Ελένη Γ. Τυρίμου (βιογραφικά στοχιεία)

Η Ελένη Γ. Τυρίμου γεννήθηκε στο Αuγόρου της Επαρχίας Αμμοχώστου το 1959. Προέρχεται από πολύτεκνη οικογένεια αγροτών που κόπιασαν και εργάστηκαν άοκνα για να βγάλουν τα προς ζην. Από πολύ μικρή, η αγάπη της για την γράμματα την οδήγησε στα μονοπάτια της ποίησης και της διηγηματογραφίας. Συμμετείχε σε ποιητικό διαγωνισμό της ΕΔΟΝ και το ποίημά της επιλέχτηκε μαζί με άλλα  δεκαέξι ποιητών της Κύπρου και εκδόθηκαν σε μια Ποιητική Ανθολογία το 1982. 

Το 1974 ο αδελφός της Ευαγόρας, μετά την Τουρκκή Εισβολή, αγνοείτο και συμπεριλήφθηκε στην σχετική κατάσταση αγνοουμένων του πολέμου εκείνου. Το γεγονός αυτό στάθηκε αφορμή να ασχοληθεί πιο έντονα και ενεργά με τον ποιητικό λόγο, εκφράζοντας τη θλίψη και τον πόνο για την απώλεια του αδελφού της αλλά και τα δεινά του πολέμου. Σήμερα ζει στο Αυγόρου. Είναι παντρεμένη και μητέρα τεσσάρων παιδιών. 

Ποιητικές συλλογές: 

• Ανοιχτό Παράθυρο (Εκδόσεις Πάργα 2012) 
• Κραδασμοί Ψυχής/ 2017

Το άψυχο χαρτί / Τυρίμου Γ. Ελένη

Μιλάω στο άψυχο χαρτί

μα αυτό δεν απαντάει

πάλι ρωτώ ξανά ρωτώ

και αυτό όλο με κυταει

θρονιασε η σκέψη μες το νου

και την καρδιά σμιλευει

μες την ψυχή τόσα γιατί

συνέχεια πεδευει

κάνω το κλάμα προσευχή

στο σύμπαν για να φτάσει

να έχει καλο παράδεισο

και έτσι να ησυχάσει

ρωτάω το άψυχο χαρτί

και απάντηση δεν περνω

μα τα μηλιγκια μου κτυπουν

την λογική μου δέρνω

γιατί ναν άδικη ζωή?

απάντηση δεν περνω

κρατάω το άψυχο χαρτί

σφιχτά στη αγκαλιά μου

οι μνήμες μου έμειναν

νάνε παρηγοριά μου.

Σε αυτούς που είναι μακριά μας. / Τυρίμου Γ. Ελένη

Κοίταξα απόψε τον ξαστερο ουρανό

την ώρα που άλλαζε ο χρόνος

Πότε δεν είδα τόση λάμψη

Τόση γαλήνη

Δύο αστέρι ενωμένα

Πήραν τις στρατες

Του ουρανού

Αλλού να σεριανισουν

Στο δρόμο μας παντα

Φωτεινά δεν θα μας Λησμονισουν

Πάντα θα ειναι φωτεινά

να μας καθοδηγούνε

Γιατί ναι μεσα στη ψυχη μας

Και πάντοτε θα ζούνε.

Αποψε / Τυρίμου Γ. Ελένη

Απόψε η νύκτα είναι βαριά

Σαν του ουρανού την πετρα

Έλα και κάτσε πλάι μου

Τους καημους σου μέτρα

Βάλε το χέρι στην καρδιά

Νά διώξεις την μαυρίλα

Μη σου πατά το στήθος σου απελπισίας ξεφτίλα

Αποψε η νύκτα σκοτεινή

Μας κλεψαν το φεγγάρι

Μα αμέτρητα τα άστρα του ουρανου καποιο θενα μας πάρει

Έλα και κάτσε πλάι μου

Την πόρτα μην σφαλισεις

Βάλε λιθαρι στέρεο

Το αυριο να κτισεις

Αποψε η νύκτα σκοτεινή

Μες την καρδια μας μπάζει

Δεν εχει αγάπη ζεστασιά

Παντου βροντές αγιαζι

Ελα πιάσε μια σπίθα του φωτός λουλουδι μυρωδάτο

Κανετο πιάτο με φαΐ

Για το παιδί να κοιμηθεί

Υσυχο και χορτατο.

