φίδια.

 Είναι θρασύς και παράνομος…

Ν’ απαγορευθεί η αποδημία κι η έξοδος

στον μελισσουργό, στο ψαρόνι, στον κούκο·

 προαναγγέλλουν την άνοιξη,

 προετοιμάζουν την ώρα του ήλιου!

Και τέλος, στο τελευταίον εδάφιον:

 Να σφαγεί, ν’ ανασκολοπισθεί το κοκόρι·

 σαλπίζει εγερθείτε!

 Ποδοπατεί το σκοτάδι,

 αναγγέλλει ένα νέο ξημέρωμα…

O χωρισμός / Παπαλαζάρου Νεόφυτος

Tο φεγγάρι απόψε είναι πιο φωτεινό,

λες και μας στέλνει

το στερνό του αντίο,

στ’ ατέλειωτα βράδια του αναπόφευκτου χωρισμού,

αγγελιοφόρος μιας μακρινής αγάπης.

Mη με σκοτώνεις / Παπαλαζάρου Νεόφυτος

Tώρα που το χαμόγελο έσμιξε στα χείλια μου,

μη με σκοτώνεις,

γιατί κομμάτια κι αν γίνω, θα ανασυγκροτούμαι,

και σαν φάντασμα θα πλανιέμαι,

διαπερνώντας βουνά και κάμπους που

τα μάτωσε η οργή μου,

σε πολιτείες και χωριά, που σαν σίφουνας

διαπερνά ο θυμός μου.

Tώρα που πήρα το άπειρο ύψος μου

μη με σκοτώνεις.

ΑΓΧΟΝΗ ΚΑΙ ΕΡΩΣ / Ιωσηφίδης Ιωσήφ

Λύα, να κι η επιστολή μου στον Κυβερνήτη Κύπρου,*

ίδια και στον κλέφτη Πρέσβη ενενήντα χρόνια πριν.**

‘You, diabolic kleptomaniac, catastropher of History,

ironic egoist, sarcastic, sycophantic hypocrite, pause

your metallic tyranny over our authentic thesaurus.

Cyprus is a charismatic and talented Metropolis,

an anthology of democracy, a galaxy over chaos,

a microcosm of gigantic adamants, an ideal oasis.

You are pseudo Alpha and Omega of labyrinth,

a barbarian, atheistic plutocrat of pyrotechnics.

Hercules criticizes your paroxysm, cauterize you

With seismic lava, microbes, crises, typhoons.’

Ξέρω, θα με κρεμάσουν κι ας ζητώ απλά Ελευθερία

με παρέα το κατάλευκο χιόνι, βουνά και ρεματιές.

Όλα κι αν τελειώνουν, είμαι ήρεμος, ψυχή πανέτοιμη,***

χαρούμενος στην πιο όμορφη μέρα της ζωής μου!

Μια φορά κανείς πεθαίνει, ποτέ ο έρωτάς μας, Λύα,

έλα στο μνήμα άναψε κερί, μην κλαις αφού υπάρχω,

στο χώμα βύθισε μαντήλι κι ας κρατάμε τις άκρες του

να χορέψουμε συρτάκι, εγώ κάτω απ’ το χώμα μου,

εσύ πάνω, με το χρώμα του γέλιου σου στο νου μου.

Ένα γαρύφαλλο που έκλεψα για σένα παίρνω στη γη,

ο σπόρος του να φυτρώνει, ο ανθός του να σε βρίσκει

κι οι μέλισσες του να κεντούν τους κλέφτες θανάσιμα.

Του σπαθιού μου η λεπίδα, λάμπει για σένα πατρίδα.

Από την ανέκδοτη Ποιητική Συλλογή ΚΟΥΡΟΣ ΚΑΙ ΚΟΡΗ

* Harting, Κυβερνήτης της Κύπρου. Αρνήθηκε – όπως και η Βασίλισσα – να δώσει χάρη.

** Palma di Cesnola, Πρέσβης ΗΠΑ (Λάρνακα 1865–1877). Έκλεψε τους αρχαίους θησαυρούς της Κύπρου, με τους οποίους δημιούργησε το Metropolitan Museum της Νέας Υόρκης.

*** Έκθεση Διευθυντή Ιατρικών Υπηρεσιών της Αγγλικής Διοίκησης, 11 Μαρτίου 1957.

Κάλαντα Πρωτοχρονιάς Κύπρου

Πάλιν ακούσατ', άρχοντες, πάλιν να σας ειπώμεν,

ότι και αύριον έστιν ανάγκη να χαρώμεν

και να πανηγυρίσωμεν περιτομήν Κυρίου

και εορτήν του μάκαρος μεγάλου Βασιλείου.

Αύριον είν' αρχίχρονιά, πρώτ' Ιαννουαρίου

και εορτή χαρμόσυνος τ' αγίου Βασιλείου.

Κάμνω λοιπόν αρχήν καλήν επαίνους να συνθέσω,

τον άγιον Βασίλειον δια να επαινέσω

να σας ειπώ τα θαύματα, που έδειξεν ατός του,

με του Θεού την δύναμην, που ήτον βοηθός του.

Παρά Θεού ο θαυμαστός ήτον πεφωτισμένος,

σπουδήν γραμμάτων έμπλεως,σοφίαν πλουτισμένος,

παρ' όλων εθαυμάζετον,που ήτον διδαγμένος.

Της Καισσαρείας γέννημαν, βλαστός Καππαδοκίας

και ποιητής και λατρευτής της θείας λειτουργίας

είχεν και το αξίωμαν της αρχιερωσύνης

εχθρός των ειδωλολατρών, φιλός της σωφροσύνης

άκρος εχθρός αιρετικών, προστάτης Ορθοδόξων,

διόκτης των Αρειανών ομού και κακαδόξων.

Αρχιερείς τον σεβονταί, παπάδες τον τιμώσιν,

οι άρχονταις και ο λαός σκύπτουν, τον προσκυνώσιν.

Τι να πολυλογώ λιπόν τα προτερήματά του;

Όλοι λοινώς ηξεύρετε τα κατορθώματά του

δίδομεν όμως είδησιν εις όλην την οικίαν,

ν' ακούσετε με προσοχήν και άλλην υμνωδίαν.

Αύριον είν' περιτομή, και ψάλλ' η εκκλησία

και προσκαλείσθε, άρχοντες, γέροντες και παιδία.

Ας δράμωμ' όλοι λοιπόν μ' ευλάβειαν και τάξιν,

τα φοβερά μυστήρια μέλλει να μας διδάξη.

Την σάρκαν περιτέμνεται εκών ο πλαστουργός μας,

ο βασιλεύς των ουρανών, Κύριος και Θεός μας,

και ως αυτός εθέλησεν, διά να τελειώση

τον νόμον τον μωσαϊκόν, πανσόφως να πληρώση.

Ιδού,όπου σας είπαμεν μ όλην την προθυμίαν

τον άγιον Βασίλειον, περιτομήν την θείαν,

και σας καληνικτύζομεν, πέσετε κοιμηθήτε,

ολίγον ύπνον πάρετε κι ευθύς να σηκωθήτε,

στην εκκλησίαν τρέξατε, με προθυμίαν μπήτε,

ν' ακούσετε με προσοχήν ολήν την υμνωδίαν

και με πολλήν ευλάβειαν την θείαν λειτουργίαν,

τον άγιον Βασίλειον, περιτομήν την θέαν,

κι έπειτ' άμα γυρίσετε, πίσω στ' αρχοντικόν σας,

ευθύς τραπέζιν στρώσετε, βάλτε το φαγητόν σας

και τον σταυρόν σας κάμετε, γευθήτε, ευφρανθήτε,

δώστε και κανενός φτωχού, όστις να υστερήται,

ευχαριστήσατε κι εμάς, καθ' όσον ημπορείτε,

και μη λυπήσθε, άρχοντες, Βενέτικα φλωρία,

Ισπνικά κι Ολλανδικά, ότι ειν' φιλαργυρία

κι εμείς ευχαριστούμεθα εις την προαίρεσίν σας,

γνωρίζοντες την γνώμην σας ομού και θελησίν σας.

για να τ΄ ακούσετε πατήστε το παρακάτω σύνδεσμο:

https://www.youtube.com/watch?v=SA6NfDOspAo

Κάλαντα Φώτων Κύπρου

Παρακαλώ σας δώστε μου θέλημαν ν’αρκινήσω,

να πω τα Φωτοκάλαντα να σας τα ιστορήσω.

Τζι αν έσιετε ευχαρίστηση τζιαι θέλ’ η όρεξή σας

τα Φωτοκάλαντα να πω στη πόρτα τη δική σας 

Μυνήματα χαρούμενα ήρταμε να σας πούμε,

πως ο Χριστός βαφτίζεται τζιαι να σας ευχηθούμε.

Πως εν τα θεοφάνεια ανθρώπου σωτηρίαν,

που καθαρίζουν τες ψυσιές από την αμαρτίαν.  

Σήμερον ήρτεν ο Χριστός στο άγιο ποτάμι

τζιαι ζήτησε να βαφτιστεί από τον Ιωάννην.