Κραδασμοί Ψυχής: Ποιητική Συλλογή της Ελένης Γ. Τυρίμου

γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας

«Κραδασμοί Ψυχής» ονομάζεται η δεύτερη Ποιητική Συλλογή της κας Ελένης Τυρίμου, μετά το «Ανοικτό Παράθυρο» με την οποία την γνωρίσαμε το 2012. Χωρίζεται στις παρακάτω πέντε (5) ενότητες

• Κοινωνικά – Φιλοσοφικά
• Η μάνα- Οι αγνοούμενοι
• Επίκαιρα- Διάφορα
• Ερωτικά
• Στην Κυπριακή Διάλεκτο

στις οποίες, μέσα από τριάντα ένα (31) ποιήματα καταθέτει τους «κραδασμούς» της ψυχής της.

Σκοπός της Ποιητικής Συλλογής, όπως η ίδια αναφέρει είναι: «…να αφυπνίσει για ένα καλύτερο αύριο» Την επιμέλεια της έκδοσης είχε ο Δρ Γιώργος Κιτρομηλίδης, ο οποίος επισημαίνει  στον πρόλογο του βιβλίου ότι η Ποιήτρια: «Μιλά με παρρησία και έχει θαρραλέα φωνή»

Αξιοσημείωτο είναι ότι έντεκα(11) από τα έμμετρα ποιήματά της μελοποιήθηκαν από την ορχήστρα « Εξ Ακοής»

Ο αναγνώστης αυτής της Ποιητικής Συλλογής, είναι σίγουρο ότι θα την εξαντλήσει. Και ενώ θα προβληματιστεί πάνω σε θέματα που αφορούν στη ζωή όπως η οικογένεια, η αγάπη, η αδικία, η καταπίεση και ο πόλεμος, δεν θα δυσκολευτεί να κατανοήσει τα νοήματά τους. Εν ολίγοις δεν θα αναλογιστεί ούτε στιγμή: «Μα καλά τι θέλει να πει ο ποιητής;» καθώς ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Ελένης Τυρίμου είναι η καθαρότητα και η διαύγεια της ποίησής της.

Από τις δύο (2) πρώτες ενότητες της Ποιητικής Συλλογής παραθέτουμε από  ένα ποίημα:

Κοινωνικά – Φιλοσοφικά

Μυρμήγκια

Ανάξιοι απέναντι στην ομοψυχία

Των μυρμηγκιών τη γενιά

Χαράξαμε, παραχαράξαμε

Δρόμους και μονοπάτια

Για το μεγαλείο

Απέναντι στα δικά μας μάτια.

Τώρα φτιάξαμε λεωφόρους

Στενά δρομάκια…

Χαθήκαμε στα πολύχρωμα τεχνητά φώτα

Μας τύφλωσαν οι τεχνητές μυρμηγκοφωλιές.

Ξεχάσαμε τη δική μας

Κατοικία εκεί στο χώμα

Έτσι, απλά, ταπεινά…

Η μάνα- Οι αγνοούμενοι

Ταυτοποίηση της Ταυτοποίησης

Αυτή η ντροπή, αυτή η ειρωνεία

Δεν ξεπλένεται με λίγα οστά

Σε ένα ξύλινο κουτί

Αυτό το αναξιόπιστο οστό

Δεν σβήνει το ουράνιο τόξο ενός

ανεκπλήρωτου ονείρου

Αυτό το ξύλινο  κουτί

Δεν χωρά τα τόσα χρόνια καρτερίας

αγωνίας, πόνου και δακρύων της πικραμένης

μάνας,

του πατέρα την οργή στο άδικο.