Θαύμα μεγάλον έγινεν απού δεν έσιει ταίριν,

ανοίξασιν οι ουρανοί τζι εξέβην περιστέριν. 

Ήτουν το Πνεύμαν τ’Αγιον για να το μαρτυρήσει

πως εβαφτίστην ο Χριστός π’ανατολήν ως δύσην.

Δοξάζουμεν σε βασιλιά με τα θαυμάσιά σου

τζιαι προσκυνούμεν Κύριε τα Θεοφάνειά σου.  

Ακούστε το Βαγγέλιο που του Χριστού το στομαν,

όποιος εν εβαφτίστηκεν χάννει ψυσιήν τζιαι σώμαν.

Εις τούντο αρκοντόσπιτον που δείξαν προθυμίαν

π’ ακούσασιν τα κάλαντα με τόσην ευθυμίαν.  

Δώς τους Θεγέ μου τζιαι Χριστέ τζι αφέντρα Παναγία

χρόνια πολλά τζιαι πλούσια να ζιουν με την υγείαν.

Τζιαι του τζαιρού με το καλό να’ ρτούμεν να σας βρούμεν,

χαρούμενους καλόκαρδους τα Φώτα να σας πούμεν. 

για να τα ακούσετε πατήστε στο παρακάτω σύνδεσμο: 

https://www.youtube.com/watch?v=MgVGNyepTRI

Τεύκρος Ανθίας (1903-1968) Βιογραφικό Σημείωμα

Ο Τεύκρος Ανθίας (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Ανδρέα Παύλου Χατζημηνά) γεννήθηκε στην Κοντέα της επαρχίας Αμμοχώστου της Κύπρου. Φοίτησε στο Παγκύπριο Ιεροδιδασκαλείο της Λάρνακας (1917-1922) και σπούδασε παιδαγωγικά στην Χοιροκοιτία (1922-1923). Εργάστηκε ως δάσκαλος σε σχολεία της Καρύστας, της Σπάρτης και του Σκλαβοχωρίου του νομού Λακωνίας. Από το 1927 έζησε για τρία χρόνια στην Αθήνα υπό άθλιες οικονομικές συνθήκες. Το 1930 επέστρεψε στην Κύπρο και οργανώθηκε στην κομμουνιστική παράταξη, ενέργεια που προκάλεσε δίωξη και φυλάκισή του κατά τη διάρκεια των Οκτωβριανών (1931, 1933). Το 1935 αφορίστηκε από την Ιερά Σύνοδο της Κύπρου με αφορμή την έκδοση της ποιητικής συλλογής του Η Δευτέρα παρουσία. Συνέχισε να υπηρετεί την κομμουνιστική παράταξη από την Αγγλία, όπου πήγε το 1948 και έμεινε ως το 1955, οπότε γύρισε στη γενέτειρά του για να πάρει μέρος στον αγώνα κατά των Άγγλων. Συνελήφθη, κλείστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και αφέθηκε ελεύθερος το 1957 μετά από καρδιακή προσβολή. Έφυγε ξανά στο Λονδίνο ως ανταποκριτής της εφημερίδας Το Βήμα, όπου έζησε ως το τέλος της ζωής του. Η σορός του μεταφέρθηκε στη γενέτειρά του. Παντρεύτηκε τη Λόλα Λεοντιάδη, με την οποία απέκτησε ένα γιο και μια κόρη και σε δεύτερο γάμο την Αναστασία Παγώνη, με την οποία απέκτησε ένα γιο και δύο κόρες. Στη λογοτεχνία στράφηκε από την παιδική του ηλικία και από τα δέκα ως τα δώδεκα χρόνια του εξέδωσε έξι ποιητικές φυλλάδες. Συνέχισε να γράφει κατά τη διάρκεια των σπουδών του, ενώ κατά την περίοδο της παραμονής του στη Σπάρτη εξέδωσε το περιοδικό Φλόγα, το οποίο τύπωνε με προσωπικά του έξοδα στον Πειραιά και συνέχισε την έκδοσή του στην Αγγλία, παράλληλα με την έκδοση του περιοδικού Σπίθα που είχε ξεκινήσει να εκδίδει στη Λευκωσία Γνωστός έγινε το 1929 με την ποιητική συλλογή Τα σφυρίγματα του αλήτη. Συνεργάστηκε με περιοδικά της Κύπρου και της Αθήνας, όπως τα Ελευθερία, Νέος Δημοκράτης, Χαραυγή, Φραγγέλιο και το Περιοδικό της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας, της Κύπρου και της Αλεξάνδρειας. Το συγγραφικό έργο του περιλαμβάνει επίσης ένα μυθιστόρημα, μια λαογραφική μελέτη για την Κύπρο και έργα για το θέατρο. Έργα του μεταφράστηκαν στα αγγλικά.