Πόση ντροπή στο διπλό και απάνθρωπο έγκλημα

ως ταυτοποίηση του θύματος!

Τι ντροπή, τι κοροιδία!

Όχι, Αδελφέ μου!

Στης ταυτοποίησης τα ραδιουργά έργα

των θυτών σου…

Δεν θα συμπράξω

Σε αυτό το ξύλινο κουτί

Με ένα αναξιόπιστο οστό

Δεν θα σε θάψω έτσι απλά, ψυχρά

παρά μόνο, όσο υπάρχω θα λέω!

Τι ντροπή! Τι ειρωνεία!

Πόσος εμπαιγμός

Σε αυτή την ταυτοποίηση…

Συναυλία Κώστα Χατζή στον Δήμο Λιβαδιών την 14 Ιουλ 2017, γεννημένη από τα στέκια των Μπουάτ. Μαζί του εμφανίστηκε και η ξεχωριστή Χορωδία του Δήμου Λιβαδιών.

γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας*

  

    Στα πλαίσια των Εκδηλώσεων Πολιτισμού του Δήμου Λιβαδιών (Καλοκαίρι 2017) παρακολουθήσαμε στη κατάμεστη πλατεία , στο Πάρκο Αγνοουμένων  της Κοινότητας, το βράδυ της 14ης Ιουλίου 2017,  την συναυλία του τραγουδοποιού και συνθέτη Κώστα Χατζή, συνοδευόμενο στο πιάνο από τον μαέστρο  Γιώργο Παγιάτη. Και για τους δυο δεν χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις τόσο για την μέγιστη προσωπικότητά τους, όσο και για την πολύχρονη προσφορά τους, στους χώρους της μουσικής που κινούνται και εργάζονται. Ο Κώστας Χατζής γεννημένος το έτος 1936, κλείνει πλέον την 8η δεκαετία της ζωής του. Η ιδιότυπη φωνή του, το ξεχωριστό ερμηνευτικό ύφος του, αναγνωρίστηκαν για μια ακόμα φορά επί σκηνής και είναι σίγουρο ότι τόσο οι θαυμαστές του, όσοι και οι λοιποί θεατές ικανοποιήθηκαν από την παράσταση.

 

Βέβαια οι καιρικές συνθήκες ήταν άκρως ακατάλληλες για να παρακολουθήσει κάποιος μια τέτοια συναυλία. Η αφόρητη ζέστη, ενισχυόμενη από υψηλό δείκτη υγρασίας δημιουργούσε πολλά προβλήματα στους θεατές που ματαίως αναζητούσαν λίγη δροσιά, στο πέρασμα μικρών κυμάτων αέρα που δημιουργούσαν οι εκατοντάδες πολύχρωμες βεντάλιες των γυναικών. Ειλικρινά θαύμαζα την προσπάθεια του κου K. Χατζή να άδει κάτω από το αφόρητο της νύχτας που ενισχυόταν και από την ένταση των φώτων. Λιτός, όπως πάντα συνήθιζε, με την κιθάρα και την συνοδεία ενός πιάνου, τραγούδησε τις μεγάλες,  γνωστές του επιτυχίες, δημιουργώντας ένα κλίμα «ανοικτής» μπουάτ. Οι στίχοι των τραγουδιών του πάντοτε επίκαιροι, με αναφορές πάνω σε κοινωνικά θέματα. Ο κόσμος σιγοτραγούδησε μαζί του και ο μεγάλος τραγουδοποιός χειροκροτήθηκε για την εμφάνισή του. Α μη τι άλλο, οι θεατές έδειξαν με τον καλύτερο τρόπο την εκτίμηση στο πρόσωπό του και ο ίδιος τους το ανταπέδωσε.