Ι.Ποίηση
• Λουλούδια της αγάπης. Σκάλα, 1922.
• Τα σφυρίγματα του αλήτη. Αθήνα, 1929.
• Άγιε Σατάν, ελέησόν με. Αθήνα, 1930.
• Η Δευτέρα παρουσία. Λευκωσία, 1931.
• Το Πουργατόριο. Κύπρος, 1931.
• Διψασμένοι στην άβυσσο. Κύπρος, 1936.
• Το χάος. Κύπρος, 1936.
• Η Έξοδος. Κύπρος, 1937.
• Η Άνοδος. Κύπρος, 1939.
• Ιντερμέδιο. Κύπρος, 1939.
• Το Β’ Ιντερμέδιο. Κύπρος, 1940.
• Βομβύκιο. Κύπρος, 1940.
• Σερενάτα. Κύπρος, 1941.
• Ηρωική Συμφωνία. Κύπρος, 1942.
• Σφυρίγματα του ερημίτη. Κύπρος, 1943.
• Εκ βαθέων. Κύπρος, 1945.
• Μουσικό εγκόλπιοΑ΄ - Β΄. Κύπρος, 1945.
• Ελλάδα· Επικολυρικό ποίημα εμπνευσμένο από την ελληνική αντίσταση. Λευκωσία, έκδοση Φλόγας, 1946.
• Το Ανθρώπινο Έπος. 1946.
• Κυπριακή ραψωδία. Κύπρος, 1947.
• Το τραγούδι της γης. Λονδίνο, 1951.
• SOS. Λονδίνο, 1952.
• Το ημερολόγιο του CDP. Κύπρος, 1956.
• Ορατόριο. Λονδίνο, 1961.
• Ποιητικά Άπαντα 1928-1962. Λονδίνο, 1962.
• Κυπριακή τραγωδία (1964-1965). Αθήνα, Κέδρος, [1965].
• Λαμπρακιάδα. Λονδίνο, Anthias Publications, 1966.
• Σ’ Αγαπώ· Συμφωνικό ποίημα. Λονδίνο, Anthias Publications, 1966.
ΙΙ.Πεζογραφία
• Μπλακ Μαρία νο 1. Κύπρος, 1934.
• Καλότυχ’ οι νεκροί. Αθήνα, χ.χ.
ΙΙΙ.Θέατρο
• Σαράβαλο. 1932 (με το ψευδώνυμο Πέτρος Λιμπέρης).
• Η δημοπρασία. Λευκωσία, 1935.
• Ο Γιόκας μας. Λευκωσία, 1936.
• Ταξίδι στον ήλιο. Κύπρος, 1940.
• Ηρωικό εμβατήριο. Κύπρος, 1941.
• Το παλληκάρι της φακής. Κύπρος, 1942.
• Στάλινγκραντ. Κύπρος, 1942.
• Άμωμοι εν οδώ αλληλούια. 1943.
• Αρματωλοί και κλέφτες. Κύπρος, 1943.
ΙV. Μελέτες
• Η ζωντανή Κύπρος. Κύπρος, 1941.
• Η πολιτεία της νύχτας. 1943.
V. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
• Ποιητικά Άπαντα 1928-1962. Λονδίνο, 1962.


ακριβής μεταφορά από:  http://www.ekebi.gr

Ο πίνακας / Τεύκρος Ανθίας

Ο δάσκαλος στον πίνακα «τα ρήματα

εις –μι» και τα «υγρόληκτα» αραδιάζει.

Οι μαθητές, σα γηρασμένοι, γράφουνε,

και κάθε τόσο : «Προσοχή!»τους κράζει.

Τελειώνει. Τα «φυτά της Ινδοκίνας»

και τ’ άνθη των θερμών χωρών» διδάσκει.

Κάθε παιδί περίφοβο ακροάζεται

και νυσταγμένο, αφηρημένο, χάσκει.

Αρχίζει να διδάσκει περί «Πρόγονοι!»,

περί «Θεός!», και «τάφοι των αγίων!».

Κ΄ οι ψύλοι, τα κουνούπια, οι σκυλόμυγες,

οι ψείρες πλημμυρίζουν το σχολείον.

Ο πίνακας τα βλέπει σα φιλόσοφος,

τρομάζει και, μορφάζοντας, φωνάζει :

«Τον κακομοίρη! τον εφάγαν τα ζωΰφια

κι ακόμη τα υγρόληχτα αραδιάζει;»