Η Χορωδία των Λιβαδιών που συμμετείχε στην συναυλία, εξήλθε πρώτη στη σκηνή, και παρουσίασε τρία από τα τραγούδια που είχαν παρουσιάσει και στο 3ο χορωδιακό Φεστιβάλ του Δήμου τους. Το «O Fortuna ~ Carmina Burana» του Carl Orff, το  «Ζαβαρακατρανέμια» (Λάβαρα Μαύρα Ανέμισαν ) σε στίχους του Γιάννη Μαρκόπουλου και τελείωσαν την εμφάνισή τους με το παραδοσιακό τραγούδι «Πότε θα κάνει ξαστεριά» με παραφρασμένους τους στίχους (πολύ καλός ο στίχος που γράφηκε πρέπει να επισημάνουμε), δοσμένο και στην νοηματική γλώσσα. Συνόδευσε τον τραγουδιστή και άφησε άριστες εντυπώσεις, τόσο στο «Πάρε ένα κοχύλι από το Αιγαίο» όσο και στο «Αντίο» αποδεικνύοντας για μια ακόμα φορά ότι τα αποτελέσματα μιας ουσιαστικής σκληρής δουλειάς, μόνο ως εξαιρετικά μπορεί να χαρακτηριστούν.

Ίσως το μόνο αρνητικό σημείο της συναυλίας η καθυστέρηση της έναρξής της κατά μισή ώρα, χωρίς να δικαιολογηθεί από κάποιον παράγοντα. Όμως όπως έχω πει και παλιότερα η καθυστέρηση δημιουργεί και το απαραίτητο κλίμα για την αποθέωση του Καλλιτέχνη.

Τελειώνοντας θα πρέπει να αποδοθούν τα εύσημα στον Δήμο Λιβαδιών για την διοργάνωση αυτής της Συναυλίας με την προτροπή καλύτερης συνέχειας και συνεχούς ποιοτικής ανόδου στις Εκδηλώσεις Πολιτισμού που διοργανώνει κάθε Καλοκαίρι.

·        Ο Δημήτριος Γκόγκας ασχολείται με την ποίηση 

και γράφει κάποιες φορές σχόλια 

για αυτά που είδε και παρακολούθησε. 

ΠΑΤΡΙΔΕΣ / Παύλος Ξιούτας

Γιόμισε η σάρκα σου

τη ζωή των Κυπρίων

κι οι θελξίφρονες έρωτες

έχτισαν για πάντα εδώ

τη φωλιά τους.

Η φαντασία ζωηρή οργιάζει.

Του ποιητή το όραμα

και του τεχνίτη η σμίλη,

του φιλοτάξιδου

και του εμπόρου οι λαχτάρες

γίνουνται τέχνη,

που η αναύρα της,

ηδονή πάνδημος

στεατοπύγα!

Συθέμελα σείστηκεν

η πλάση, σαν ένοιωσε

την ομορφιά της ζωής

κι είδε τους Θεούς

να μοιράζωνται

την αθανασία των με τους ανθρώπους!

Δεινή Θεός η Παφία,

που όσο πιο άμετρη,

τόσο και πιο ωραία!

Στίχος του Παύλου Ξιούτα

Ταξιδεύω στα φτερά απάνου του ονείρου

Παύλος Ξιούτας (μικρή αναφορά)

Ο Παύλος Ξιούτας γεννήθηλε στη Κάτω Πάφο το 1908 και απεβίωσε στη Λεμεσό το 1991. 

Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε ως εκπαιδευτικός στη μέση εκπαίδευση. Ασχολήθηκε και με τα διοικητικά του αθλητισμού, ως πρόεδρος του νέου σωματείου «Ομόνοια» Λευκωσίας και της ΚΕΠΟ.

Ποιητικές Συλλογές:

Το 2004,εκδίδεται με επιμέλεια του κ.Παντελή Βουτουρή μαι επιλογή ποιημάτων του, ενώ το 2008, εκδίδεται δίτομη συγκεντρωτική έκδοση με τίτλο:  "Ποιητικά άπαντα"


Επισκεφτείτε την σελίδα: http://www.academia.edu/28314856/%CE%A0%CE%91%CE%A5%CE%9B%CE%9F%CE%A3_%CE%9E%CE%99%CE%9F%CE%A5%CE%A4%CE%91%CE%A3_%CE%A0%CE%9F%CE%99%CE%97%CE%9C%CE%91%CE%A4%CE%91._%CE%95%CE%A0%CE%99%CE%9C%CE%95%CE%9B%CE%95%CE%99%CE%91_-_%CE%95%CE%99%CE%A3%CE%91%CE%93%CE%A9%CE%93%CE%97

Ασυνήθιστη αγάπη / Ξιούτας Παύλος

Αγαπώ τον άνθρωπο

και τον φοβάμαι.

Σε λατρεύω

και τρέμω

μήπως αρχίσεις

το μέτρημα του χρόνου

και δεν καταδεχτείς

τα άχραντά μου.

Δεν θέλω τον οίκτο σου.

Λαχταρώ την ανάσταση

της ψυχής μου.

Τα δώρα μου για σένα

είναι ασυνήθιστα

για τα κοινά μέτρα

των ανθρώπων,

γιατί αυτοί μετράνε

τον έρωτα,

με την άδεια κλεψύδρα

του χρόνου,

κι όχι με την αδάμαστη

αθανασία της ψυχής.

Κύπρος 1878-1960 / Ξιούτας Παύλος

Χρυσόφτερες ελπίδες

ανερρίπισεν ο χρυσοστόλιστος Άγγλος

κι η άγνοια της ιστορίας,

στη γη των θελξιφρόνων ερωτων.

Οι παλμοί της καρδιάς μας

ακούστηκαν δειλά

και θέρμαναν τα στήθη μας

σαν αλλάζαμε αφέντη σκληρό

με προστάτη ομόπιστο.

Δεν υποπτευόμαστε την απάτη,

γιατί νιώθαμε ζωηρό το κάψιμο

της προηγούμενης πείρας

και πειστεύαμε αφελώς

στην αρετή του δικαίου.

Πενήντα χρόνια επίπλαστης

ελευθερίας κενής

μάδησαν ένα φθινόπωρο

τα φτερά των ελπίδων μας

και ξεχείλισε το παράπονο

σε κραυγή που συγκλόνισε

το νησί μας ολόκληρο.

Τότες συγκρίναμε παλιούς

και νέους αφέντες

κι' είδαμε πως δε διαφέρουν.

Τότες μισήσαμε τη σκλαβιά

και καταλάβαμε πως τα λόγια

δεν κατακτούν την ελευθερία.

Ανασκαλέψαμε πιο επίμονα

την παράδοση της φυλής

κι' ανακαλύψαμε τα μαρμαρένα αλώνια.

Μέσα μας αναθρέψαμε το Διγενή

κι' ετοιμαστήκαμε για το χαροπάλεμα

από κείνο το φθινόπωρο του '31.

Τόνιωσε ο αφέντης

και σκληρός, μαζί με βαρύτερη σκλαβιά

έσπειρε τη διαφθορά.

Μα κι' ο προδότης και τα σίδερα

χαλύβδωσαν την ψυχή μας

και πλάτυναν το μίσος μας.

Το ράσο και πάλι ανέμισε τη σημαία μας

κι' ο Διγενής μας εσάλπισε

το Θούριο που περιμέναμε

"ίτε παίδες Ελλήνων".

Όταν οι ελπίδες αποδειχθούν μάταιες

δεν υπάρχει άλλη οδός

από την άκρα ανδρεία,

να σκοτώσης ή να σκοτωθής

για να πείσης.

Σκοτώσαμε και σκοτωθήκαμε

κι ο όγκος του αίματος

κι η δάφνη της δόξης

ας μην έστησαν το τρόπαιο

ανάλογο προς την αρετή της ΕΟΚΑ.

Ως γνήσιοι Έλληνες

πιστέψαμε μονάχα στον έπαινο

κι' η απάτη αχρήστεψε τη θυσία μας.

Σαν γραικύλοι βοηθήσαμε

να μειώσουμ' εκείνον,

που τέσσερα χρόνια

χάριζε, ανώνυμος, τίμιος,

τη δόξα και το θάμπος

σ' όλους εκτός στον εαυτό του.

Φανήκαμε μικρότεροι

απ' ότι μεγάλο

μας έδωσε η φλογισμένη

ψυχή του Διγενή.

Άρχοντες τώρα

κι εκείνον τον εχλευάσαμε

κι εξανεμίσαμε την δόξα

που εμαστόρεψε για μας.

Τον επικράναμε τόσο

που δεν στέργει πια

να μας γίνη καταφύγιο

νέων ελπίδων ή νέων αγώνων.

Η δόξα μας τώρα

είναι τυλιγμένη

στη βρωμιά του καθημερινού εντύπου,

και υμνείται από τον πληρωμένο κόλακα.

Έχασε την αγνότητα της,

μας τρώει όλους

το σαράκι της αμφιβολίας.

ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΕΣ / Καϊμακλιώτη Αγγέλα

Πήγα στο σπίτι στο συνοικισμό
για να τον δω
Τον βρήκα στην αυλή ξυπόλητο
να κόβει φρούτα
Άκουσες τις ειδήσεις; Ρώτησα
Όχι. Απάντησε κοφτά
Για την πατρίδα λέω, άκουσες;
Όχι. Δεν ξέρω τίποτα
Και σβέλτα ανέβηκε
στην ανεμόσκαλα
έκοψε ασπρόσυκο
και μου το πρότεινε
Πάρε. Είναι αζιμούθιο
σπόρος και γάλα μητρικό
αν ξέρεις να διαβάζεις τα σημάδια
εντός βρισκόταν πάντα ο εχθρός
Είπε και πικρογέλασε


από την ανέκδοτη Ποιητική Συλλογή : Οι πικροδάφνες θέλουν κούρεμα

ΓΥΝΑΙΚΑ... / Κωνσταντίνου Μάτσιου Κατερίνα

Να 'σαι Δυναμική στις δουλειές σου,
άξια για τα παιδιά σου και την οικογένειά σου
Φιλάνθρωπη σε όσους πονούν και στους αδύνατους 
Σεβαστή στους άλλους για το έργο που με ταπεινοφροσύνη και αγάπη παράγεις και προσφέρεις αδιάκοπα

Δυναμική γυναίκα .... δεν είναι αυτή που χορεύει στις πλάτες άλλων (γυναικών τε και ανδρών)
Ούτε αυτή που διαχωρίζει αρνιά και ερίφια
Ούτε αυτή που γλωσσοφαγιάζει για αυτοπροβολή με τη δύναμη της εξουσίας που της παρείχαν βίσματα εκ των έσσω
Αλλά ούτε υποβαθμίζει όλους και όλα και ταυτόχρονα ανεβάζει στα ουράνια τους κανίσσια φερόμενους...

[Φώναξε με πάλι μαμά]

Φώναξε με πάλι μαμά
και δεν πειράζει που πέρασαν τα χρόνια,
φώναξε με πάλι
και μην βλέπεις που μεγάλωσα,
ψέμα είναι μαμά,
ένα πελώριο ψέμα,
στάσου στη βεράντα μαμά,
φώναξε με πάλι κι εγώ
μικρό παιδί που χάθηκε,
θα ξανάρθω, μαμά,
με τα μάτια να κλαίνε
και την καρδιά να γελάει
θα τρέξω πάλι, μαμά...

Σταύρος Σταυρου 

Η δύναμη του Ελληνισμού / Κωνσταντινίδου – Δημητρίου Μαρία

Που μιαν καρκιάν ως άλλην 
περνά τζιαι αντρειεύκεται
θωρώ την 
εν παστρεύκεται
που το πολλύν το φως
Έσιει καμίνιν μέσα της
το ψήλος της τιμής της
τον νήλιον της αγάπης της
το φέγγος της ψυσιής της…